Η «Κιβωτός του Νώε», αναφέρει η Βίβλος, ήταν το πλοίο που κατασκεύασε ο Νώε για να διασώσει, από το θεϊκό κατακλυσμό, το ζωϊκό βασίλειο. Στην εποχή μας μια άλλη «Κιβωτός του Νώε» επιτελεί το ίδιο έργο, μόνο που αυτή τη φορά αποσκοπεί να σώσει το φυτικό βασίλειο, τη βιοποικιλότητα, από τον ανθρώπινο «κατακλυσμό».
του Ηλία Ντράλλου
Η σύγχρονη «κιβωτός του Νώε» είναι μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να συλλεχθούν και συστηματοποιηθούν οι πληροφορίες που διαθέτουμε για τα φυτά και κυρίως για τα γονίδιά τους, γνώση που πιθανώς να αποδειχθεί πιο πολύτιμη και από χρυσό εξαιτίας της αλλαγής του κλίματος που βιώνουμε σήμερα. Η διάσωση των σπόρων δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Ηδη, μέσα στον τελευταίο αιώνα, το 75% της βιοποικιλότητας των καλλιεργειών έχουν χαθεί, σύμφωνα με τα στοιχεία του Οργανισμού Γεωργίας και Τροφίμων του ΟΗΕ!
Υπάρχει επίσης, μια ακόμη εγγύτερη και μεγαλύτερη πρόκληση. Η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2008, προωθεί σχετική νομοθετική ρύθμιση σχετικά με την εμπορία σπόρων, που αφορά στον έλεγχο των ποικιλιών σπόρων μέσω της επέκτασης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και την προώθηση νέων τεχνολογιών ελέγχου σε όλες τις εμπορικές φυτικές ποικιλίες. Η προωθούμενη νομοθεσία οδηγεί σε περιορισμό της ελευθερίας στην καλλιέργεια σπόρων και σε διάδοση των γενετικά τροποποιημένων σπόρων και προϊόντων, οπότε- όπως είπε χαρακτηριστικά και η Δρ. Βαντάνα Σίβα – εάν υιοθετηθεί η προωθούμενη αναθεώρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας, «πέντε εταιρείες καλλιέργειας σπόρων και πέντε εταιρείες τροφίμων» θα ελέγχουν τον αγροτικό χώρο και την κατανάλωση τροφίμων στην Ευρώπη!
Η Βαντάνα Σίβα δεν είναι απλώς μια- παγκοσμίως- γνωστή επιστήμονας. Είναι μια εμβληματική προσωπικότητα, διεθνούς ακτινοβολίας, «πρέσβειρα» της Ασίας, και εκπρόσωπος του παγκοσμίου κινήματος για την ελευθερία των σπόρων. Βραβευμένη με το Εναλλακτικό Βραβείο Νόμπελ το 1993, το Βραβείο Ειρήνης στο Σύδνεϋ το 2010 και πολυάριθμες διακρίσεις σε παγκόσμιο επίπεδο για τη 35ετή συμβολή της στην προστασία της φύσης και την υπεράσπιση του δικαιώματος των ανθρώπων στην πρόσβαση των φυσικών πόρων, έχει ανακηρυχθεί περιβαλλοντικός «ήρωας» από το περιοδικό TIME.
Πρόσφατα επισκέφτηκε τη χώρα μας για να παρευρεθεί ως κεντρική ομιλήτρια στην εκδήλωση με θέμα τη Bιοποικιλότητα και τις ντόπιες ποικιλίες, που διοργάνωσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σε συνεργασία με το Δήμο Αθηναίων και την Εναλλακτική Κοινότητα «Πελίτι».
Η εμπορευματοποίηση «μάχεται» τη Βιοποικιλότητα
Περιβαλλοντικές και οικολογικές οργανώσεις από ολόκληρη την Ευρώπη προτείνουν την εξαίρεση των παραδοσιακών σπόρων από την υπό συζήτηση αναθεωρημένη νομοθεσία για την εμπορία σπόρων. Μια αναθεώρηση «γραμμένη» από τη βιομηχανία σπόρων για λογαριασμό της ίδιας της βιομηχανίας.
Η πασίγνωστη γαλλική οργάνωση για την προστασία της βιοποικιλότητας των τροφίμων και της βιολογικής παραγωγής σπόρων της ζωής kokopelli αναφέρει ότι την τελική απόφαση, την πήραν οι Επίτροποι της ΕΕ μέσα σε ένα δύσκολο πλαίσιο, καθώς αφενός υπήρχαν υπόνοιες ότι η Γεν. Διεύθυνση Υγείας και Καταναλωτών κάλυπτε μια κατάσταση σύγκρουσης συμφερόντων (συμμετοχή ως «εμπειρογνώμονα» στην ομάδα ετοιμασίας της πρότασης νόμου, της πρώην διευθύντριας διεθνών σχέσεων του GNIS- Ομίλου που υπερασπίζει τα συμφέροντα της σπορο-βιομηχανίας στη Γαλλία) και αφετέρου οι άμεσα εμπλεκόμενες Γενικές Διευθύνσεις Γεωργίας και Περιβάλλοντος είχαν αντιρρήσεις στην υιοθέτηση της συγκεκριμένης μορφής του κειμένου.
