Κάθε ταξιδιώτης διατρέχει κατά μέσο όρο 15% κίνδυνο να ασθενήσει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του. Ο κίνδυνος αυτός συνέβαλε κατά τη δεκαετία του 1980 στη θεσμοθέτηση του όρου-ειδικότητας Ταξιδιωτική Ιατρική, η οποία εκτός από συμβουλευτικές και θεραπευτικές παρεμβάσεις, ασχολείται με ποικίλα θέματα δημόσιας υγείας, από τις μετακινήσεις πληθυσμών.
Καθοριστικός παράγοντας επιλογής και ιδιαίτερα από τους σημαντικότερους είναι και η ασφάλεια του τουριστικού προορισμού που εξαρτάται από φυσικούς παράγοντες, όπως σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιές, από ανθρωπογενείς παράγοντες, όπως τρομοκρατικές απειλές και εγκληματικότητα, καθώς και από υγειονομικούς παράγοντες, όπως συνθήκες υγιεινής στον προορισμό ή επιδημίες.
Τα ιατρεία Ταξιδιωτικής Ιατρικής λειτουργούν σε αρκετές χώρες και παρέχουν οδηγίες για προληπτικούς λόγους σε συγκεκριμένους προορισμούς και πρόληψη της διασποράς λοιμώξεων ή σε στοχευμένες παρεμβάσεις από ταξιδιώτες με χρόνια προβλήματα υγείας. Η Ταξιδιωτική Ιατρική ασκείται από ιατρικές ειδικότητες και υπο-ειδικότητες, όπως η Λοιμωξιολογία, η Προληπτική Ιατρική, η Γεωγραφική Ιατρική και η Γενική Ιατρική.
Ο αριθμός των διεθνών ταξιδιωτών αυξάνεται συνεχώς τόσο στις ανεπτυγμένες χώρες όσο και στις αναπτυσσόμενες, ενώ σύμφωνα μάλιστα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού, ταξιδιώτης θεωρείται εκείνος που διαμένει σε κάποια περιοχή-προορισμό, πέρα των 24 ωρών, για διασκέδαση, χαλάρωση, επιχειρηματικά ενδιαφέροντα και παρακολούθηση συνεδρίων. Οι ταξιδιώτες επιλέγουν έναν τουριστικό προορισμό με κριτήρια, όπως είναι η ιστορική και η πολιτιστική κληρονομιά, οι ξενοδοχειακές και οι γενικότερες υποδομές, το κόστος διαμονής, κ.α.
Στην Ευρώπη υπάρχει σημαντική διακύμανση στην άσκηση της Ταξιδιωτικής Ιατρικής, ανεξάρτητα στον δημόσιο ή στον ιδιωτικό τομέα. Στην Ελλάδα, οι υπηρεσίες αυτές παρέχονται από τις κατά τόπους διοικητικές περιφέρειες όπου και λειτουργούν ταξιδιωτικά ιατρεία. Στη δεκαετία του 2000, υπάρχουν έλλειμα ενημέρωσης των επαγγελματιών υγείας, αλλά και του κλάδου του τουρισμού, ανεπαρκής στελέχωση των δομών Ταξιδιωτικής Ιατρικής, καθώς και περιορισμένοι φαρμακευτικοί πόροι, θέτοντας άμεσα είτε έμμεσα σε πρόσθετους κινδύνους τη ζωή των ταξιδιωτών.
Την πρόσφατη δεκαετία επήλθαν σημαντικές αλλαγές στην οργανωσιακή δομή των υπηρεσιών, αλλά και στην άσκηση της Ταξιδιωτικής Ιατρικής, παρά τη συνεχιζόμενη μειωμένη διαθεσιμότητα φαρμακευτικών προϊόντων, ενώ έχει σημειωθεί βελτίωση ως προς τον τρόπο διάθεσης των εμβολίων.
Ειδικότερα, τα ιατρεία της Περιφέρειας Αττικής που εξυπηρετούν ταξιδιώτες από ολόκληρη την Ελλάδα, διαθέτουν τους ανθρώπινους και τους υλικούς πόρους σύμφωνα με τα σχετικά πρότυπα του Υπουργείου Υγείας.
Είναι σημαντικό να διαμορφωθεί πρόγραμμα πιστοποιημένης εκπαίδευσης επαγγελματιών υγείας που ασκούν την Ταξιδιωτική Ιατρική, καθώς και προγράμματα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης. Επί πλέον, επαγγελματίες του τουριστικού κλάδου απαιτείται να διαθέτουν επαρκή ενημέρωση και εκπαίδευση ώστε να παρέχουν στους ταξιδιώτες κατευθυντήριες οδηγίες αναφορικά με τους κινδύνους νόσησης που διατρέχουν, καθώς και την πρόληψη αυτών.
Τα μέσα μαζικής επικοινωνίας επιβάλλεται να γίνουν αρωγοί των ιατρείων Ταξιδιωτικής Ιατρικής και των δράσεων τους μέσα από τη συστηματική ενημέρωση των πολιτών. Παράλληλα, χρήσιμη είναι και η ουσιαστική διασύνδεση των μονάδων παροχής υπηρεσιών Ταξιδιωτικής Ιατρικής με το δίκτυο της ΠΦΥ στη χώρα μας, με έμφαση στην προαγωγή θεμάτων υγείας, ενώ η πολιτεία θα πρέπει να εξασφαλίσει την επαρκή στελέχωση των δομών Ταξιδιωτικής Ιατρικής, σύμφωνα με τα πρότυπα και τις συστάσεις του Υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ.
*Ο Κωνσταντίνος Κουσκούκης είναι
Καθηγητής Δερματολογίας – Νομικός
Πρόεδρος Ελληνικής Ακαδημία Ιαματικής Ιατρικής,
Πρόεδρος Παγκόσμιας Ακαδημίας Κινέζικης και Συμπληρωματικής Ιατρικής
Πρόεδρος Ελληνικού Συνδέσμου Τουρισμού Υγείας
Αντιπρόεδρος Παγκόσμιου Ιπποκράτειου Ινστιτούτου Ιατρών
www.thermalmedicineacademy.gr – mail: konkouskoukis@gmail.com
