Είναι μεγάλη χαρά και τιμή για τους συνεργάτες και τους αναγνώστες της ιστοσελίδας μας, η αγάπη και η ευλογία που μας απέστειλε με γραπτό του χαιρετισμό,ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος Α‘. Τον ευχαριστούμε θερμά και τον ευγνωμονούμε για το πλούσιο σε οικολογική ευαισθησία –και όχι μόνον- έργο του, από το οποίο προέκυψε και ο χαρακτηρισμός που του αποδίδεται πολύ εύστοχα ως ο «Πράσινος Πατριάρχης».
Γιατί «πράσινος Πατριάρχης»;
Εκκλησιαστικός ηγέτης εξαίρετης σοφίας, ευστροφίας και πνευματικότητας, ο Παναγιότατος κ.κ. Βαρθολομαίος Α’, αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων του στο τιμόνι της Ορθόδοξης Εκκλησίας το 1991, έθεσε στις πρώτες του προτεραιότητες την ανάδειξη του προβληματισμού για την προστασία του Περιβάλλοντος , ώστε να ευαισθητοποιηθεί η διεθνής κοινότητα δια των θρησκευτικών (και όχι μόνον) ηγετών της.
Η πρόσθεση του εκφράστηκε για πρώτη φορά στο Μήνυμα, που απηύθυναν προς την ανθρωπότητα οι συνελθόντες, με πρωτοβουλία του, Προκαθήμενοι όλων των Ορθοδόξων Αυτοκέφαλων και Αυτόνομων Εκκλησιών, στο Φανάρι από 1 μέχρι 15 Μαρτίου 1992.
Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε επίσης, η επίσημη ομιλία του μπροστά στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκου Κοινοβουλίου στις 19 Απριλίου 1994 όπου έθεσε το οικολογικό ζήτημα ανάμεσα στα μεγάλα προβλήματα του σύγχρονου Κόσμου, τονίζοντας:
«Επιτρέψατε ημίν την πεποίθησιν ότι το οικολογικόν πρόβλημα της εποχής ημών απαιτεί ριζικήν αναθεώρησιν της κοσμολογίας ημών. Άλλην ερμηνείαν της φύσεως, διαφορετικήν νοηματοδότησιν της προσλήψεως και χρήσεως των υλικών αγαθών. Η Ορθόδοξος Εκκλησία και θεολογία προσπαθεί, εν τω μέτρω των πνευματικών αυτής δυνάμεων, να συνεισφέρη εις τον περί το πρόβλημα τούτο αναγκαίον διάλογον. (…) Αλλ’ αι προσπάθειαι ημών δεν έχουν νόημα εάν παραμείνουν αποσπασματικαί. Δραττόμεθα της ευκαιρίας της ενώπιον υμών παρουσίας ημών, δια να δηλώσωμεν, ότι είμεθα έτοιμοι να θέσωμεν τις ισχνές ημών δυνάμεις εις την διάθεσιν του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δια πάσαν περαιτέρω μελέτην και προσπάθειαν πανευρωπαϊκής αντιμετωπίσεως του οικολογικού προβλήματος (…)».
Η σοβαρότατη ενασχόληση του με την Οικολογία οδήγησε το Πανεπιστήμιο Αιγαίου (Τμήμα Περιβάλλοντος) να τον ανακηρύξει στη Μυτιλήνη 27 Οκτωβρίου 1994, επίτιμο Διδάκτορα του. Παράλληλα τού έχουν απονεμηθεί και άλλα σχετικά διεθνή βραβεία (Νέα Υόρκη και Λίχτενσταϊν του Ιδρύματος Binding), την δε 1η Οκτωβρίου 1997 αναγορεύτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος της Σχολής Γεωτεχνικών Επιστημών του Α.Π.Θ.
Ακολούθησαν πολλές και σημαντικές δράσεις του υπέρ του Περιβάλλοντος και συγκεκριμένα:
* Τον Σεπτέμβριο του 1995, συγκάλεσε στην Πάτμο Διεθνές εν πλω Οικολογικό Συμπόσιο με έμφαση στη μόλυνση των θαλασσών: «Αποκάλυψις και Περιβάλλον 1995».
* Το 1995 επίσης ,συμμετείχε σε διεθνή διαθρησκειακά οικολογικά συνέδρια στην Ιαπωνία και Αγγλία.
