Το ρόλο και τον λόγο που θα έπρεπε να έχει στις συνομιλίες και τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία αναζητά η Ευρώπη, προσπαθώντας να μείνει εντός του διπλωματικού “παιχνιδιού”, και να προλάβει τις εξελίξεις που φέρνει το τελεσίγραφο του Ντόναλντ Τραμπ.
Σύνταξη:ecozen.gr
Το πρωί έφτασε στο Κίεβο η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για να στείλει ένα μήνυμα ότι η Ευρώπη είναι παρούσα στις εξελίξεις, έχοντας φωνή που οφείλει να ακουστεί, λαμβάνοντας μέρος στις αποφάσεις στις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Πρόκειται για την 9η σε σειρά επίσκεψη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο Κίεβο από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, με σκοπό να συναντηθεί με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι εν μέσω των ενεργειών Τραμπ για απευθείας διαπραγματεύσεις με τον Πούτιν.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έφτασε στο Κίεβο με τρένο το πρωί της Δευτέρας για να τιμήσει την τρίτη επέτειο από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, σε ένα διεθνές περιβάλλον, που η επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ για διαπραγματεύσεις με την Μόσχα κλονίζει τους Ευρωπαίους συμμάχους, εγείροντας φόβους ότι μια βιαστική συμφωνία στο ουκρανικό θα άφηνε ενδεχομένως ολόκληρη την ήπειρο εκτεθειμένη στον επεκτατισμό του Κρεμλίνου.
“Είμαστε στο Κίεβο σήμερα διότι η Ουκρανία είναι η Ευρώπη. Σε αυτή τη μάχη για επιβίωση δεν διακυβεύεται μόνο η τύχη της Ουκρανίας. (Διακυβεύεται) η τύχη της Ευρώπης”, ανέφερε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε μήνυμά της που ανήρτησε σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο συνόδευε με βίντεο που δείχνει την άφιξή της σιδηροδρομικώς στο Κίεβο στο πλευρό του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναμένεται να παρουσιάσει πακέτο οικονομικής βοήθειας ύψους 3,5 δισεκατομμυρίων ευρώ με στόχο να διοχετεύσει πρόσθετη ρευστότητα στα ταμεία του Κιέβου και να διευκολύνει την αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού από την εγχώρια βιομηχανία της εμπόλεμης χώρας.
Τα 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ αποτελούν προκαταβολή ενός ευρύτερου πακέτου βοήθειας, ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ, που συγκρότησε η Ευρωπαϊκή Ένωση στις αρχές του 2024.
Ενώ οι Βρυξέλλες κατάφεραν να καλύψουν τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για ολόκληρο το έτος, η προμήθεια οπλισμού μετά το καλοκαίρι παραμένει αβέβαιη.
“Πρέπει να επιταχύνουμε την άμεση παράδοση όπλων και πυρομαχικών. Και αυτό θα βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής μας τις επόμενες εβδομάδες”, δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε εκπροσώπους μέσων ενημέρωσης, κατά την επίσκεψή της στην ουκρανική πρωτεύουσα.
“Πιστεύουμε σε μια ελεύθερη και κυρίαρχη Ουκρανία στην πορεία της προς την Ευρωπαϊκή Ένωση”, σημείωσε.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναμένεται επίσης να ανακοινώσει μια πρωτοβουλία για την ένταξη της Ουκρανίας και της Μολδαβίας στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ μέχρι το τέλος του έτους.
Την πρόεδρο της Κομισιόν συνοδεύει στο Κίεβο το Κολέγιο των Επιτρόπων, τα μέλη του οποίου έχουν προγραμματίσει να συναντηθούν με τους ομολόγους τους από την ουκρανική κυβέρνηση για την εμβάθυνση των δεσμών.
Δυτικοί ηγέτες, όπως ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τρουντό, θα βρίσκονται επίσης στην ουκρανική πρωτεύουσα για να τιμήσουν την επέτειο. Θα συναντηθούν από κοινού με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι για να επιβεβαιώσουν την αλληλεγγύη και την υποστήριξή τους.
«Έχουμε μια σημαντική συνάντηση αύριο, μια σύνοδο. Ίσως να είναι καμπή», είπε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναφερόμενος στη σύνοδο, στην οποία αναμένεται να πάρουν μέρος άλλοι 24 ξένοι ηγέτες μέσω βιντεοσύνδεσης.
Η επίσκεψη είναι η ένατη που πραγματοποιεί η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Ουκρανία από την έναρξη της ρωσικής εισβολής, αλλά έρχεται σε μια διαφορετική συγκυρία από τα προηγούμενα ταξίδια της.
Οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες παρακολουθούν νευρικά τις ενέργειες του Ντόναλντ Τραμπ να ξεκινήσει την ειρηνευτική διαδικασία για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, οι οποίες έχουν ανατρέψει τρία χρόνια διατλαντικής πολιτικής.
