Η Μαύρη Δευτέρα της 23ης Ιουλίου του 2018 και τα 104 αδικοχαμένα θύματα μιας πρωτόγνωρης αλλά και…ατιθάσευτης πύρινης κόλασης στο Μάτι, αναζητούν ακόμη δικαίωση! Σήμερα, 6 χρόνια μετά, η Δικαιοσύνη δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη το έργο της. Και αν…οι ψυχές των θυμάτων γαληνεύουν με την δικαίωση,τότε μία ακόμη “εγκληματική” καθυστέρηση “τιμωρεί” θύματα εγκαυματίες και συγγενείς που σήμερα θυμούνται και τιμούν τους νεκρούς τους.
Της Αγγελικής Γυπάκη
Η απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου, μετά από διαδικασία σχεδόν 18 μηνών, προχώρησε στην αθώωση των 15 από τους 21 κατηγορούμενους, προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις. Οι ένοχοι πήραν ποινή φυλάκισης που μετατράπηκε σε χρηματική ποινή. Και είναι το δευτεροβάθμιο δικαστήριο που ξεκίνησε 08/07/2024 και θα κρίνει εξαρχής την υπόθεση της φονικής πυρκαγιάς που άφησε πίσω της εκατόμβη νεκρών, πολυτραυματίες που συνεχίζουν να ταλαιπωρούνται και τεράστιες καταστροφές.
Η δίκη σε δεύτερο βαθμό για την εθνική τραγωδία στο Μάτι είναι ακόμη στην αρχή της. Πρωτόδικα, είχαν καταδικαστεί από τους 21 κατηγορούμενους μόλις οι έξι. Πέντε πρώην υψηλόβαθμοι της Πυροσβεστικής και ο ηλικιωμένος που άναψε τη φωτιά για να κάψει ξερά χόρτα στο Νταού Πεντέλης, απ’όπου ξεκίνησε και η τρομακτική φωτιά. Σύμφωνα με την απόφαση του Τριμελούς Πλημμελειοδικείου, ένοχοι, πλην του αρχικού υπαίτιου, κρίθηκαν οι τότε επικεφαλής του Πυροσβεστικού Σώματος, Σωτήρης Τερζούδης, Βασίλης Ματθαιόπουλος, Ιωάννης Φωστιέρης, Νίκος Παναγιωτόπουλος και Χαράλαμπος Χιόνης, στους οποίους η τελική εκτιτέα ποινή ορίστηκε στα πέντε έτη, που μετατράπηκαν σε χρηματική ποινή.
Σε έξι συνεδριάσεις του Εφετείου, έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί τα διαδικαστικά θέματα και τα αιτήματα. Και αναμένεται πλέον να ξεκινήσουν και πάλι οι μαρτυρίες συγγενών και φίλων των θυμάτων για την τελική δικαίωση .
Η δικαίωση δεν μετριέται σε χρήμα-112
Ο Αριστείδης Χερουβείμ συγγενής θύματος, μιλώντας στην ΕΡΤ δήλωσε : “Δεν αποτελούν δικαίωση οι ακριβότερες ποινές. Από το δικσαστήριο φάνηκε ότι υπάρχουν οι κρατικοί λειτουργόι που αντιμετωπίζονται αλλιώς και οι απλοί πολίτες που κατακαίγονται και δεν του δίνει κανείς σημασία.” Αν κάτι θετικό προέκυψε από αυτήν την τραγωδία είναι σύμφωα με τον κ Χερουβείμ ότι άρχισε να λειτουργεί το 112.“Έπρεπε να λειτουργεί από το 2003. Θα είχαν σωθεί πολλοί άνθρωποι και στις πυρκαγιές της Ηλείας.Δεκαπέντε χρόνια συντελείται αυτό το έγκλημα” είπε.
Εκδηλώσεις μνήμης -Πλωτά φαναράκια
Η τραγωδία στο Μάτι στιγμάτισε με τα πλέον μελανά χρώματα τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και προκάλεσε τα περισσότερα θύματα εν καιρό ειρήνης.
Με 104 πλωτά φαναράκια– όσα ακριβώς τα θύματα της εθνικής τραγωδίας – φτιαγμένα από την κόρη θύματος,θα ολοκληρωθούν απόψε το βράδυ οι εκδηλώσεις μνήμης που διοργάνωσε ο Συλλογος Συγγενών Θυμάτων και τραυματιών για τους αδικοχαμένους από την πύρινη κόλαση.
Το πρωί της 23η Ιουλίου 2024 τελέστηκε επιμνημόσυνη Δέηση, στον Ι.Ν του Αγ. Ιωάννη, στο Νέο Βουτζά και λίγο αργότερα Αρχιερατικό Μνημόσυνο, στον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου, στο Κόκκινο Λιμανάκι, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Μεσογαίας κ. Νικολάου.
