Ατμοσφαιρική ρύπανση, ακραίες θερμοκρασίες αλλά και έκθεση σε επιβλαβείς χημικές ουσίες, βρίσκονται πίσω από έναν στους πέντε θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση — ωστόσο, οι κίνδυνοι αυτοί μπορούν να προληφθούν.
Τα καρδιαγγειακά νοσήματα παραμένουν η κυριότερη αιτία θανάτου στην Ευρωπαϊκή Ένωση: μόνο το 2022 στοίχισαν τη ζωή σε πάνω από 1,7 εκατομμύρια ανθρώπους, ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου ένα τρίτο όλων των θανάτων εκείνης της χρονιάς. Από αυτούς, εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 18% οφείλεται σε βασικούς περιβαλλοντικούς παράγοντες. Επιπλέον, πάνω από 6 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρδιαγγειακών νοσημάτων διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο, κοστίζοντας στην Ευρώπη περίπου 282 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με την έκθεση του EEA «Πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων μέσω ενός υγιούς περιβάλλοντος».
Το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καρδιαγγειακή υγεία στην ΕΕ, το οποίο βρίσκεται υπό διαμόρφωση, αποτελεί μια ευκαιρία να ενσωματωθούν καλύτερα οι περιβαλλοντικοί παράγοντες στην υγειονομική πολιτική.
Κύριοι περιβαλλοντικοί παράγοντες
Οι βασικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες που συμβάλλουν στους θανάτους από καρδιαγγειακά νοσήματα είναι η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι ακραίες θερμοκρασίες και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ο θόρυβος από τις μεταφορές και η έκθεση σε τοξικές χημικές ουσίες (όπως βαρέα μέταλλα και χημικές ουσίες που διαταράσσουν το ενδοκρινικό σύστημα).
Η αποτελεσματική εφαρμογή των ήδη υπαρχουσών πολιτικών αποτελεί το πρώτο κρίσιμο βήμα. Για παράδειγμα, η Οδηγία για την Ποιότητα του Ατμοσφαιρικού Αέρα θα συμβάλει στη μείωση της ρύπανσης σε επίπεδα σύμφωνα με τις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), μειώνοντας άμεσα τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.
Στοχευμένες πολιτικές
Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου για την καρδιαγγειακή υγεία μπορούν να μειωθούν περαιτέρω μέσω πολιτικών και παρεμβάσεων όπως:
- Μείωση του θορύβου από τις μεταφορές.
- Ενίσχυση των κανονισμών για τα χημικά, επιτάχυνση της απόσυρσης καρδιοτοξικών ουσιών και προώθηση ασφαλέστερων εναλλακτικών.
- Προετοιμασία των συστημάτων υγείας για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην καρδιαγγειακή υγεία, μέσω συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, ενημερωτικών εκστρατειών και στοχευμένης στήριξης ευάλωτων ομάδων (π.χ. στα σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση καυσώνων).
- Ενίσχυση της εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας με την ενσωμάτωση περιβαλλοντικών θεμάτων στα ιατρικά και νοσηλευτικά προγράμματα σπουδών.
- Ενίσχυση της προσέγγισης «Μία Υγεία» (One Health), όπου η ολιστική προστασία της υγείας του ανθρώπου, των ζώων και των οικοσυστημάτων αποτελεί προϋπόθεση για βιώσιμη ανάπτυξη και συλλογική ευημερία.
- Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τους καρδιαγγειακούς κινδύνους από περιβαλλοντικούς παράγοντες και ενθάρρυνση αλλαγών στον τρόπο ζωής.
- Εφαρμογή λύσεων που βασίζονται στη φύση, όπως περισσότερο πράσινο στις πόλεις, πάρκα, πράσινοι διάδρομοι και υδάτινοι χώροι, οι οποίες συμβάλλουν στη μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου βελτιώνοντας την ποιότητα του αέρα, περιορίζοντας τη ρύπανση από θόρυβο και ενθαρρύνοντας τη σωματική δραστηριότητα.