Οι εντάσεις κορυφώθηκαν μετά το ξέσπασμα του Αμερικανού προέδρου κατά του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αποκαλώντας τον “δικτάτορα” και επιρρίπτοντας την ευθύνη για την εισβολή στην Ουκρανία και όχι στη Ρωσία. Τα σχόλια, τα οποία ευθυγραμμίζονται με την επιχειρηματολογία του Κρεμλίνου, προκάλεσαν οργή στην Ευρώπη και δημιούργησαν σοβαρές αμφιβολίες για την ικανότητα ή την προθυμία του Τραμπ να μεσολαβήσει στις ειρηνευτικές συνομιλίες για τον τερματισμό του πολέμου.
Παρά τις αντιδράσεις, ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος δεν έδειξε καμία διάθεση να μετριάσει τις θέσεις του.
“Παρακολουθώ αυτόν τον άνθρωπο (τον Ζελένσκι) εδώ και χρόνια, καθώς οι πόλεις του κατεδαφίζονται, καθώς οι πολίτες του σκοτώνονται, καθώς οι στρατιώτες αποδεκατίζονται”, δήλωσε ο Τραμπ την περασμένη εβδομάδα σε συνέντευξή του. “Τον παρακολουθώ εδώ και χρόνια και τον βλέπω να διαπραγματεύεται χωρίς χαρτιά. Δεν έχει χαρτιά και το βαριέσαι. Απλά το σιχαίνεσαι. Και το βαρέθηκα”.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι θα ήταν πρόθυμος να παραιτηθεί από την προεδρία αν αυτό σήμαινε αποκατάσταση της ειρήνης και ένταξη της χώρας του στο ΝΑΤΟ. “Επικεντρώνομαι στην ασφάλεια της Ουκρανίας σήμερα, όχι σε 20 χρόνια, και δεν έχω καμία πρόθεση να παραμείνω στην εξουσία για μια δεκαετία. Αυτή είναι η εστίασή μου και η μεγαλύτερη φιλοδοξία μου”, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου.
Από τη στιγμή που ο Ντόναλντ Τραμπ πραγματοποίησε στις 12 Φεβρουαρίου μια 90λεπτη τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, χωρίς συντονισμό με τους Ευρωπαίους συμμάχους του, οι Βρυξέλλες προσπαθούν να βρουν τη θέση τους μέσα σε καταιγισμό εξελίξεων για να διασφαλίσουν ότι τα συμφέροντα και οι ανησυχίες τους λαμβάνονται υπόψη.
Την περασμένη εβδομάδα παρατηρήθηκε έντονη διπλωματική δραστηριότητα, με τηλεφωνήματα και συναντήσεις μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών για να κλειδώσουν οι κόκκινες γραμμές και να εδραιωθεί η πολιτική ενότητα. Νέες συνομιλίες βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη: Ο Μακρόν μεταβαίνει στην Ουάσινγκτον για να συναντηθεί πρόσωπο με πρόσωπο με τον Ντόναλντ Τραμπ και ο Αντόνιο Κόστα θα φιλοξενήσει έκτακτη σύνοδο κορυφής και των 27 ηγετών της ΕΕ στις 6 Μαρτίου.
Κατά τη διάρκεια αυτής της συνόδου κορυφής, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σκοπεύει να παρουσιάσει ένα “ολοκληρωμένο σχέδιο” για την αναβάθμιση της παραγωγής όπλων και των αμυντικών δυνατοτήτων σε όλο το μπλοκ, εξέλιξη που θα μπορούσε να “ωφελήσει” την Ουκρανία, φέρνοντας νέο οπλισμό στη μάχη κατά των ρωσικών στρατευμάτων, δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Δεν είναι σαφές αν το σχέδιο της Κομισιόν θα αποδειχθεί αρκετό για να πείσει τον Λευκό Οίκο ότι η Ευρώπη αξίζει μια θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Παρά το γεγονός ότι η ήπειρος θεωρεί ότι η μακροπρόθεσμη ασφάλειά της συνδέεται άρρηκτα με τη σταθερότητα της Ουκρανίας, μέχρι στιγμής έχει παραγκωνιστεί από τις διαπραγματεύσεις.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο προσπάθησε να καθησυχάσει τους συμμάχους, ενημερώνοντάς τους για τις επαφές του με τη Ρωσία και επιμένοντας ότι η προσέγγιση με το Κρεμλίνο δεν αποτελεί απότομη απομάκρυνση από την εξωτερική πολιτική της Αμερικής. Ο Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι θα προσκληθούν στο τραπέζι όταν έρθει η ώρα να χορηγηθεί χαλάρωση από τις κυρώσεις στο Κρεμλίνο.
Καθ’ οδόν προς το Κίεβο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέβασε τον πήχη για να προσφέρει στον Πούτιν οποιεσδήποτε παραχωρήσεις. “Θα αυξήσουμε τις τιμωρητικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, εκτός εάν επιδείξει πραγματική προθυμία να επιτύχει μια διαρκή ειρηνευτική συμφωνία”, δήλωσε.
