Περίπου 235.000 στρ. κάηκαν το 2017 – Νέα πραγματικότητα λόγω κλιματικής αλλαγής

Η προετοιμασία της Ελλάδας απέναντι στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει η κλιματική αλλαγή είναι κατά τη WWF το κύριο ζητούμενο στο θέμα των πυρκαγιών, ενώ σημειώνει ότι κατά την αντιπυρική περίοδο του 2017 οι καταστροφές κινήθηκαν «κοντά στον μέσο όρο των τελευταίων δέκα καλοκαιριών “μετρώντας” περίπου 235.000 στρέμματα καμένων εκτάσεων».

Ωστόσο την ίδια ώρα η κλιματική αλλαγή έδειξε το πιο σκληρό της πρόσωπο σε ολόκληρη τη Μεσόγειο αλλά και τα Βαλκάνια με την Πορτογαλία να μετρά δεκάδες νεκρούς, τα Βαλκάνιανα φλέγονται από πρωτοφανείς για την περιοχή πυρκαγιές και την Ευρώπη να βλέπει συνολικά τις πυρκαγιές να τριπλασιάζονται.

Σύμφωνα με τον Δημήτρη Καραβέλλα, διευθυντή της WWF Ελλάς: «Οφείλουμε να παραδειγματιστούμε από τις καταστροφές σε γειτονικές μας χώρες» και τονίζει ότι «αν το κράτος δεν σκύψει με σοβαρότητα πάνω στα χρονίζοντα προβλήματα του μηχανισμού δασοπροστασίας, θα ζήσουμε ξανά όσα ζήσαμε πριν από μία δεκαετία ή όσα έζησε φέτος η γειτονική μας Πορτογαλία και τα κράτη των Βαλκανίων».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του European Forest Fire Information System (EFFIS), το καλοκαίρι του 2017 κινήθηκε κοντά στον μέσο όρο (275.000 στρ.) της τελευταίας 10ετίας (2008-2017), αφήνοντας πίσω του περίπου 235.000 στρέμματα καμένων εκτάσεων. Οι περιοχές των Κυθήρων, του Καλάμου Αττικής, της Ανατολικής Μάνης Λακωνίας και της Ζακύνθου σήκωσαν το μεγαλύτερο βάρος των καταστροφών.

Φέτος, ο αριθμός των δασικών πυρκαγιών στην Ευρώπη φαίνεται να τριπλασιάζεται, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής. Επιπλέον, οι πυρκαγιές πλέον αρχίζουν πολύ νωρίτερα και διαρκούν αρκετά περισσότερο συγκριτικά με παλιότερα, ενώ, στην Ελλάδα, έρευνα του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών έδειξε ότι μέχρι το 2100 αναμένεται οι ημέρες αυξημένου κινδύνου για έναρξη δασικής πυρκαγιάς ανά έτος να διπλασιαστούν.

Όσον αφορά την περιφέρεια της Μεσογείου, η Πορτογαλία, η Ιταλία, τη Γαλλία και η Κροατία φαίνεται να πληρώνουν το μεγαλύτερο τίμημα, την ίδια ώρα που οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι το φαινόμενο θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια και οι αρμόδιες ευρωπαϊκές αρχές τονίζουν ότι οι εθνικές πολιτικές και τα συστήματα δασοπροστασίας πρέπει να αλλάξουν άμεσα, εστιάζοντας στη λήψη μέτρων πρόληψης.

«Ήρθε η ώρα να επιλυθούν επιτέλους τα χρόνια προβλήματα του μηχανισμού δασοπροστασίας της χώρας», επισημαίνει το WWF, και προτείνει τα εξής:

