Την… άφιξη μιας νέας στρατηγικής της Κομισιόν για την ανάπτυξη και την ανθεκτικότητα των Παράκτιων Κοινοτήτων έως το 2027, προοιωνίζεται ο Νόμος για τους Ωκεανούς, που ανακοίνωσε, παραμονές της Διάσκεψης του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς, μόλις την περασμένη Πέμπτη, ο Επίτροπος της ΕΕ για τους Ωκεανούς, Κώστας Καδής.
Ο νόμος αναμένεται ότι θα ενημερώσει την Οδηγία για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, η οποία διέπει την οικονομική χρήση των υδάτων της ΕΕ, σύμφωνα με το Politico.
Η ανακοίνωση κάνει λόγο για την πρόθεση της Κομισιόν να προτείνει έναν νέο, εκτεταμένο νόμο για τη διαχείριση της χρήσης των ωκεανών της Ευρώπης, με ευρύ πεδίο εφαρμογής αλλά δεν περιείχε λεπτομέρειες και ανοίγει τον δρόμο για χρόνια άσκησης πίεσης σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης των θαλάσσιων πόρων της ΕΕ.
Ένα προηγούμενο προσχέδιο του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τους Ωκεανούς, το οποίο έχει στην κατοχή του και επικαλείται το politico, δεν ανέφερε τον Νόμο για τους Ωκεανούς, και η ανακοίνωση συγκεκριμένης νομοθεσίας την Πέμπτη εξέπληξε πολλές ομάδες.
Ο Νόμος για τους Ωκεανούς, στην πραγματικότητα έρχεται να επικαιροποιήσει την Οδηγία για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό , η οποία διέπει την οικονομική χρήση των υδάτων της ΕΕ. Ο νέος νόμος θα εισαχθεί έως το 2027.
Ωστόσο, ο κ. Καδής δήλωσε ότι ο νέος νόμος θα υπερβαίνει κατά πολύ το πεδίο εφαρμογής της MSPD, παρέχοντας ένα πλαίσιο για την εφαρμογή των ευρέων στόχων του νέου Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τους Ωκεανούς , μιας πολιτικής υπόσχεσης της δεύτερης θητείας της Προέδρου της Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ποιοι είναι οι στόχοι
Αυτοί οι στόχοι περιλαμβάνουν τη μείωση της γραφειοκρατίας, την προώθηση της βιώσιμης υδατοκαλλιέργειας και αλιείας, την ενίσχυση του ωκεάνιου τουρισμού, την ενίσχυση της θαλάσσιας άμυνας και τις επενδύσεις στην επιστήμη των ωκεανών.
«Ο νόμος (σ.σ. για τους ωκεανούς) θα διασφαλίσει ότι οι υπάρχοντες στόχοι που συνδέονται με τον ωκεανό θα είναι αναγνωρίσιμοι κάτω από μία στέγη και θα διευκολύνει τη συνεκτική και αποτελεσματική εφαρμογή τους, μειώνοντας παράλληλα το διοικητικό φόρτο», δήλωσε ο κ. Καδής.
Αλλά η ανακοίνωση ήταν ελλιπής σε λεπτομέρειες, ανοίγοντας τον δρόμο για πολλαπλές πολιτικές διαμάχες μεταξύ περιβαλλοντικών και εμπορικών ομάδων συμφερόντων.
-Ο υπόσχεση περί Νόμου για τους Ωκεανούς, που περιλαμβάνεται στο ευρύτερο Σύμφωνο για τους Ωκεανούς που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη, θα ενισχύσει τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό μέσω «βελτιωμένου διατομεακού συντονισμού σε εθνικό επίπεδο» και μιας πιο οργανωμένης προσέγγισης στη διαχείριση των θαλάσσιων λεκανών, ανέφερε η Επιτροπή.
-Θα παρέχει επίσης ένα «ενιαίο πλαίσιο» που θα βοηθήσει στην εφαρμογή του Ευρωπαϊκού Συμφώνου για τους Ωκεανούς, μειώνοντας παράλληλα τον διοικητικό φόρτο — μεταξύ άλλων με τη μείωση των υποχρεώσεων υποβολής εκθέσεων για τις χώρες της ΕΕ.
-Το Ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τους Ωκεανούς δεν υπόσχεται νέα, συγκεκριμένα μέτρα για τον ορισμό νέων προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών ή τη βελτίωση της διαχείρισής τους, αντίθετα δεσμεύεται να «εργαστεί για την αποτελεσματική εφαρμογή και επιβολή της ισχύουσας νομοθεσίας της ΕΕ».
