Έκπληκτοι οι αρχαιολόγοι πριν από δεκαετίες ανακάλυψαν μία μυστηριώδη σκάλα, ηλικίας 4.800 ετών (!) στη Σακκάρα της Αιγύπτου που αποδείχθηκε ότι δεν ήταν τυχαία!
Κάτω από τον καυτό ήλιο της Σακκάρα, το 1924, ο Βρετανός αρχαιολόγος James Quibell βρέθηκε μπροστά σε κάτι που κανείς δεν περίμενε. Μια μυστηριώδης σκάλα, βαθιά θαμμένη στην άμμο, άρχισε να αποκαλύπτεται σιγά σιγά. Δεν ήταν μια απλή κατασκευή. Είχε ηλικία 4.800 ετών. Και οδηγούσε σε έναν δεύτερο, κρυφό τάφο. Τον τάφο του Φαραώ Ζοζέρ. Του ανθρώπου που γέννησε την ιδέα της Πυραμίδας.
Η σκάλα είναι φτιαγμένη από βαριές, συμπαγείς πέτρες ασβεστόλιθου. Έχει μήκος περίπου 28 μέτρα και κατεβαίνει σταδιακά μέσα στη γη, σχηματίζοντας ευρείες και σταθερές βαθμίδες. Όμως αυτό που την κάνει ξεχωριστή δεν είναι η αρχιτεκτονική της. Είναι το γεγονός ότι δεν οδηγεί στον διάσημο ταφικό θάλαμο της πυραμίδας του Ζοζέρ, αλλά σε έναν άλλον, ξεχωριστό τάφο, που ονομάστηκε “νότιος τάφος”. Μια παράλληλη ταφή για έναν μόνο άνθρωπο.
Ο Ζόζέρ δεν ήταν απλώς ένας φαραώ. Ήταν ο πρώτος που διέταξε την κατασκευή πυραμίδας στην Ιστορία. Μέχρι τότε, οι νεκροί ηγεμόνες της Αιγύπτου θάβονταν σε χαμηλούς ορθογώνιους τύμβους που ονομάζονταν “μαστομπά”. Ο αρχιτέκτονας του, ο θρυλικός Ιμχοτέπ, σκέφτηκε να τοποθετήσει μία μαστομπά πάνω στην άλλη. Έτσι γεννήθηκε η Πυραμίδα των Βαθμίδων, το πρώτο μεγάλο λίθινο οικοδόμημα στον κόσμο.
Η ύπαρξη δεύτερου τάφου στο συγκρότημα του Ζοζέρ προκάλεσε σύγχυση. Οι αρχαιολόγοι αναρωτήθηκαν αν ο “νότιος τάφος” ήταν εφεδρικός, συμβολικός ή μήπως κρατούσε κάποιο άλλο πρόσωπο. Κάποιοι πρότειναν ότι μπορεί να περιείχε τα εσωτερικά όργανα του φαραώ, σύμφωνα με ένα σπάνιο τελετουργικό. Άλλοι, ότι κατασκευάστηκε απλώς για να ενισχύσει την ιερότητα του βασιλικού χώρου.
Ποιοι και πώς χρησιμοποιούσαν τη μυστηριώδη σκάλα
Η ίδια η σκάλα διατηρεί ίχνη τελετουργικής χρήσης. Οι πλευρές της φέρουν υπολείμματα γύψου και επιχρισμάτων, σαν να προετοιμάστηκε για μεγάλες θρησκευτικές πομπές. Από τη μυστηριώδη σκάλα ίσως κατέβαιναν από εκεί οι ιερείς της νεκρικής λατρείας του Ζοζέρ, μεταφέροντας τα ιερά αντικείμενα προς την καρδιά του δεύτερου τάφου. Ίσως η ίδια η σκάλα να ήταν ένας συμβολικός άξονας ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και τον κόσμο του θεοποιημένου φαραώ.
Η ανακάλυψη του Quibell ήρθε σχεδόν κατά τύχη. Οι ανασκαφές στη Σακκάρα στόχευαν αρχικά στην Πυραμίδα των Βαθμίδων. Κανείς δεν περίμενε ότι νότια από αυτήν, κρυμμένο κάτω από στρώματα άμμου και χρόνου, υπήρχε ένα ακόμα μνημείο – μια δεύτερη είσοδος στο επέκεινα.
Η σκάλα και ο νότιος τάφος δεν προσέφεραν χρυσό, ούτε αστραφτερούς θησαυρούς. Πρόσφεραν όμως κάτι πιο σπάνιο: απαντήσεις. Και μαζί με αυτές, ένα σωρό νέα ερωτήματα. Γιατί χρειάστηκε ο Ζοζέρ δύο τάφους; Ποιος ήταν ο πραγματικός σκοπός του δεύτερου; Και τι σημαίνει αυτή η επιλογή για τον τρόπο με τον οποίο οι πρώτοι φαραώ αντιλαμβάνονταν τον θάνατο και τη θεοποίησή τους;
Όποια κι αν είναι η απάντηση, η σκάλα παραμένει εκεί. Χτισμένη για να διαρκέσει αιώνες, οδηγεί στο άγνωστο. Και θυμίζει πως, ακόμη και κάτω από χιλιάδες τόνους άμμου, η Ιστορία περιμένει να την ανακαλύψουν.
