Φέτος συμπληρώνονται 20 χρόνια από τη γέννηση ενός κινηματογραφικού Φεστιβάλ που στόχευε να εμπλουτίσει την έννοια της ελληνικότητας και της ελληνοαυστραλίας, σε μια διαφορετική ομογένεια, σε μια διαφορετική Μελβούρνη, σε μια διαφορετική εποχή.
Γράφει ο Κώστας Καραμάρκος
Πριν είκοσι χρόνια το διαδίκτυο και το youtube ήταν άγνωστες λέξεις για τον περισσότερο κόσμο. Πριν είκοσι χρόνια, όσοι και όσες δε διάβαζαν τις ελληνικές εφημερίδες που έφταναν στου Σαλαπάτα, όσοι δεν αγόραζαν ελληνικά βιβλία στην πόλη, όσοι δε σπούδαζαν νέα ελληνικά στα διάφορα πανεπιστήμια της Μελβούρνης ενθυμούνταν και γνώριζαν την Ελλάδα μέσα από τις αφηγήσεις των γονιών τους ή των παππούδων τους. Πριν είκοσι χρόνια, η αναζήτηση πτυχών της σύγχρονης στοχαστικής Ελλάδας στους Αντίποδες, η αναζήτηση και η κατανόηση της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας ήταν πιο δύσκολη.
Στη Μελβούρνη των αρχών της δεκαετίας του 1990, η κυρίαρχη συλλογική έκφραση της ομογένειας και η συνάντησή της με κομμάτια της ελληνικής ταυτότητας γινόταν στις μεγάλες εθνικές επετείους, γινόταν σε εκκλησιές και σχολεία, γινόταν στα γήπεδα της πόλης αλλά στα μεγάλα πανηγύρια, με πρώτο αυτό τουLonsdale Street. ¨Όσο για την αναζήτηση και ανάδειξη της ντόπιας καλλιτεχνικής δημιουργίας. Αυτό θεωρούνταν υπόθεση των κουλτουριάρηδων και των αριστερών.
Όσοι και όσες «ψάχνονταν» για κάτι περισσότερο και ευρύτερο σε ό,τι είχε σχέση και με το ελληνικό κομμάτι της ταυτότητάς τους, αυτό το κάτι το αναζητούσαν σε διάφορες μικροπαρέες, φοιτητικές και καλλιτεχνικές κυρίως, μια και η πολιτική-πολιτισμική έκφραση με αναφορά την Ελλάδα και την Ελληνοαυστραλία είχε ήδη αρχίσει να παίρνει την κατιούσα. Υπήρχε και ένας άλλος «μυθικός» χώρος διασκέδασης, ταυτοτικής ζύμωσης και κοινωνικής συναναστροφής εκείνη τη μακρινή εποχή. Υπήρχε η μπυραρία του”Reatreat” στο Sydney Road του Brunswick.
Σε αυτό το ομογενειακό και πολιτισμικό πλαίσιο, ο λεγόμενος νέος ελληνικός κινηματογράφος, ο εσωστρεφής, εγωκεντρικός, φλύαρος και υπερφίαλος σε πολλές περιπτώσεις νέος ελληνικός κινηματογράφος ήταν άγνωστος στη Μελβούρνη. Μια στις τόσες, με αφορμή το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της πόλης μπορούσες να δεις ταινίες του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Μια στις τόσες, στο πλαίσιο της Ελληνικής Εβδομάδας, του προπομπού του Φεστιβάλ Αντίποδες μπορούσες να δεις σύγχρονο ελληνικό κινηματογράφο στο State Film Theatre. Υπήρχε και η τηλεόραση της SBS.
Κάτι πιο μεγάλο, κάτι πιο φιλόδοξο, κάτι που να στόχευε να προβάλει πτυχές της ζωής της σύγχρονης Ελλάδας (πρωτίστως) μέσα από τον κινηματογράφο, όχι μόνο στην ομογένεια, αλλά και στη ευρύτερη κοινωνία της Αυστραλίας, δεν υπήρχε. Ως ομογενειακή κινηματογραφική μνήμη υπήρχε το ελληνικό εμπορικό σινεμά της εποχής της μαζικής μετανάστευσης και οι βιντεοαθλιότητες της δεκαετίας του 1980 που έφταναν και στη Μελβούρνη, όπως και στην υπόλοιπη Ελληνοαυστραλία υποθέτω.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 λοιπόν, στο μεταίχμιο ανάμεσα στη σπουδή (μεταπτυχιακή κ.α.), στη βιοπάλη, στην κοινωνική συναναστροφή και στη διάθεση για συνεισφορά στα κοινά, οργανώναμε μια ομάδα φίλων σχεδόν κάθε εβδομάδα σειρά συναντήσεων σε διαφορετικά σπίτια και σε διαφορετικά προάστια της Μελβούρνης. Συναντήσεις-συζητήσεις, με ποτό, φαγητό και τσιγάρο, για θέματα που μας ενδιέφεραν, θέματα που δε σχετίζονταν μόνο με την ομογένεια.
Αν θυμάμαι καλά, η ιδέα για τη δημιουργία ενός Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου γεννήθηκε (απευθείας ή ως συνέπεια) μάλλον σε μια από αυτές τις συναντήσεις.
