Προώθηση Κυκλικής Οικονομίας: Οικονομικά κίνητρα για ανακυκλωμένα προϊόντα

Συνταξη: ecozen.gr

Η μετάβαση από το γραμμικό στο κυκλικό μοντέλο παραγωγής  και κατανάλωσης αποτελεί μία σύνθετη διαδικασία. Σύμφωνα με τα βασικά συμπεράσματα της  Πανελλαδικής έρευνας για την Κυκλική Οικονομία στο πλαίσιο του έργου LIFE-IP CEI-Greece που συντονίζει το υπουργείο Περιβάλλοντος σε συνεργασία με 19 εταίρους δύο είναι οι βασικές παράμετροι για αλλαγή της συμπεριφοράς των καταναλωτών:

• Τα οικονομικά κίνητρα και η τιμή των νέων προϊόντων έναντι της τιμής των επισκευασμένων/ ανακυκλωμένων προϊόντων σε συνδυασμό με
• τη στοχευμένη ενημέρωση των καταναλωτών και την ενσωμάτωση της κυκλικής οικονομίας στην εκπαιδευτική διαδικασία
• Σημαντικός επίσης θεωρείται και ο ρόλος της διάρκειας ζωής των προϊόντων.

Πανελλαδική έρευνα

Στο πλαίσιο του έργου LIFE-IP CEI-Greece «Εφαρμογή της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα», πραγματοποιήθηκε πανελλαδική έρευνα για την κυκλική οικονομία το διάστημα Νοέμβριος 2020 – Ιανουάριος 2021, μέσω κατάλληλα διαμορφωμένου ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου, η οποία απευθύνθηκε στο σύνολο των ενδιαφερόμενων μερών που δύνανται να συνεισφέρουν στην εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας της χώρας.

Η έρευνα είχε αντικείμενο την καταγραφή των αναγκών οικοδόμησης δυναμικού των ενδιαφερόμενων μερών σε θέματα κυκλικής οικονομίας στον τομέα αρμοδιότητάς τους, καθώς και των κρατουσών αντιλήψεων αναφορικά με τους κρίσιμους τομείς ενδιαφέροντος, τις προκλήσεις, τις προτεραιότητες εφαρμογής και τα μέσα προώθησης, συμπεριλαμβανομένων των απόψεων σε ειδικότερες θεματικές ενδιαφέροντος, όπως η εφαρμογή της νέας νομοθετικής δέσμης μέτρων της ΕΕ για τα απόβλητα και η διαμόρφωση προτύπων για τα δευτερογενή υλικά. Τα βασικά συμπεράσματα της έρευνας διαρθρώνονται στη συνέχεια θεματικά.

Χρηματοδοτικά εργαλεία

Αυτό που αναφέρθηκε από τους συμμετέχοντες φορείς ήταν η ανάγκη για χρηματοδοτικά εργαλεία προώθησης επενδύσεων σχετικών με την κυκλική οικονομία και η ενίσχυση της κατάρτισης των εμπλεκόμενων φορέων και του ευρύτερου κοινού ως βασικά μέσα προώθησης της κυκλικής οικονομίας. Ακολουθούν η ανάπτυξη οικονομικών εργαλείων για την προώθηση βιώσιμων προϊόντων/ υπηρεσιών, οι εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, τα οικονομικά εργαλεία για την παραγωγή ενέργειας από απόβλητα, η ανάπτυξη αγοράς για την ανάκτηση υλικών και οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις.

Στην έρευνα συμμετείχαν φορείς του Δημοσίου, δήμοι, φορείς καταναλωτών, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, ερευνητικοί, εκπαιδευτικοί και χρηματοπιστωτικοί φορείς καθώς επίσης και φορείς διαχείρισης αποβλήτων.

