Έκτακτο σχέδιο «Μάρσαλ» για τα σκουπίδια από το ΥΠΕΚΑ

Σε συναγερμό τέθηκε η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος, καθώς στις 2 Δεκεμβρίου αναμένεται να εκδοθεί η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την επιβολή των υπέρογκων ημερήσιων προστίμων που θα κληθεί να καταβάλλει η χώρα μας, έως ότου κλείσει όλες τους χώρους Ανεξέλεγκτης Ταφής Απορριμμάτων, οι αποκαλούμενοι και ως χωματερές…

Έχει συνεπώς τεράστια σημασία για τον υπολογισμό του ημερησίου προστίμου, αν έως τότε έχουν κλείσει όλοι οι ενεργοί ΧΑΔΑ και έχουν δημοπρατηθεί όλα τα έργα αποκατάστασης. Εκεί αποσκοπεί και η προσπάθειά μας που είναι σε εξέλιξη.

Υπενθυμίζεται ότι τον Οκτώβριο 2005 η Ελλάδα καταδικάσθηκε από το Δικαστήριο Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για τη διάθεση αστικών αποβλήτων σε Χώρους Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Αποβλήτων (ΧΑΔΑ) (1128 ενεργοί ΧΑΔΑ) και έδωσε προθεσμία για την αποκατάστασή τους έως το τέλος του 2008.

Τον Απρίλιο 2009 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κίνησε προδικαστική διαδικασία για επιβολή χρηματικών κυρώσεων και τον Ιούνιο 2013 ανακοινώθηκε η εκ νέου παραπομπή της χώρας λόγω μη συμμόρφωσης με την απόφαση του 2005. Είχαν απομείνει 396 (90 ενεργοί και 306 ανενεργοί) από τους 3.036 ΧΑΔΑ που καταγράφτηκαν διαχρονικά.

Η εκδίκαση της υπόθεσης έγινε τον Ιούνιο 2014 και επειδή είχαν ήδη αποκατασταθεί πλήρως στο μεταξύ 103 ΧΑΔΑ, τη μέρα της εκδίκασης (3 Ιουνίου 2014) υπήρχαν 70 ενεργοί ΧΑΔΑ και 223 ανενεργοί (συνολικά 293).

Το Σεπτέμβριο 2014 η Γενική Εισαγγελέας ανακοίνωσε ότι εισηγείται:

• Κατ’ αποκοπήν πρόστιμο 22 εκατομμυρίων Ευρώ για τη μη συμμόρφωση με τη δικαστική απόφαση του 2005.
• Ημερήσιο πρόστιμο 54.450 ευρώ/ημέρα (μειωμένο σε σχέση με την εισήγηση της Επιτροπής, που ήταν 71.180), που υπολογίσθηκε για τους 293 ΧΑΔΑ που υπήρχαν προς αποκατάσταση τον Ιούνιο.
• Το ημερήσιο πρόστιμο θα απομειώνεται κατά 150 ευρώ κάθε φορά που είτε παύει η λειτουργία ενός ενεργού ΧΑΔΑ είτε αποδεικνύεται ότι δρομολογήθηκε η αποκατάσταση ενός ΧΑΔΑ.

Σήμερα, από τους 396 ΧΑΔΑ της παραπομπής: 136 ΧΑΔΑ έχουν ήδη αποκατασταθεί (34%), 216 ΧΑΔΑ δημοπρατούνται ή εκτελούνται (55%) και 54 από αυτά ολοκληρώνονται μέσα στο 2014, 43 ΧΑΔΑ είναι σε διαδικασία προετοιμασίας για δημοπράτηση (11%). Προς αποκατάσταση απομένουν πλέον συνολικά 262 ΧΑΔΑ, εκ των οποίων 57 ενεργοί ΧΑΔΑ (εκ των οποίων τα μισά σε μικρά νησιά) και 205 ανενεργοί μη αποκατεστημένοι ΧΑΔΑ.

Οι πλέον προβληματικές περιοχές παραμένουν ολόκληρη η Περιφέρεια Πελοποννήσου και τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου, όπου καταβάλλονται ειδικές προσπάθειες. Τοπικά είναι τα προβλήματα σε Ηλεία, Νότια Εύβοια, και σε διάσπαρτα μικρά νησιά.

Οι άμεσες ενέργειες

1) Εφαρμογή σχεδίου δράσης παύσης λειτουργίας του μέγιστου αριθμού ενεργών ΧΑΔΑ (μεταφορά σε νόμιμους χώρους σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εμπειρία και προδιαγραφές, πιστοποίηση παύσης λειτουργίας, θεσμοθέτηση πλαισίου θαλάσσιας μεταφοράς αστικών απορριμμάτων, προσωρινή διαχείριση).

2) Άμεση δημοπράτηση, με ευθύνη της Περιφέρειας Πελοποννήσου, έργου αποκατάστασης των 82 ΧΑΔΑ της Πελοποννήσου. Το έργο συνολικού π/υ περίπου 31 Μ€ εντάχθηκε πριν 2 έτη στο ΕΠΠΕΡΑΑ και αναμένεται η δημοπράτησή του.

3) Εφαρμογή των ΚΥΑ που εκδόθηκαν πρόσφατα βάσει της παρ.5 του άρθρου 57 του Ν.4042/2012 για την Περιφέρεια Ανατ. Μακεδονίας-Θράκης

4) Παρέμβαση για επίσπευση ενεργειών για την αποκατάσταση των ανενεργών αλλά μη αποκατεστημένων ΧΑΔΑ. Καθυστερήσεις σημειώνονται στις εξής περιπτώσεις:

• Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (έργα με δικαιούχο την Περιφέρεια ή την Εγνατία Οδό ΑΕ)
• Περιφέρεια Αττικής (επαναδημοπράτηση έργων αποκατάστασης, επανεξέταση των μελετών)
• Περιφέρειες Βορείου Αιγαίου και Ιονίων Νήσων (αδικαιολόγητη καθυστέρηση σε έργα αποκατάστασης ανενεργών ΧΑΔΑ)

5) Ενίσχυση, επέκταση και αναβάθμιση της Ανακύκλωσης σε όλη τη χώρα, με προτεραιότητα στους δήμους με ΧΑΔΑ.

Ολοκλήρωση σχεδιασμών για την προώθηση των πολιτικών προτεραιότητας & σχεδιασμός δράσεων και δικτύου υποδομών με αξιοποίηση των πόρων της προγραμματικής περιόδου 2014-2020.

Το ΥΠΕΚΑ έχει προγραμματίσει την σημαντική χρηματοδοτική ενίσχυση της προσπάθειας αναβάθμισης των δράσεων για τα απόβλητα, και το τομεακό πρόγραμμα του Υπουργείου για την προγραμματική 2014-2020 που έχει κατατεθεί προς έγκριση στην Ε.Ε. προβλέπονται πόροι ύψους 890 εκατομμυρίων ευρώ για τα απόβλητα, με έμφαση στις δράσεις που προωθούν τις ανώτερες ιεραρχικά μεθόδους (χωριστή συλλογή, πράσινα σημεία, βιοαπόβλητα, ανάκτηση πόρων κλπ).

(Αναλυτικότερα, η υφιστάμενη κατάσταση ανά περιφέρεια δίδεται στο επισυναπτόμενο παράρτημα)