Γ. Μανιάτης: “Οι παγκόσμιες ενεργειακές (αν)ισορροπίες…”

Ανισότητες και στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα… Σε όλο τον κόσμο, το 10% των πιο πλούσιων εκπέμπει 4πλάσιο διοξείδιο από το 40% της μεσαίας τάξης και 7-10πλάσιο από το υπόλοιπο 50% των φτωχότερων. Στη Β. Αμερική, το πλουσιότερο 10%, παράγει 70 τόνους/κάτοικο, υπερδιπλάσιο από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική (30 τόνους/κάτοικο) και διπλάσιο από Ασία και Ρωσία. Ανάλογες κατανομές ισχύουν για τα μεσαία και χαμηλά εισοδήματα.

Από το Κονγκό προέρχεται η συγκλονιστικά μεγαλύτερη ποσότητα κοβαλτίου των μπαταριών λιθίου των smartphones και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών. Μια χώρα όπου η εξόρυξη γίνεται και από 40.000 παιδιά ηλικίας ακόμη και 6 ετών! Τα περισσότερα αποθέματα σπάνιων γαιών σε Κίνα (44 εκατ. τόνοι), Βιετνάμ (22 εκατ. τόνοι), Βραζιλία και Ρωσία (21 εκατ. τόνοι η καθεμία). Η Κίνα, με 61% της παραγωγής, ακολουθούμενη από ΗΠΑ με 15.5%. Στην Ευρώπη το 98% των σπάνιων γαιών που χρησιμοποιείται, εισάγεται από την Κίνα.

Στην παγκόσμια εξόρυξη κρίσιμων μεταλλευμάτων επικρατούν Κονγκό(κοβάλτιο – 75%), Αυστραλία (λίθιο – 50%) και Χιλή (χαλκός – 30%), ενώ η Κίνα κυριαρχεί στην επεξεργασία τους, καθώς και την κατασκευή μπαταριών, φωτοβολταϊκών, ανεμογεννητριών, αντλιών θερμότητας, ηλεκτρολυτών. Η Κίνα στο 50% της παγκόσμιας παραγωγής αλουμινίου και χάλυβα.

Η Κίνα καταναλώνει τόσο ηλεκτρισμό, όσο το άθροισμα ΗΠΑ και ΕΕ27. Σε Κίνα και Ινδία επικρατεί ο άνθρακας (61% και 74% αντίστοιχα), ενώ τα ανανεώσιμα αποτελούν πλέον τη διαρκώς ανερχόμενη τεχνολογία (41% και 32% σε ΕΕ27 και Κίνα αντίστοιχα). Στις ΗΠΑ, το φυσικό αέριο η πρώτη σε παραγωγή πηγή ηλεκτρισμού (35%). Τα πυρηνικά με σημαντικό ποσοστό σε ΕΕ27 (22%) και ΗΠΑ (18%).

Ακόμα και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κατά την εξόρυξη των πρώτων υλών, καθώς και την κατασκευή τους, εκπέμπουν CO2 στην εφοδιαστική τους αλυσίδα. Στα χερσαία αιολικά και τα φωτοβολταϊκα το 70-80% των εκπομπών παράγεται κατά την εξόρυξη των πρώτων υλών και το υπόλοιπο κατά την επεξεργασία τους. Ανάλογα ποσοστά ισχύουν και για τις αντλίες θερμότητας, Αντίθετα, στις μπαταρίες των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, τόσο η εξόρυξη όσο και η επεξεργασία υλικών συμμετέχουν κατά περίπου 50% η κάθε μία.

Η θετική πορεία προς την πράσινη μετάβαση… Οι παγκόσμιες προσθήκες νέων μονάδων ηλεκτρισμού ανά τεχνολογία, το 2007 ήταν +46% για τον άνθρακα, +10% για τα αιολικά και μόλις +2% για τα φωτοβολταϊκά. Μετά από 14 χρόνια, το 2021 ήταν μόλις +4% για νέες ανθρακικές μονάδες, +50% για νέα φωτοβολταϊκά και +25% για νέα αιολικά.