* Τον Σεπτέμβριο του 1997,οργάνωσε με τον Jacques Santer το Β’ Διεθνές εν πλω Οικολογικό Συμπόσιο για τη Μαύρη Θάλασσα, με θέμα «Θρησκεία – Επιστήμη – Περιβάλλον: Η Μαύρη Θάλασσα εν κινδύνω».
* Τον Οκτώβριο του 1999,οργάνωσε με τον Romano Prodi το Γ’ Διεθνές εν πλω Οικολογικό Συμπόσιο για την προστασία του ποταμού Δούναβη,με θέμα: «Δούναβις – Ποταμός Ζωής».
Τον Ιούνιο του 2002, οργάνωσε και πάλι με τον Romano Prodi το Δ’ Διεθνές εν πλω Οικολογικό Συμπόσιο για την προστασία της Αδριατικής Θάλασσας,με θέμα «Η Αδριατική: Μία απειλούμενη Θάλασσα, ένας κοινός στόχος». Στο πλαίσιο της διοργάνωσης αυτής τού απονεμήθηκε ο τίτλος του Επίτιμου Διδάκτορα της Σχολής Διασώσεως των Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου της Ραβέννας.
Κορυφαία στιγμή αυτού του Συμποσίου ήταν η συνυπογραφή με τον Πάπα Ιωάννη Παύλο Β’ της «Διακήρυξης της Βενετίας» για το Περιβάλλον (Ρώμη – Βενετία, Παλάτσο Ντουκάλε, 10.6.2002). Τούτο θεωρείται ιστορικό γεγονός, κυρίως επειδή κατόρθωσε ο Βαρθολομαίος να συστρατεύσει και το Βατικανό στις οικολογικές του κινήσεις. Στο εξής θα μπορούμε να μιλάμε για συναντίληψη Ανατολής και Δύσης· για πρωτοβουλίες χριστιανικές, όχι μόνον ορθόδοξες.
*Λίγες μέρες μετά, στο Όσλο, τού απονεμήθηκε το νορβηγικό οικολογικό Βραβείο της Οργάνωσης Sophie («The Sophie Foundation») για το 2002, γνωστότερο ως «Πράσινο Νόμπελ», συνοδευόμενο από το ποσό 100.000 δολλαρίων, το οποίο ο Πατριάρχης διέθεσε για τ’ άπορα παιδιά της Αφρικής μέσω της Γιούνισεφ, τα «παιδιά του δρόμου» της Πόλης και της Αθήνας, αλλά και την ενίσχυση διαφόρων οικολογικών δραστηριοτήτων.
* Τον Ιούνιο του 2003,οργάνωσε το Ε’ Διεθνές εν πλω Οικολογικό Συμπόσιο για την προστασία της Βαλτικής Θάλασσας,με θέμα:«Η Βαλτική Θάλασσα: Κοινή Κληρονoμιά και Ευθύνη».
* Τον Ιούλιο του 2006, πραγματοποίησε τό Στ΄ Διεθνές εν πλω Οικολογικό Συμπόσιο υπέρ του Αμαζονίου Ποταμού,με θέμα: «Αμαζόνιος: Πηγή ζωής».
* Τον Σεπτέμβριο του 2007 πραγματοποίησε το Ζ΄ ανάλογο Συμπόσιο για την ευαισθητοποίηση των λαών της γης υπέρ της Αρκτικής Θάλασσας και με θέμα: «Αρκτική: Καθρέπτης ζωής».
Την Άνοιξη του 2005 ο Πατριάρχης τιμήθηκε από τον Ο.Η.Ε. με το Βραβείο «Υπέρμαχοι της Γης», μαζί με άλλες έξι προσωπικότητες του Κόσμου (π.χ. Πρόεδρος Νοτίου Αφρικής και Βασιλιάς του Μπουτάν) «για την παραδειγματική συνεισφορά τους στην προστασία του περιβάλλοντος». Ο Κλάους Τόφερ, επικεφαλής του Προγράμματος (UPER), κατά την τελετή της απονομής υπογράμμισε τη «συνάφεια των πνευματικών αξιών και της περιβαλλοντικής προστασίας, όπως αυτή φαίνεται στο έργο του Οικουμενικού Πράσινου Πατριάρχη».
Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος, εκπροσωπώντας τον τιμώμενο, αναφέρθηκε στο όλο δραστήριο περιβαλλοντικό έργο του Πατριάρχη δια των ποικίλων παιδευτικών σεμιναρίων, συμποσίων και περιηγήσεων σε υποβαθμισμένες ή απειλούμενες περιοχές του Κόσμου.