Στις 18:30, στο Μνημείο των Θυμάτων, στο Νέο Βουτζά, θα τελεστεί τρισάγιο και θα ακολουθήσει το Προσκλητήριο των 104 νεκρών.
Στη συνέχεια, θα γίνει πορεία προς το Μάτι από τις οδούς Αλεξάνδρου, Διαγόρα, Εκάβης, Ισμήνης, (διέλευση Λεωφόρου Μαραθώνος), Κυανής Ακτής και Ποσειδώνος.
Στις 20:00 θα διεξαχθεί η κύρια εκδήλωση και το τρισάγιο στον Ναυτικό Αθλητικό Όμιλο στο Μάτι (Ν.Α.Ο.ΜΑ.)
Στις 21:00, περπατώντας μέσω Ποσειδώνος από το Ν.Α.Ο.ΜΑ θα γίνει προσέγγιση της Αργυράς Ακτής.
Στην Αργυρά Ακτή, στην ένωση των δύο δήμων, Μαραθώνος και Ραφήνας-Πικερμίου, θα αφεθούν στη θάλασσα τα 104 πλωτά φαναράκια: «στη μνήμη των ανθρώπων που πνίγηκαν, στη μνήμη των ανθρώπων που περίμεναν στο νερό με καμένες τις σάρκες τους για μια βοήθεια που ήρθε πολύ αργά, των ανθρώπων που ξεψύχησαν δίπλα στο νερό, των ανθρώπων που δεν έφτασαν ποτέ στο νερό, των ανθρώπων που εγκλωβίστηκαν και δεν είχαν νερό».
Τα αίτια
Στοιχεία που επιβεβαιώνουν τις λάθος εκτιμήσεις, τις καθυστερήσεις και την έλλειψη συντονισμού και συνεργασίας μεταξύ των φορέων που συνηγόρησαν στην κατάσταση χάους που επικράτησε κατά την πυρκαγιά του περασμένου καλοκαιριού στο Μάτι Αττικής, έφερε στο φως η έρευνα του Αλέξη Παπαχελά η οποία προβλήθηκε πριν 6 χρόνια στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΙ.
Η έρευνα, που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις μαγνητοφωνημένες συνομιλίες της Πυροσβεστικής και της Τροχαίας, αποκαλύπτει ότι οι υπεύθυνοι θεωρούσαν από νωρίς -κυρίως λόγω των καιρικών συνθηκών αλλά και του ανάγλυφου της περιοχής και των περιορισμένων μέσων (όπως αποδείχτηκε)- την τραγωδία προδιαγεγραμμένη. Όμως, αν και φέρονται να είχαν ενημερώσει αρμοδίως, οι εκκλήσεις τους δεν ελήφθησαν σοβαρά υπόψη: «Εάν δεν κάνετε ένα θαύμα να σηκώσετε όλα τα εναέρια μέσα θα καούν δύο πόλεις. Δεν αντιμετωπίζεται, έχετε στείλει ένα ελικόπτερο, πολλά εναέρια μέσα, αλλά αυτή η φωτιά, επειδή ξέρουμε καλά την περιοχή, δεν γίνεται να σωθεί έτσι» ακούγεται να λέει ένας πυροσβέστης.
Ο επιχειρησιακός υπάλληλος Πολιτικής Προστασίας Μάνος Τσαλιαγκός διηγείται τις εμπειρίες του για τις πρώτες στιγμές της φωτιάς: «Παίρνουμε τα κιάλια και βλέπουμε φωτιά προς Άγιο Σπυρίδωνα ή Νταού Πεντέλη.» Ειδοποιεί το κέντρο της Πυροσβεστικής αλλά, δεν παίρνει απάντηση. «Ήταν και το συμβάν της Κινέττας, οπότε γινόταν το αδιαχώρητο στο κέντρο» εξηγεί.
Το «όριο» της Λ. Μαραθώνος στο Μάτι
Οι πυροσβέστες δίνουν απεγνωσμένα μάχη για να μην περάσει η πυρκαγιά τη Λεωφόρο Μαραθώνος: «Αν η φωτιά περάσει τη χαράδρα δεν μπορούμε να την κρατήσουμε με τίποτα» ακούγεται να λέει ένας πυροσβέστης. Κάποια αεροπλάνα δεν πετάνε ποτέ, το ένα έχει βλάβη, το άλλο πρόβλημα με τον αέρα… Στο μεταξύ στα διυλιστήρια της Κορίνθου έχει ξεσπάσει επίσης φωτιά και ο διοικητής πρέπει να αποφασίσει ποιος θα πάει πού…
Τα περιορισμένα μέσα δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα όμως. Η επικοινωνία στο πεδίο είναι σχεδόν αδύνατη. «Μιλάω εγώ στο 15 και δεν μου απαντάει κανένας. Μιλάω με σας και δεν μου απαντάει ούτε από σας κανένας». Κυριαρχεί η ασυνεννοησία, το χάος. Η προστασία των κατοίκων της περιοχής γίνεται μπαλάκι: «Δεν τα διαχειρίζομαι εγώ τα εναέρια», απαντά ένας πυροσβέστης. «Και ποιος τα διαχειρίζεται;» ρωτά άλλος. «Δεν γνωρίζω.»