Σύμφωνα με την Κατερίνα Κορυζή, Χημικό Μηχανικό, Εμπειρογνώμωνα του υπουργείου Περιβάλλοντος για το έργο LIFE-IP CEI-Greece, οι μισοί από τους φορείς που συμμετείχαν στην έρευνα αισθάνονται πολύ καλά ή άριστα ενημερωμένοι για την κυκλική οικονομία, ενώ τρεις στους δέκα θεωρούν ότι ο βαθμός ενημέρωσής τους είναι μέτριος, και δύο στους δέκα χαμηλός, αποτυπώνοντας περιθώρια βελτίωσης με πιο στοχευμένες δράσεις ενημέρωσής τους για τους τομείς και το ρόλο τους στην έμπρακτη εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στη χώρα.

Πλαστικά και ηλεκτρικός/ηλεκτρονικός εξοπλισμός

Τα πλαστικά καθώς και ο ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός είναι οι κυρίαρχες ομάδες προϊόντων που πρέπει να αντιμετωπιστούν κατά προτεραιότητα για την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας στη χώρα. Άλλα προϊόντα στις βασικές επιλογές των συμμετεχόντων φορέων είναι η ενέργεια από τα απόβλητα, τα δομικά υλικά και τα υλικά συσκευασίας. Για ορισμένες κατηγορίες φορέων τα τρόφιμα ή/και οι ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές αποτελούν επίσης προϊόντα προτεραιότητας.

Συμπεριφορά καταναλωτών

Τα διοικητικά εμπόδια και η καταναλωτική συμπεριφορά θεωρούνται από τους φορείς οι πλέον σημαντικές αδυναμίες που επιζητούν επίλυση για τη μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία στη χώρα. Άλλα σημαντικά ζητήματα που αναφέρονται είναι τα οικονομικά και νομοθετικά εμπόδια, αλλά και οι δυσκολίες στη χωροθέτηση των απαραίτητων υποδομών.

Στις κύριες προτεραιότητες για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας αναφέρονται η διαμόρφωση αναπτυξιακής στρατηγικής που προωθεί επενδύσεις κυκλικής οικονομίας, η αύξηση των διαθέσιμων οικονομικών πόρων για επενδύσεις κυκλικής οικονομίας και η παροχή κινήτρων για τον επανασχεδιασμό προϊόντων στο πνεύμα της κυκλικής οικονομίας. Άλλες βασικές προτεραιότητες για τους φορείς είναι η διαμόρφωση επιχειρησιακού σχεδίου κυκλικής οικονομίας για τομείς προτεραιότητας, η εφαρμογή κριτηρίων κυκλικής οικονομίας στη χρηματοδότηση έργων, οι στοχευμένες εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης, αλλά και η ενίσχυση της αγοράς επανάχρησης, ανακύκλωσης και ανάκτησης.

Χρηματοδοτικά εργαλεία

Τα χρηματοδοτικά εργαλεία προώθησης επενδύσεων σχετικών με την κυκλική οικονομία και η ενίσχυση της κατάρτισης των εμπλεκόμενων φορέων και του ευρύτερου κοινού αποτελούν τα κύρια μέσα προώθησης της κυκλικής οικονομίας και ακολουθούν τα οικονομικά εργαλεία για την προώθηση βιώσιμων προϊόντων/ υπηρεσιών, οι εκστρατείες ενημέρωσης & ευαισθητοποίησης, τα οικονομικά εργαλεία για την παραγωγή ενέργειας από απόβλητα, η ανάπτυξη αγοράς για την ανάκτηση υλικών και οι πράσινες δημόσιες συμβάσεις.

Τα οικονομικά κίνητρα και η τιμή των νέων προϊόντων έναντι της τιμής των επισκευασμένων/ ανακυκλωμένων προϊόντων σε συνδυασμό με τη στοχευμένη ενημέρωση των καταναλωτών και την ενσωμάτωση της κυκλικής οικονομίας στην εκπαιδευτική διαδικασία σημειώνονται από τους φορείς ως τα κύρια μέσα αλλαγής συμπεριφοράς των καταναλωτών προς την μετάβαση από το γραμμικό στο κυκλικό μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης. Η διάρκεια ζωής των προϊόντων αναφέρεται ως ένας πρόσθετος πολύ σημαντικός παράγοντας για τους συμμετέχοντες φορείς καταναλωτών.

Για περισσότερες πληροφορίες: www.circulargreece.gr/el/ce–survey–results/