Στις 4 Νοεμβρίου 2005, ο Πατριάρχης μετέβη στο Λίχτενσταϊν, όπου ομίλησε σε συγκέντρωση των κατά την τελευταία εικοσαετία τιμηθέντων με το πρώτο Βραβείο της Οικολογικής Οργάνωσης «Binding Stiftung».
Στο μεταξύ ανακηρύχτηκε Επίτιμος Διδάκτωρ του αρχαιότερου ιταλικού Πανεπιστημίου «Alma Mater Studiorum» της Μπολόνια, λόγω των περιβαλλοντικών του ευαισθησιών. Η επίσημη τελετή έγινε στις 19 Νοεμβρίου 2005 στον περιώνυμο για τα ψηφιδωτά του ναό του Σαν Βιτάλε, στη Ραβέννα. Σε διάλεξη μάλιστα, την οποία έδωσε ο Πατριάρχης, λαμβάνοντας μέρος σε οικολογικό Συνέδριο του τοπικού Πανεπιστημίου, μεταξύ πολλών άλλων ενδιαφερόντων, επεσήμανε:
«(…) Επιπλέον η συνείδηση είναι η μοναδική δύναμη που ο άνθρωπος μπορεί να αντιπαραθέσει στη μόλυνση. Και σε αυτή την κατεύθυνση εργάζεται το Πατριαρχείο. Θέλουμε να πείσουμε τα άτομα και τις κυβερνήσεις, χρησιμοποιώντας ηθικά επιχειρήματα, παρόντα και στην Αγία Γραφή, τα οποία μπορούν να συγκινήσουν. Πρέπει να πείσουμε τους ανθρώπους ότι ο Θεός μας έδωσε την εντολή να εργαζόμαστε και να φυλάμε τη Γη. Ο Θεός δημιούργησε μια οικολογική ισορροπία. Η διατάραξή της απειλεί τους επόμενους και η συνείδησή μας δεν μάς επιτρέπει πράξεις προς αυτή την κατεύθυνση. (…)»
Ιδιαίτερης προσοχής αξίζουν επίσης τα υψηλού επιστημονικού επιπέδου και κύρους Θερινά Οικολογικά Σεμινάρια του Πατριαρχείου .που πραγματοποιούνταν ετησίως από το 1994 έως το 1998 στη Μονή Αγίας Τριάδος, στον Λόφο της Ελπίδος της νήσου Χάλκης, όπου και η περίφημη Θεολογική Σχολή. Θέματα των συναντήσεων αυτών:
* Α’ (1994) «Το Περιβάλλον και η Θρησκευτική Εκπαίδευση»,
* Β’ (1995) «Περιβάλλον και Ηθική»,
* Γ’ (1996) «Περιβάλλον και Επικοινωνία»,
* Δ’ (1997) «Οικολογία και Δικαιοσύνη» και
* Ε’ (1998) «Περιβάλλον και Πτωχεία: Νομικαί Διαστάσεις και Ηθική Ευθύνη».
Στα Σεμινάρια αυτά συνεργάστηκαν το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF), ενώ ο Πρίγκηπας του Εδιμβούργου Φίλιππος υπήρξε Πρόεδρος και αργότερα ομότιμος Πρόεδρός τους.
Ο ίδιος ο Πατριάρχης αναφέρθηκε επίσης για τις περιβαλλοντικές του πρωτοβουλίες κατά την επίσημη επίσκεψη του στην Αβάνα της Κούβας, τον Ιανουάριο του 2004.