Η στρατηγική μας στόχευση αποσκοπούσε στο να εμπλουτίσουμε την έννοια της ελληνικότητας και τα ενδιαφέροντα των Ελληνοαυστραλών, αναδεικνύοντας πτυχές του σύγχρονου νεοελληνικού στοχασμού, της σύγχρονης Ελλάδας, αλλά και της σύγχρονης Ελληνοαυστραλίας μέσα από τον κινηματογράφο. Αναζητούσαμε επίσης μια πρωτοβουλία που εκ των πραγμάτων δε θα μπορούσε όχι τόσο να τη «γεννήσει» ως ιδέα αλλά να την υλοποιήσει ως οργάνωση η πρώτη γενιά που ηγούνταν τότε του Δ.Σ. της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτώριας, του μαζικότερου ομογενειακού οργανισμού της Αυστραλίας, ή που ήταν στο Δ.Σ. του Φεστιβάλ Αντίποδες. Επιθυμούσαμε κάτι δικό μας, όπου εμείς θα ήμασταν οι μπροστάρηδες και άλλοι οι συμπαραστάτες.
Η αλήθεια είναι ότι η πρότασή μας για την οργάνωση ενός Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου, όπως θυμάμαι τα πράγματα, αγκαλιάστηκε και υποστηρίχτηκε τυπικά και ουσιαστικά από όλους στο Δ.Σ. της Κοινότητας και του Φεστιβάλ.
Την οργάνωση του Φεστιβάλ για λογαριασμό του Δ.Σ. των Αντιπόδων, όπου ήμασταν μέλη, ανέλαβε να την κάνει μια τριμερής επιτροπή, με τον Κώστα το Μάρκο ως «πολυεργαλείο», την Ελένη τη Μπερντέ να χρεώνεται τις επαφές με το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου για να εξασφαλιστούν οι ταινίες και τον εαυτό μου να ξεσκονίζει τα κιτάπια του για να κάνει μια σούμα σχετικά με το τι υπήρχε ως τότε ως καλλιτεχνικά αξιόλογη κινηματογραφική παραγωγή στην Ελλάδα, έτσι ώστε να ξέρουμε και τι να ζητήσουμε. Ως ευθύνη ανέλαβα να γράψω και μια πολύ περιληπτική εισαγωγή στην πρώτη αφίσα-πρόγραμμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
Από το πρώτο Φεστιβάλ στο State Film Theatre της Μελβούρνης κρατώ την κούραση, μια αναμνηστική φωτογραφία με τον Κώστα και την Ελένη μπροστά από μια αφίσα της ταινίας «Τα κόκκινα φανάρια», νομίζω, που υπήρχε στο φουαγιέ, καθώς και την ικανοποίηση ότι η εκτίμηση μας πως υπήρχε μια μαγιά σινεφίλ στη Μελβούρνη επιβεβαιώθηκε στην πράξη.
Η διάρκεια στο χρόνο και το αγκάλιασμα του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου από ένα ευρύτερο κοινό, που δεν περιορίζετε μόνο στους Ελληνοαυστραλούς, η υιοθέτηση του θεσμού στα υπόλοιπα ομογενειακά κέντρα της Αυστραλίας και του οικουμενικού ελληνισμού, η «γιγάντωση» του φαινομένου των κινηματογραφικών Φεστιβάλ άλλων χωρών στη Μελβούρνη, δείχνει νομίζω το μέγεθος και την επιτυχία αυτής της πρωτοβουλίας που φέτος συμπληρώνει είκοσι χρόνια ζωής.
Στην Ελλάδα της πολλαπλής κρίσης, στην ομογένεια της σχετικής ευμάρειας και στην Αυστραλία της πολυπολιτισμικής υποχώρησης, η ύπαρξη και η διαιώνιση ενός επιτυχημένου θεσμού όπως είναι το Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Μελβούρνης εξυπηρετεί πολλούς ταυτόχρονους στόχους.
Το Φεστιβάλ μας υπενθυμίζει πως η σύγχρονη Ελλάδα εξακολουθεί να παράγει εξαγώγιμο πολιτισμό, στην προκειμένη περίπτωση μέσα από τον κινηματογράφο της.
Το Φεστιβάλ μας υπενθυμίζει πως η ελληνικότητα, η Ελλάδα, ο πολιτισμός μας, η Ελληνοαυστραλία, δεν εξαντλούνται και δεν οριοθετούνται μονάχα από το φολκλόρ, τον τουρισμό, την παράδοση ή την απλούστευση.
Το Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Μελβούρνης ως απευθείας εμπειρία ή ως έμμεση αναφορά, με τα θεματικά του αφιερώματα, με την ανάδειξη της κινηματογραφικής δουλειάς και των ελληνικής καταγωγής κινηματογραφιστών της Αυστραλίας, δηλώνει κάθε χρόνο πως σε αυτήν εδώ τη μεγάλη χώρα του νότου υπάρχουμε κι εμείς, οι μη αγγλοκελτικής καταγωγής Αυστραλοί. Υπάρχουμε, ως πρωταγωνιστές και συμπρωταγωνιστές, ως συγκάτοικοι, ως φιλοθέαμον κοινό, υπάρχουμε, όλοι εμείς, σε αυτό το μεγάλο και ετερόκλητο χωνευτήρι του νότου.
Υ.Γ. Η σημερινή ανάρτηση γράφτηκε για να πρωτοδημοσιευθεί στην τακτική έκδοση της εφημερίδας της Ελληνικής Ορθόδοξης Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτώριας «Κοινοτικά Νέα». To 20o Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου στη Μελβούρνη, στο πλαίσιο του ευρύτερου Φεστιβάλ «Αντίποδες», αρχίζει στις 7 Νοέμβρη.
Πηγή: http://endeaneos.blogspot.com.au/
με Αριθμό Μητρώου 12691