Στις 18.32 η φωτιά περνά τη Λεωφόρο Μαραθώνος.
Η πυροσβεστική χάνει τον έλεγχο: «-Άκου να δεις η κατάσταση είναι εκτός ελέγχου. Η πυροσβεστική δεν ξέρει αυτή τη στιγμή που είναι η φωτιά. –Σας έχει γίνει τίποτα αίτημα για έκτακτη ανάγκη; -Δεν ξέρω. Αυτό στα κεντρικά. –Δεν θα το μαθαίνατε εσείς; –Εδώ γίνεται χαμός δεν ξέρει το δεξί χέρι τι κάνει το αριστερό.»
«Έχει καεί κόσμος»
Παράλληλα αδυνατεί να συνεργαστεί με τους υπόλοιπους φορείς. Οι πυροσβέστες είναι πλέον σίγουροι ότι θα υπάρξουν νεκροί. Ήδη από νωρίς, στέλεχος της πυροσβεστικής είχε ενημερώσει τον τότε επιχειρησιακό υπαρχηγό της πυροσβεστικής και σημερινό αρχηγό της πυροσβεστικής Βασίλη Ματθαιόπουλο: «Έχει καεί πολύς κόσμος να ξέρεις. Έχει καεί κόσμος».
Ωστόσο, στις απεγνωσμένες εκκλήσεις των κατοίκων που έχουν εγκλωβιστεί, η πυροσβεστική συνεχίζει να συνιστά υπομονή και ψυχραιμία: «-Δεν μπορώ να φύγω… Καίγεται όλος ο κήπος γύρω-γύρω (…) το συντομότερο, παρακαλώ. -Δεν είναι ταξί να το παραγγείλουμε. Μπορεί να κινδυνεύει κάποιος άνθρωπος. Θα το δούμε, έτσι;» απαντούν από το πυροσβεστική. «Μα και εγώ κινδυνεύω κύριε, κινδυνεύω σας λέω. -Να είστε ψύχραιμη για να μην κινδυνεύσετε περισσότερο.»
Το Χάος
Η κατάσταση στην περιοχή γίνεται όλο και χειρότερη. Επιπλέον προκύπτει και το ζήτημα της διαχείρισης της κυκλοφορίας. «Πάρε τους χωροφύλακες να ανοίξουν το δρόμο να φύγει ο κόσμος, μην εγκλωβιστεί όπως έγινε το 2007 στην Ηλεία». Παρόλα αυτά, τα στελέχη της τροχαίας κάνουν λάθος επιλογές και στέλνουν τον κόσμο στις φλόγες. Πολλά αυτοκίνητα εγκλωβίζονται.
«Έχει χαθεί η μπάλα εδώ. Εγκλωβισμένοι… Δεν μπορούν να μπουν μέσα στο Μάτι να τους σώσουνε… Οι κρουνοί δεν σηκώνουνε. Σου λέω για χάος. Ούτε το ’07 τέτοιο πράγμα δεν έχω δει εγώ. Εγώ πιστεύω ότι θα μπούμε μέσα στο Μάτι μόλις σβήσει η φωτιά και θα βρούμε… ε.. –Άστο μην το μελετάς, άστο..»
Ασθενοφόρα και περιπολικά δεν προσεγγίζουν την περιοχή. «-Μα κινδυνεύουν άνθρωποι! –Και τι να κάνουμε, να κινδυνεύσουν και οι αστυνομικοί;»
Οι φήμες για τους νεκρούς επιβεβαιώνονται. Ενημερώνεται ο Πρωθυπουργός σε σύσκεψη με τους επικεφαλής της Πυροσβεστικής και τους αρμόδιους υπουργούς. «Δηλαδή είναι εγκλωβισμένος κόσμος στο λιμάνι;» ρωτάει. Για τους νεκρούς ούτε κουβέντα. Αντιθέτως, ο επικεφαλής της Πυροσβεστικής και ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη τον διαβεβαιώνουν ότι το μέτωπο είναι σε ύφεση…
Δυστυχώς, έξι χρόνια μετά την τραγωδία από την οποία θρηνήσαμε 104 νεκρούς, το απεγνωσμένο ερώτημα που έκανε τότε κάτοικος στην πυροσβεστική όταν εγκλωβισμένη πολεμούσε με τις φλόγες, παραμένει: «Γιατί μας έχετε ξεχάσει;»