«Θεία ρύθμισις το φυσικό περιβάλλον»
Ο Βαρθολομαίος πάντως έχει εξηγήσει διεξοδικά το έντονο ενδιαφέρον του για το οικολογικό ζήτημα:
«Εν πρώτοις οφείλομεν να διευκρινήσωμεν ότι το ενδιαφέρον ημών προσωπικώς και του Οικουμενικού Πατριαρχείου δια το περιβάλλον δεν απορρέει από μίαν στάσιν ειδωλοποιήσεως αυτού, ως συμβαίνει παρά τισι των οικολόγων, αλλά από την πίστιν ότι τούτο, ως και ολόκληρος ο φυσικός κόσμος, είναι έργον του Θεού “καλόν λίαν” και ότι ο άνθρωπος, ο λαβών εν τω προσώπω του πρωτοπλάστου Αδάμ την εντολήν του “εργάζεσθαι και φυλάσσειν” τον εγκόσμιον Παράδεισον, εις τον οποίον αρχήθεν ετέθη, οφείλει και σήμερον και εις το μέλλον να εργάζεται και να φυλάσση τον φυσικόν κόσμον, ο οποίος περιβάλλει αυτόν, κατάλληλον δια την εντός αυτού διαβίωσιν αυτού και των επερχομένων γενεών, ήτοι καθαρόν, υγιεινόν, παραγωγικόν, αειφόρον και ωραίον. Δεν εκκινούμεν εκ της εσφαλμένης ιδέας ότι ο άνθρωπος και ο έμβιος και μη έμβιος φυσικός κόσμος ή τα καθ’ έκαστον στοιχεία του είναι όντα ισοδυνάμου αξίας, διότι τούτο συνεπάγεται υποβιβασμόν του ανθρώπου, κτισθέντος υπό του Θεού ως βασιλέως της κτίσεως, εις κατάστασιν απαράδεκτον χριστιανικώς. Πιστεύομεν ότι εις την φύσιν κυριαρχεί η ανθρωπική αρχή, ως λέγουν οι ειδικοί επιστήμονες, ήτοι ότι τα πάντα είναι ερρυθμισμένα υπό του Θεού κατά τρόπον υποβοηθούντα την ζωήν του ανθρώπου. Αγωνιζόμεθα, λοιπόν, συστηματικώς ίνα συνειδητοποιήση πας άνθρωπος και πάσα Κυβέρνησις ότι αυτήν την θείαν ρύθμισιν του φυσικού περιβάλλοντος οφείλομεν να μη την απορρυθμίσωμεν, διότι το αποτέλεσμα θα αποβή μακροχρονίως εις βάρος ημών».
Σε άλλη περίπτωση, ο Πατριάρχης εξομολογείται τις σκέψεις για τις μελλοντικές του προθέσεις απέναντι στο πρόβλημα και τις δυσκολίες, που εν τω μεταξύ ανακύπτουν, επιχειρώντας μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις, να τού ανακόψουν την όλη προσπάθεια:
«(…) Σκοπούμεν δε, συν Θεώ, να μη δώσωμεν ανάπαυσιν τοις κροτάφοις και ύπνον τοις οφθαλμοίς ημών, προκειμένου να εργασθώμεν, το καθ’ ημάς, το αύριον του περιβάλλοντος κόσμου να γίνη καλλίτερον από το χθες. Η γη, η θάλασσα, η ατμόσφαιρα και πάντα τα εν αυτοίς, άνθρωπος, ζώα, πτηνά, ιχθείς, δένδρα, άνθη, φυτά, ύδωρ, όλα τα στοιχεία της Δημιουργίας του Θεού να ευρίσκωνται εις κατάστασιν κατά φύσιν και ουχί παρά φύσιν, συμφώνως προς το πρόγραμμα και το σχέδιον του Δημιουργού. Ο άνθρωπος δε, η κορωνίς της Δημιουργίας, εκ του κατά φύσιν, θα δύναται τότε ευκολώτερον να αναχθή, χάριτι Θεού, εις το υπέρ φύσιν, εις την θέωσιν. Τα πάντα να επανέλθουν εις το “καλά λίαν” της Γενέσεως.
Ταύτα λέγοντες ήκιστα είμεθα ονειροπόλοι ή αιθεροβάμονες. Γνωρίζομεν τας δυσκολίας και τα εμπόδια. Γνωρίζομεν ότι ταπεινά και χθαμαλά συμφέροντα αντιστρατεύονται και θα αντιστρατεύωνται εις την προσπάθειαν ημών δι’ ένα κόσμον καλλίτερον, όπως τον θέλει ο Θεός. Όμως αι δυσκολίαι δεν μάς πτοούν. Η προσπάθεια ημών δι’ εν περιβάλλον υγιές και καλόν λίαν, δεν είναι αυτόνομος, ως πολλών περιβαλλοντιστών, αλλ’ ερείδεται από αγιογραφικών και θεολογικών θεμελίων, επί του θελήματος του Θεού, τον Οποίον και έχομεν σύμμαχον, εις την δόξαν δ’ Αυτού και κατατείνει πάσα ενέργεια και πρωτοβουλία ημετέρα.»
Όλες οι παραπάνω δράσεις και τοποθετήσεις του Πατριάρχη Βαρθολομαίου Α΄, δικαιολογούν στο ακέραιο τον χαρακτηρισμό που προσφυέστατα του αποδόθηκε από την παγκόσμια κοινότητα ως ο «Πράσινος Πατριάρχης».
Επιμέλεια : Αγγελική Γυπάκη
Πηγή : www.naturazante.com
με Αριθμό Μητρώου 12691
