Σοφία Τριάντου: Rosemary ή λιβανοτίς – Το βότανο της μνήμης

Το λιοσμαρίνι στην αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη ήταν το βότανο της μνήμης και σύμβολο τόσο της αγάπης όσο και του θανάτου.

Εγγενές στην περιοχή της Μεσογείου, το δεντρολίβανο ευδοκιμεί σε άνυδρο έδαφος κατά μήκος των ακτών, ποτισμένο από την ομίχλη της θάλασσας.

Της Σοφίας Τριάντου

πιστοποιημένη Βοτανολόγος

από το  Dominion Herbal College του Καναδά

Το όνομά του προέρχεται από το λατινικό rosmaris ή rosmarinus, δροσιά της θάλασσας, και ο Πλίνιος παρατηρεί ότι ποτέ δεν είναι τόσο πλούσια όσο όταν μεγαλώνει κοντά στην ακτή.

Λιβανοτίς, το όνομα του βοτάνου στα ελληνικά, σημαίνει στην πραγματικότητα λιβάνι και το άρωμα του δεντρολίβανου παρομοιάζεται με αυτό του θυμιάματος. 

Ένας θρύλος λέει ότι το αίμα του δολοφονηθέντος νεαρού ιερέα, Libanus, έπεσε πάνω σε ένα φυτό δεντρολίβανου. Το δεντρολίβανο πήρε άρωμα θυμιάματος σε ανάμνηση του. Μαζί με τη μυρτιά και τη μέντα, το δεντρολίβανο συνηθιζόταν να χρησιμοποιείται σε τελετές κηδειών τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Ρώμη.

Στην Αθήνα και τη Ρώμη δεντρολίβανο τοποθετούνταν στα χέρια των νεκρών. Το φορούσαν και νεαρά ζευγάρια στις τελετές του γάμου τους. Και οι δύο παραδόσεις συνδέθηκαν με τη μνήμη και τη διαρκή στοργή.

Στην Αθήνα και τη Ρώμη δεντρολίβανο τοποθετούνταν στα χέρια των νεκρών. Το φορούσαν και νεαρά ζευγάρια στις τελετές του γάμου τους. Και οι δύο παραδόσεις συνδέθηκαν με τη μνήμη και τη διαρκή στοργή. Για να τονώσουν τη μνήμη τους στις εξετάσεις, οι Έλληνες μαθητές έπλεξαν στα μαλλιά τους κλωνάρια δεντρολίβανου.

Το δεντρολίβανο ήταν επίσης πάντα παρόν σε στεφάνια και γιρλάντες για συμπόσια και φεστιβάλ, και ήταν συστατικό στα μαγικά.

 Τοποθετημένο κάτω από το μαξιλάρι τη νύχτα, πιστεύεται ότι αποτρέπει τους εφιάλτες.

Το δεντρολίβανο ήταν επίσης ένα από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα πράσινα φυτά στους ρωμαϊκούς κήπους, μαζί με τον κισσό, τη μυρτιά και την πικροδάφνη.

Η φρέσκια ρίζα δεντρολίβανου εφαρμόζεται τοπικά, σημειώνει, επουλώνει πληγές και αιμορροΐδες.

Ο χυμός του θάμνου και των ριζών θεραπεύει τον ίκτερο και οξύνει την όραση. Ο σπόρος που δίνεται σε υγρή μορφή βοηθάει τα χρόνια προβλήματα στο στήθος και τα προβλήματα της μήτρας εάν ληφθούν με κρασί και πιπέρι. Μια καλλυντική του εφαρμογή καθαρίζει τις φακίδες.

Χρησιμοποιείται ως αρωματικό, για διαστρέμματα και με το μέλι κάνει καλό στον βήχα.

Οι αναφορές στη χρήση του δεντρολίβανου στη μαγειρική κατά την αρχαιότητα είναι ατέλειωτες, και είναι ίσως όπως ο μαϊντανός εξαιτίας όμως στη συμμετοχή του στις τελετουργικές του χρήσεις, το απαγόρευαν στις πιο κοσμικές συνταγές, τουλάχιστον σε παλαιότερες εποχές.

Μπορούμε να φανταστούμε ένα αρωματικό κλαδάκι δεντρολίβανου βουτηγμένο σε ελαιόλαδο που χρησιμοποιείται για να αρωματίσει ένα ψάρι ή ένα πτηνό, όπως συμβαίνει ακόμα στην Ιταλία, και ξέρουμε ότι το βιβλίο μαγειρικής των Apician συνταγογραφεί παρόμοια χρήση ενός κλαδιού φρέσκιας δάφνης για να ανακατέψετε μια σάλτσα για ψητό γουρούνι.

Ένα αειθαλές, θαμνώδες βότανο με γραμμικά, περιστροφικά φύλλα, σκούρο πράσινο. Έχει μια πικάντικη αρωματική οσμή. Τα άνθη είναι μικρά και ποικίλλουν από λευκά έως σκούρα μπλε-μοβ.

Αγαπά τον ήλιο και τη μερική σκιά σε ελαφρύ, μάλλον ξηρό έδαφος.

Το δεντρολίβανο μοσχοβολάει στο ηλιοβασίλεμα της αυγουστιάτικης νεροποντής

ΤΑΣΟΣ ΒΥΖΑΝΤΙΟΣ

Η Σοφία Τριάντου  είναι πιστοποιημένη Βοτανολόγος από το Dominion Herbal College του Καναδά η οποία παραδίδει και σεμινάρια σε ενήλικες, παιδιά και οργανώνει ημερίδες, δραστηριότητες και εκπαιδευτικές εκδρομές σε μέρη της Ελλάδας με βοτανικό ενδιαφέρον και αξιόλογη γεωφυσική ποικιλομορφία.

Μπορείτε να δείτε ολόκληρο το βιογραφικό της εδώ .

Τον Σεπτέμβριο του 2020 η Σοφία Τριάντου δημιούργησε το Thalli eco shop  με σκοπό να συμβάλει στη προστασία του πλανήτη από τα απόβλητα του πλαστικού, να συμμετέχει στη εξέλιξη της ζωή των γυναικών σε αναπτυσσόμενες χώρες και στη στήριξη μικρών παραγωγών με αναπτυγμένη την οικολογική συνείδηση και τη βελτίωση της ζωής του πλανήτη.

Το Thalli eco shop έχει ως  στόχο να μεταδώσει την ποιότητα και τη βιωσιμότητα οικολογικών και οργανικών προϊόντων, μεταφέροντας την ομορφιά της απλότητας και της φυσικότητας.