ΕΕΠΦ: Αντιμέτωποι με ακραία καιρικά φαινόμενα-Η περίπτωση της Θεσσαλίας 

Την εικόνα γύρω από τα ακραία καιρικά φαινόμενα και τις καταστροφές ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής, με επίκεντρο την περίπτωση της Θεσσαλίας παρουσίασε πρόσφατα η Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ). Πρόκειται για την ολοκλήρωση του δεύτερου κύκλου «ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ LAB» της ΕΕΠΦ με θέμα «Ακραία Καιρικά Φαινόμενα και Διαχείριση Κρίσεων» και ομιλητές τον κ. Άγι Τσουρό, Διεθνή σύμβουλο πολιτικής υγείας ΠΟΥ, κρατών και πόλεων, εντεταλμένο καθηγητή παγκόσμιας υγείας στο Πανεπιστήμιο Βοστώνης, τον κ. Δημοσθένη Σαρηγιάννη, Διευθυντή και Πρόεδρο του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, τον κ. Χρήστο Χατζηχριστοδούλου, Πρόεδρο του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) και καθηγητή Υγιεινής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και την κ. Χαρά Μπογογιαννίδου, υποψήφια Διδάκτωρα Εργαστηρίου Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.

«Η κλιματική κρίση είναι εδώ και χτυπάει έντονα και με επαναληψιμότητα χώρες στην εύκρατη ζώνη του πλανήτη όπως η Ελλάδα. Αυτό επιτείνεται από την ανεπάρκεια υποδομών και συνειδητοποίησης της διασύνδεσης ανάμεσα στην περιβαλλοντική επιβάρυνση και τη δημόσια υγεία στη χώρα μας. Σε αυτό το πλαίσιο, εις οιωνός άριστος, η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με καινοτόμες λύσεις και στοχευμένες δράσεις έρευνας και ανάπτυξης ώστε να προλαμβάνουμε τις εξελίξεις και να αυξάνουμε την ανθεκτικότητα της κοινωνίας και της οικονομίας μας.»

Ακόμη, ανέφερε πως η κλιματική αλλαγή επηρεάζει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα την ανθρώπινη σωματική και ψυχική υγεία, αλλά η ολοκληρωμένη αποτίμηση των επιπτώσεων απαιτεί συνθέτες αναλύσεις στον άνθρωπο και στο περιβάλλον. Καθώς οι κοινωνικοί παράγοντες λειτουργούν ενισχυτικά στην εκδήλωση των επιπτώσεων, η άμβλυνση των ανισοτήτων μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του ευρύτερου κοινωνικο-οικονομικού κόστους.

Περνώντας στο παράδειγμα της Θεσσαλίας, που σε διάστημα 2 μηνών βίωσε τις επιπτώσεις από ακραία καιρικά φαινόμενα, τόσο πυρκαγιάς όσο και πλημμύρας, με τους μηχανισμούς που αναλύθηκαν εντοπίστηκε κίνδυνος πολλαπλών επιπτώσεων τόσο στο περιβάλλον όσο και στην υγεία.

Για την πρόληψη και τον μετριασμό των δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία, τόνισε πως απαιτούνται στρατηγικές που θα δρουν προληπτικά και θα καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών σε:

-Εκπαίδευση και κατάρτιση

-Ανάπτυξη στοχευμένης πολιτικής

-Σχεδιασμό υποδομών

Τέλος, ανέφερε πως στην Ελλάδα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα μέτρα προσαρμογής και μετριασμού των επιπτώσεων και στην αναζήτηση βέλτιστων λύσεων με πολλαπλά οφέλη στην υγεία, το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία, ενώ υπογράμμισε την ανάγκη δημιουργίας ολοκληρωμένων συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης.

Για να αντιμετωπίσουμε τέτοιες προκλήσεις για τη Δημόσια Υγεία στην Ελλάδα, επισήμανε πως χρειάζεται μακροπρόθεσμος στρατηγικός σχεδιασμός και αναλυτικό επιχειρησιακό σχέδιο, συνεργασία, ενότητα και αλληλεγγύη.

Ο κ. Χρήστος Χατζηχριστοδούλου τόνισε πως για να διασφαλίσουμε την στήριξη των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού από τις συνέπειες των ακραίων φαινομένων, πρέπει να δρούμε προληπτικά και να αυξήσουμε την ανθεκτικότητά τους πριν αυτά συμβούν, ενώ κατά τη διάρκεια μιας φυσικής καταστροφής πρέπει να είναι οι πρώτες που θα τύχουν ιδιαίτερης προσοχής.

Όσον αφορά την διαχείριση των καταστροφών σε περίπτωση μελλοντικών ακραίων καιρικών φαινομένων, υποστήριξε πως είναι απαραίτητη:

-η ύπαρξη εξοπλισμένων και επανδρωμένων Περιφερειακών Εργαστηρίων Δημόσιας Υγείας σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, και

-η ύπαρξη σχεδίων ετοιμότητας και απόκρισης

«Ήταν ένα εξαιρετικά περίπλοκο θέμα Δημόσιας Υγείας το οποίο περιελάμβανε πρόληψη υδατογενών νοσημάτων (πόσιμο νερό και νερά αναψυχής), τροφιμογενών νοσημάτων, νοσημάτων του αναπνευστικού συστήματος, νοσημάτων που μεταδίδονται μέσω διαβιβαστή, νοσημάτων λόγω επαφής με το νερό κ.ά., και χρειαζόταν συντονισμός πολλών συναρμόδιων φορέων. Εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα. Πολύ σημαντική η συμβολή του ΠΕΔΥ Θεσσαλίας, του ΕΟΔΥ και των άλλων φορέων Δημόσιας Υγείας της Περιφέρειας και του Υπουργείου Υγείας στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων των πλημμυρών. Επίσης, πολύ σημαντική η συμβολή των εθελοντών και η αλληλεγγύη προς τους κατοίκους των περιοχών που επλήγησαν.»

«Η κλιματική κρίση και οι ολέθριες συνέπειές της αποτελούν μια πραγματικότητα που βιώνεται ήδη σε κάθε γωνιά του πλανήτη μας. Πρέπει να επενδύσουμε στην ετοιμότητα όπως το κάνουμε με την άμυνα της χώρας μας. Ετοιμότητα σημαίνει προνοητικότητα και ικανότητα ανταπόκρισης και αποκατάστασης πάντα με ιδιαίτερη έννοια για τις ανάγκες των πιο ευάλωτων πληθυσμών.»

Ακόμη, ανέφερε πως πρέπει να απαιτούμε από τις κυβερνήσεις να λάβουν τις απαραίτητες αποφάσεις και να τις υλοποιήσουν με σοβαρότητα, σχεδιασμό, ασκήσεις, επένδυση πόρων και κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Όμως, επισήμανε πως:

-δεν αρκούν οι κεντρικοί μηχανισμοί και πρέπει να δρούμε τοπικά

-πρέπει να παίρνουν πρωτοβουλίες οι Περιφέρειες και οι Δήμοι

-πρέπει να υιοθετούνται καλές πρακτικές και τεχνολογίες, όπως για παράδειγμα εφαρμογές με τεχνητή νοημοσύνη, που βοηθούν στην πρόβλεψη και αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων ή στη διαχείριση των καταστροφών την ώρα που συμβαίνουν.