“Μια ελεύθερη και κυρίαρχη Ουκρανία είναι προς το συμφέρον ολόκληρου του κόσμου”.
Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα δεν κρύβει την ικανοποίησή της για την απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να σπάσει την απομόνωση που επέβαλε η Δύση στον Βλαντίμιρ Πούτιν αρχίζοντας διμερείς συνομιλίες.
Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε πως προβλέπεται νέα συνάντηση ρώσων και αμερικανών διπλωματών εντός της εβδομάδας, έπειτα από αυτές που διεξήχθησαν την 18η Φεβρουαρίου στη Σαουδική Αραβία με τη συμμετοχή αντιπροσωπειών των δυο κρατών με επικεφαλής τους ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρόφ και Μάρκο Ρούμπιο.
Αναλαμβάνοντας πρωτοβουλία με βαρύ συμβολισμό, οι Αμερικανοί πρότειναν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ σχέδιο απόφασης που δεν αναφέρεται στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας. Ενώ ακόμη κι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο Αντόνιο Γκουτέρες, κάλεσε χθες να υπάρξει «δίκαιη» ειρήνη που θα σέβεται ακριβώς την ουκρανική «εδαφική ακεραιότητα».
Σύμφωνα με μια Ουκρανική εμπιστευτική έκθεση, από την αρχή του πολέμου έχουν σκοτωθεί 80.000 Ουκρανοί στρατιώτες και 400.000 τραυματίστηκαν, αναφέρει η WSJ. Οι δυτικές μυστικές υπηρεσίες εκτιμούν επίσης ότι οι ρωσικές απώλειες είναι ακόμη μεγαλύτερες: έως και 200.000 νεκροί και περίπου 400.000 τραυματίες.
Οι συνέπειες για την Ουκρανία είναι καταστροφικές. Από 48 εκατομμύρια κατοίκους το 2001, ο πληθυσμός στις περιοχές που ελέγχονται από το Κίεβο έχει συρρικνωθεί σε περίπου 25 με 27 εκατομμύρια. Το ποσοστό γεννήσεων έχει επίσης πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο που γνώρισε ποτέ η χώρα. Το πρώτο εξάμηνο του έτους, ο αριθμός των θανάτων ήταν τριπλάσιος από αυτόν των γεννήσεων.
Αν και οι δραματικοί αυτοί αριθμοί δεν μπορούν επί του παρόντος να επαληθευτούν από αξιόπιστες και ανεξάρτητες πηγές, οι συνέπειες γίνονται ήδη ξεκάθαρα αισθητές και στις δύο χώρες: «Υπάρχει δραματική έλλειψη εργατικού δυναμικού στην Ουκρανία εδώ και αρκετό καιρό . Εργοστάσια, εργοτάξια, ορυχεία και εστιατόρια αναζητούν απεγνωσμένα προσωπικό. Η ουκρανική εταιρεία χάλυβα Metinvest BV, για παράδειγμα, έχει 4.000 κενές θέσεις που δεν μπορούν να καλυφθούν», σημειώνει η αμερικανική εφημερίδα.
«Δεν πρόκειται για πρώτες ύλες, εξοπλισμό ή μηχανήματα – το πιο σημαντικό ερώτημα είναι ποιος θα εργαστεί και αν μπορούμε να παραδώσουμε», λέει ένας εκπρόσωπος της Metinvest. Χρειάστηκαν τρεις μήνες για να βρεθούν 89 εργάτες για μια υψικάμινο. Η ουκρανική κυβέρνηση αντιμετωπίζει ένα δίλημμα: χρειάζεται επειγόντως στρατιώτες για το μέτωπο, αλλά δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει τους λίγους εναπομείναντες εργάτες. Η μέση ηλικία των Ουκρανών μαχητών είναι πλέον πάνω από 43 χρόνια.
Οι Ρωσικές απώλειες
Η Ρωσία υποφέρει επίσης από τις δημογραφικές συνέπειες του πολέμου. Πάνω από 600.000 Ρώσοι, κυρίως νέοι και μορφωμένοι, έχουν καταφύγει στο εξωτερικό από την έναρξη του πολέμου. Αυτό επιδεινώνει τις ήδη υπάρχουσες ελλείψεις εργατικού δυναμικού, κυρίως στη Σιβηρία και την Άπω Ανατολή, που ερημώνουν γρήγορα.
«Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν βλέπει μάλιστα την εισβολή στην Ουκρανία ως ευκαιρία για την αύξηση του ρωσικού πληθυσμού, σημειώνει η WSJ. «Καταλαμβάνοντας ουκρανικά εδάφη και ενσωματώνοντας βίαια τον τοπικό πληθυσμό, προσπαθεί να αντισταθμίσει τη χρόνια μείωση του πληθυσμού στη Ρωσία. Η Ρωσία απέκτησε περίπου 2,4 εκατομμύρια κατοίκους μέσω της προσάρτησης ουκρανικών εδαφών».
