Τα γαλάζια μάτια και η λευκή επιδερμίδα που απέκτησαν πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια οι Ευρωπαίοι πιθανότατα οφείλονται όχι μόνο στη φυσική επιλογή αλλά και στη λεγόμενη σεξουαλική επιλογή, δηλαδή της ερωτικές προτιμήσεις των προγόνων μας. Σύμφωνα με γενετική μελέτη που δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική επιθεώρηση PNAS, τα γονίδια που ελέγχουν το χρώμα του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών έχουν αλλάξει σημαντικά στην Ευρώπη τα τελευταία 5.000 χρόνια. Ο σύγχρονος άνθρωπος Homo sapiens εμφανίστηκε στην Αφρική πριν από περίπου 200.000 χρόνια και είχε αρχικά σκούρο δέρμα, όπως οι σημερινοί Αφρικανοί, για να προστατεύεται από την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου.
Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία, το σκούρο αυτό χρώμα σταδιακά ξεθώριασε καθώς οι άνθρωποι μετανάστευαν προς το βορρά -στα συννεφιασμένα βορεινά κλίματα, το δέρμα έπρεπε να απορροφά περισσότερη υπεριώδη ακτινοβολία προκειμένου να παράγει την πολύτιμη βιταμίνη D.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια συσσωρεύονται ενδείξεις ότι οι κάτοικοι της Ευρώπης διατήρησαν το σκούρο δέρμα τους μέχρι σχετικά πρόσφατα. Το ίδιο δείχνει και η τελευταία μελέτη, η οποία συγκρίνει 48 σκελετούς που βρέθηκαν στην Ουκρανία, ηλικίας 6.500 έως 4.000 ετών, με σύγχρονους κατοίκους της Ουκρανίας και των γύρω περιοχών. Η διεθνής ερευνητική ομάδα εξέτασε τις ποικιλίες τριών βασικών γονιδίων που ρυθμίζουν το χρώμα του δέρματος, των μαλλιών και των ματιών.
Η ανάλυση έδειξε ότι η συχνότητα των γονιδιακών ποικιλιών που σχετίζονται με τα ανοιχτά χρώματα αυξήθηκε σημαντικά στον πληθυσμό τα τελευταία 5.000 χρόνια. Επιπλέον, η αύξηση αυτή δεν δείχνει να οφείλεται σε τυχαίες γενετικές μεταβολές αλλά αντίθετα πρέπει να είναι αποτέλεσμα ισχυρής εξελικτικής πίεσης. Γιατί όμως συνέχιζαν οι Ευρωπαίοι να γίνονται πιο ανοιχτόχρωμοι τόσες χιλιάδες χρόνια μετά την άφιξή τους στην περιοχή;
Στην περίπτωση του ανοιχτόχρωμου δέρματος, οι ερευνητές εικάζουν ότι οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες που αποίκισαν πρώτοι την Ευρώπη προσλάμβαναν αρκετή βιταμίνη D από τα ζωικά τρόφιμα που κατανάλωναν. Με την άφιξη της γεωργίας, όμως, η κατανάλωση κρέατος μειώθηκε και η διατροφική βιταμίνη D δεν ήταν πια αρκετή. Αυτό θα σήμαινε ότι η ίδια η γεωργία ήταν ο παράγοντα που πυροδότησε την αλλαγή στο χρώμα του δέρματος.
Για την περίπτωση των ξανθών μαλλιών και των γαλάζιων ματιών, η απάντηση είναι ελαφρώς πιο περίπλοκη, καθώς τα χαρακτηριστικά αυτά δεν προσφέρουν κάποιο προφανές εξελικτικό πλεονέκτημα. Οι ερευνητές θεωρούν πιθανότερο ότι τα ξανθά μαλλιά και τα ανοιχτόχρωμα μάτια είναι αποτέλεσμα σεξουαλικής επιλογής: τα ανοιχτά αυτά χρώματα πρέπει να θεωρούνταν γοητευτικά για τους προγόνους μας, γι΄αυτό και συνέχισαν να εξαπλώνονται στον πληθυσμό τις τελευταίες πέντε χιλιετίες.
Υπάρχει όμως και μια τελευταία, ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: η έρευνα αποκαλύπτει ότι εδώ και μερικές χιλιάδες χρόνια εξαπλώνονται ποικιλίες ενός γονιδίου με την ονομασία HERC2 οι οποίες βοηθούν σε μια άκρως σύγχρονη ασχολία: χαρίζουν μπρούντζινο χρώμα μετά την ηλιοθεραπεία.
με Αριθμό Μητρώου 12691