Το ίδιο ισχύει και για την αλιεία με τράτες βυθού σε ΘΠΠ, την αμφιλεγόμενη πρακτική της μεταφοράς βαριών αλιευτικών διχτυών στον πυθμένα της θάλασσας για την ανάσυρση ψαριών που ζουν στον ή κοντά στον πυθμένα της θάλασσας.
-Σε συνημμένο παράρτημα, επαναλαμβάνει τον «φιλόδοξο στόχο» της σταδιακής κατάργησης της αλιείας με τράτες βυθού στις ΘΠΠ έως το 2030, ο οποίος είχε ανακοινωθεί προηγουμένως σε ένα Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για τη Θάλασσα του 2023.
-Το προσχέδιο περιλαμβάνει επίσης ένα τμήμα για την άμυνα των ωκεανών και την προστασία κρίσιμων υποδομών, καθώς και τμήματα για τη διεθνή διακυβέρνηση των ωκεανών και την προστασία των παράκτιων κοινοτήτων από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Τι λένε οι περιβαλλοντικοί φορείς
Οι περιβαλλοντικές ομάδες έχουν χαρακτηρίσει τα μέτρα ως «ανάμεικτα» και «χαμένη ευκαιρία». Παρόλα αυτά, βλέπουν πολλά υποσχόμενα.
Ο Νόμος για τους Ωκεανούς είναι «πολλά υποσχόμενος και θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για έναν υγιή ωκεανό, αλλά μόνο εάν είναι τολμηρός και δεσμευτικός», δήλωσε η ΜΚΟ Seas At Risk στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Η δέσμευση της Επιτροπής σε έναν Νόμο για τους Ωκεανούς αποτελεί ισχυρό μήνυμα — εάν συνοδεύεται από δεσμευτικούς στόχους, θα μπορούσε επιτέλους να προσφέρει πραγματική προστασία των ωκεανών», δήλωσε ο Τζέικομπ Άρμστρονγκ, Διευθυντής Πολιτικής για τους Ωκεανούς του WWF. «Ωστόσο, ενώ η κατεύθυνση είναι σωστή, ο Νόμος θα πρέπει να διευκρινίσει βασικούς τομείς — συμπεριλαμβανομένου του τρόπου με τον οποίο θα εξασφαλιστεί η δημόσια χρηματοδότηση για να γίνει πραγματικότητα η προστασία των ωκεανών».
«Είναι καλή ιδέα —από τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τον Νόμο— να αναδιαμορφώσουμε μέρος της δυσλειτουργικής νομοθεσίας που ισχύει όσον αφορά την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό», δήλωσε στο POLITICO ο Έσμπεν Σβέρντρουπ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Οργανώσεων Παραγωγών Ψαριών.
«Υπάρχει επίσης μεγάλη ανασφάλεια στον τομέα μου και στις αλιευτικές κοινότητες: Τι θα συμβεί στο μέλλον; Πού μπορούμε να ψαρεύουμε στο μέλλον; Θα υπάρχουν πάρκα ανεμόμυλων; Θα κατασκευαστούν; Ποιες θα είναι οι προστατευόμενες περιοχές; Τι είδους προστασία θα υπάρχει σε αυτές τις περιοχές;»
«Ελπίζουμε ότι το Σύμφωνο για τους Ωκεανούς και ο Νόμος θα προσφέρουν μεγαλύτερη σταθερότητα όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τους ωκεανούς, και αυτό είναι θεμελιώδες για το μέλλον της αλιείας».
Η Ιζαμπέλ Λε Καλενέκ, βουλευτής της ΕΕ με το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, η οποία συμμετέχει στην επιτροπή αλιείας, δήλωσε ότι το σύμφωνο «προωθεί την ισορροπία μεταξύ της απαραίτητης προστασίας του περιβάλλοντος και των απαιτήσεων διατήρησης μιας υγιούς θαλάσσιας οικονομίας».
Άλλες πολιτικές ομάδες ήταν λιγότερο άμεσα ικανοποιημένες. Η κεντροαριστερή ομάδα των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου δήλωσε ότι θα «αγωνιστεί για να μετατρέψει [την πράξη] σε πραγματική δράση: για την προστασία της βιοποικιλότητας, την υπεράσπιση των θέσεων εργασίας, την ενίσχυση των θαλάσσιων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».
«Έρευνα, χρήματα, φιλοδοξία· όλα όσα ανακοινώνει εδώ η Επιτροπή είναι απολύτως απαραίτητα», δήλωσε ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων, Μπας Άικχουτ. «Ωστόσο, αναμένω επίσης σαφήνεια σχετικά με το τι δεν θα κάνουμε πλέον. Εντατική αλιεία σε φυσικά καταφύγια, για παράδειγμα. Δυστυχώς, απουσιάζει η σκληρή δράση».