Ο συμβιβασμός που επετεύχθη, δεν έχει σχέση με απλοποίηση της νομοθεσίας ή με πρόοδο και έτσι το προτεινόμενο νομοσχέδιο χειροτερεύει την ισχύουσα κατάσταση. Δεν προβλέπεται ουσιαστική αναθεώρηση του συστήματος. Πρόκειται για κανονιστικό πλαίσιο παρόμοιο με το ισχύον συμπληρωμένο με διάφορες διευκολύνσεις που προσφέρονται στη βιομηχανία σπόρων με βάση ένα μοντέλο που προτάθηκε από τους εκπροσώπους της.
Σύμφωνα με την οργάνωση, η διάκριση σε «εμπορική εκμετάλλευση της ποικιλίας» στη ισχύουσα νομοθεσία επέτρεπε να εξαιρεθούν από την αρμοδιότητα της οι ανταλλαγές σπόρων μεταξύ ερασιτεχνών καλλιεργητών και επίσης επέτρεπε την εξαίρεση από τη νομοθεσία της πώλησης σπόρων σε χρήστες που γενικά δεν είναι επαγγελματίες. Αυτή η ζωτικής σημασίας εξαίρεση, εξαφανίζεται από τη νομοθετική πρόταση της Επιτροπής.
Διαφαίνεται ότι οι παλιές ποικιλίες που αποτελούν κληρονομιά όλων μας και ανήκουν στα δημόσια αγαθά μετατρέπονται σταδιακά σε… παράνομες!
Επίσης, αυτό επιτρέπει τη διαμόρφωση νέων διευκολύνσεων για τη βιομηχανία σπόρων:
. Οι λεπτές αλλαγές στους ορισμούς της «ποικιλίας» και του κριτηρίου της «διακριτότητας», ώστε να γίνεται τώρα πλέον αναφορά στο «γενότυπο» και όχι μόνον στη «βοτανική ταξινόμηση», θα επιτρέψoυν στη βιομηχανία σπόρων να δημιουργήσει εκατοντάδες «νέες ποικιλίες» απολύτως ίδιες μεταξύ τους από βοτανική άποψη αλλά «διαφορετικές» σε γενετικό επίπεδο.
. Η απονομή Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας (Πιστοποιητικό δικαιώματος φυτικής ποικιλίας) επί των ποικιλιών θα δώσει άμεση πρόσβαση στον επίσημο Κατάλογο, γεγονός που θα τερματίσει οριστικά τη σύγχυση μεταξύ των κανόνων για τα Πνευματικά δικαιώματα και τη ρύθμιση της αγοράς σπόρων.
. Η βιομηχανία σπόρων θα έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει η ίδια τους επίσημους υποχρεωτικούς ελέγχους (για την εγγραφή των ποικιλιών στον Κατάλογο και την πιστοποίηση των σπόρων) χωρίς να περάσει από έλεγχο της διοίκησης αποκτώντας εκ των προτέρων μια «επίσημη ιδιότητα»
Στο «ταξίδι της Κιβωτού» πρωτοστατεί μια οργάνωση, ιδρυτής της εν λόγω κιβωτού -από την οποία πήρε και το όνομά της- που για περισσότερα από 20 χρόνια κάνει σημαντικό έργο στη διατήρηση και καλλιέργεια των απειλούμενων με εξαφάνιση ποικιλιών και στην αναθεώρηση της Νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τους σπόρους και το πολλαπλασιαστικό υλικό, προβάλλοντας την ελεύθερη ανταλλαγή των σπόρων σε πάγκόσμιο επίπεδο.
Στην Ελλάδα το ίδιο έργο επιτελεί η Οργάνωση Εναλλακτική Κοινότητα «Πελίτι», με αναγνωρισμένη 20 ετή συμβολή στη συλλογή, διάδοση και διάσωση των ντόπιων ποικιλιών της Ελλάδας και τον ιδρυτή της κ. Παναγιώτη Σαϊνατούδη, βραβευμένου για τη δραστηριότητά του το 2009 από το Διεθνή Οργανισμό για την Προστασία της Βιοποικιλότητας, με τον τίτλο του «Φύλακα της Βιοποικιλότητας της Μεσογείου».
Πρωτοβουλίες όπως αυτές είναι απαραίτητες και εξαιρετικά σημαντικές, καθώς συμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός διατροφικού συστήματος που θα προστατεύει τη ζωή στη γη και τη μικρή αγροτική παραγωγή, πάνω στην οποία στηρίζονται διαχρονικά οι τοπικές οικονομίες – ιδιαίτερα σε χώρες χωρίς μεγάλη βιομηχανική παραγωγή, όπως η Ελλάδα – για να προασπίσουμε την αυτάρκειά μας, την υγεία, την ελευθερία και το μέλλον μας.
Για περισσότερες πληροφορίες: http://www.kokopelli-semences.fr/