• Αναμόρφωση του συστήματος δασοπροστασίας, δίνοντας στρατηγική έμφαση στην πρόληψη κι όχι την καταστολή, καθώς και να βελτιστοποιηθεί ο συντονισμός των αρμόδιων φορέων.
• Να προχωρήσει άμεσα η πλήρης επιχειρησιακή αξιοποίηση των χιλιάδων εθελοντών δασοπυροσβεστών.
• Να προχωρήσει η θεσμοθέτηση της συνεργασίας της δασικής υπηρεσίας με το πυροσβεστικό σώμα, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματικό το έργο στην καταστολή και την πρόληψη.
• Να προχωρήσει η διαχείριση της καύσιμης ύλης σε δάση και δασικές εκτάσεις και η σύνταξη ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας.
• Να εξασφαλιστεί ότι τα κονδύλια για την υλοποίηση προληπτικών δράσεων πυροπροστασίας στους ΟΤΑ και τις Δασικές Υπηρεσίες θα δοθούν εγκαίρως και χωρίς καθυστερήσεις.
• Να εξασφαλιστεί η αναγκαία συντήρηση / ανανέωση του μηχανοκίνητου και εναέριου στόλου δασοπυρόσβεσης.

Να εφαρμοστεί πλήρως, και με ευθύνη του ΥΠΕΝ, η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με συγκεκριμένες δράσεις που αφορούν στην προσαρμογή των ελληνικών δασικών οικοσυστημάτων στα νέα δεδομένα.

Η «ιδιαίτερη» περίπτωση της Ζακύνθου…

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Πυροσβεστικού Σώματος, από τον Μάιο έως και τον Σεπτέμβριο του 2017 καταγράφηκαν περισσότερες από 80 φωτιές σε δασικές και αγροτικές περιοχές στη Ζάκυνθο, με αποτέλεσμα οι συνολικές καμένες εκτάσεις στο νησί να αγγίζουν τα 35.170 στρέμματα. Η Ζάκυνθος έχει πληγεί τις τελευταίες δεκαετίες από πολλές και συνεχόμενες δασικές πυρκαγιές με την πλειοψηφία των εκτάσεων που επλήγησαν φέτος να έχουν ξανακαεί πολύ πρόσφατα (20.000 στρ. το 2009). Αυτό προκαλεί μακροχρόνιες συνέπειες για το νησί σε οικολογικό επίπεδο, με ορατό πλέον τον κίνδυνο έντονων φαινομένων διάβρωσης που θα οδηγήσουν το άλλοτε καταπράσινο νησί σε μη αναστρέψιμη ερημοποίηση και θα δυσχεράνουν ακόμα περισσότερο την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος.

Από τη μεριά του, το WWF Ελλάς συμβάλλει ενεργά στην πρόληψη και αποκατάσταση των δασικών πυρκαγιών στα Σεκάνια. Ειδικότερα, με αφορμή την πυρκαγιά που ξέσπασε το 2001, κοντά στην περιοχή των Σεκανίων, το WWF ξεκίνησε πολυεπίπεδες δράσεις, με τη συνδρομή εθελοντών, υλοποιώντας αντιδιαβρωτικά έργα, τοποθετώντας υδατοδεξαμενές για τον άμεσο ανεφοδιασμό των πυροσβεστικών οχημάτων, επιτηρώντας την υφιστάμενη κατάσταση στην περιοχή του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου, όπως τη συνεχιζόμενη παράνομη λειτουργία ΧΥΤΑ μέσα στα όρια της προστατευόμενης περιοχής, αλλά και οργανώνοντας σε συνεργασία με το Πυροσβεστικό Σώμα, δράσεις και πρόγραμμα πυροφύλαξης.

Επιπλέον, αυτή την χρονιά  σε συνεργασία με το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων, ολοκληρώθηκε μελέτη για την αντιπυρική και αντιδιαβρωτική προστασία της ευρύτερης περιοχής των Σεκανίων, η οποία παρουσιάστηκε στον Φορέα Διαχείρισης το Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου και άλλους συναρμόδιους φορείς και υπηρεσίες, και σύντομα θα ξεκινήσουν δράσεις δασοτεχνικών έργων πρόληψης, με την ελπίδα να αποτελέσουν παράδειγμα για όλο το νησί, με άμεσα, αλλά και μακροχρόνια θετικά αποτελέσματα. Τέλος, σύμφωνα με το WWF «αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την ολοκλήρωση των προανακριτικών διαδικασιών και τα επίσημα πορίσματα σχετικά με τις διαδοχικές πυρκαγιές στο νησί το φετινό καλοκαίρι καθώς και την παραδειγματική τιμωρία των υπαιτίων».