SpaceX: Καλλιέργεια κρέατος στο διάστημα

Την τελευταία εβδομάδα ξεκίνησε ένα πείραμα, αυτό που εξετάζει κατά πόσο μπορεί να παραχθεί κρέας στο διάστημα. Στη διαστημική αποστολή SpaceX οι αστροναύτες διεξήγαγαν πειράματα για λογαριασμό ισραηλινής εταιρίας που παράγει κρέας από κύτταρα για να διαπιστώσουν κατά πόσον οι συνθήκες μικροβαρύτητας επηρεάζουν τη διαδικασία.

Είναι ένα μικρό πιλοτικό βήμα για τη δοκιμή μιας πιθανής πηγής θρεπτικών συστατικών, ένα ενδεχομένως μεγάλο άλμα – τουλάχιστον αυτό ελπίζουν οι επιστήμονες – για το μέλλον των διαστημικών ταξιδιών.

Είναι γνωστό ότι οι μεγιστάνες Τζεφ Μπέζος  και Έλον Μασκ θέλουν να αποικίσουν το διάστημα. Η Nasa προσπαθεί επίσης να στείλει ανθρώπους στη σκονισμένη επιφάνεια του Άρη.

Αλλά αν οι άνθρωποι θελήσουν να δημιουργήσουν κοινότητες στο φεγγάρι ή στους πλανήτες, τι θα τρώνε; Έχουν διεξαχθεί πολλά πειράματα για να διαπιστωθεί αν τα φυτά μπορούν να ευδοκιμήσουν στο διάστημα.

Κρέας εργαστηρίου από κύτταρα

Το πείραμα επινοήθηκε από την Aleph Farms, μια ισραηλινή εταιρεία που ειδικεύεται στην καλλιέργεια κρέατος από κύτταρα, και πραγματοποιείται από την πρώτη ομάδα αστροναυτών που είναι αποκλειστικά ιδιωτική και επισκέπτεται τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό.

Οι σκεπτικιστές ωστόσο λένε ότι η μέθοδος είναι πολύ ασταθής για να βασιστούν οι αστροναύτες και ότι η καλλιέργεια διαστημικού κρέατος δεν θα είναι ποτέ πιο απλή από την απλή μεταφορά του από τη Γη.

Άλλωστε, ακόμα και στη Γη, το κρέας από καλλιέργεια δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η εταιρεία δεν θέλει να χρησιμοποιεί τον όρο “κρέας που καλλιεργείται στο εργαστήριο“, αλλά στην πραγματικότητα αυτή η διαδικασία δεν μοιάζει καθόλου με ένα παραδοσιακό αγρόκτημα.

Τα κύτταρα μιας αγελάδας (αν και θα μπορούσε να είναι οποιοδήποτε ζώο) τρέφονται με τα πράγματα που χρειάζονται για να αναπτυχθούν, όπως αμινοξέα και υδατάνθρακες. Τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται μέχρι να σχηματιστεί μυϊκός ιστός και τελικά να γίνει κρέας που μπορείτε να φάτε. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται “καλλιέργεια” ή “πολλαπλασιασμός“.

Το κρέας καλλιεργείται σε δεξαμενές που μοιάζουν περισσότερο με δεξαμενές ζυθοποιίας παρά με αγροκτήματα. Ο κύκλος ζωής ενός ζώου που εκτρέφεται για κρέας – γέννηση, ζωή και σφαγή – παρακάμπτεται εντελώς.

Οι ενθουσιώδεις υποστηρίζουν ότι η διαδικασία έχει δυνητικά θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, μειώνοντας δραστικά τις εκπομπές μεθανίου, για παράδειγμα.

Καλλιέργεια στο διάστημα

Η Zvika Tamari, επικεφαλής του διαστημικού προγράμματος της Aleph Farms, λέει ότι οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν αν αυτό μπορεί να επαναληφθεί σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας.

“Γνωρίζουμε από πολλές προηγούμενες επιστημονικές μελέτες ότι η φυσιολογία και η βιολογία συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά σε περιβάλλον μικροβαρύτητας. . Έτσι, στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε, κανείς δεν ξέρει, αν αυτές οι διαδικασίες καλλιέργειας του πολλαπλασιασμού του κρέατος μπορούν πράγματι να συμβούν στο διάστημα“.

Έτσι, όταν στις 8 Απριλίου τέσσερις άνδρες εκτοξεύτηκαν στο διάστημα με έναν πύραυλο της SpaceX, για την πρώτη ιδιωτική αποστολή στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό, έφεραν μαζί τους ένα μικρό δοχείο σε μέγεθος κουτιού παπουτσιών που περιείχε ζωικά κύτταρα – και όλα όσα χρειάζονται για να αναπτυχθούν.

Aξίζει τον κόπο;

Ακόμη και αν το πείραμα είναι επιτυχές και αποδειχθεί ότι το κρέας μπορεί να καλλιεργηθεί στο διάστημα, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είναι καλή ιδέα.

Υπάρχει λόγος που τα τοπικά σούπερ μάρκετ δεν είναι γεμάτα με κρέας που αναπτύσσεται από κύτταρα. Στην πραγματικότητα, παρόλο που εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια έχουν διοχετευτεί στη βιομηχανία (ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο είναι επενδυτής στην Aleph Farms), πρόκειται για τρόφιμα που είναι δύσκολο να παραχθούν σε κλίμακα.

Η Aleph Farms περιμένει επίσης ακόμη ρυθμιστική έγκριση στο Ισραήλ για να μπορέσει να το σερβίρει σε εστιατόρια. Πρόκειται για τροφή που δεν έχει ακόμη καθιερωθεί στη Γη, πόσο μάλλον στο διάστημα.

Υπάρχουν όμως και άλλα πιο πρακτικά προβλήματα όσον αφορά την καλλιέργεια κρέατος στο διάστημα. Όπως είναι το ζήτημα της στειρότητας. “Τα ζωικά κύτταρα αναπτύσσονται αργά“, λέει ο David Humbird, χημικός μηχανικός στο Berkeley.

Η Aleph Farms υποστηρίζει επίσης ότι η μεταφορά τροφίμων στο διάστημα είναι εξαιρετικά δαπανηρή. Οι αριθμοί ποικίλλουν ευρέως, ωστόσο μια εκτίμηση της Nasa από το 2008 ανεβάζει το κόστος στα 10. 000 δολάρια (7. 800 λίρες Αγγλίας) μόνο για τη μεταφορά μιας λίβρας ωφέλιμου φορτίου σε τροχιά γύρω από τη Γη. Θα κόστιζε πολλές φορές περισσότερο να μεταφερθεί ένα κιλό τροφής στον Άρη.

Σίγουρα, αν η ανθρωπότητα θέλει σοβαρά να στείλει ανθρώπους στον Άρη, το πώς θα ταΐσει τους αστροναύτες με τρόφιμα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά που δεν χαλάνε – και έχουν καλή γεύση – είναι ένα σημαντικό και δύσκολο αίνιγμα.

Άλλο πράγμα είναι να αποδεικνύεται ότι το κρέας μπορεί να καλλιεργηθεί στο διάστημα και άλλο να αποδεικνύεται ότι είναι αρκετά αξιόπιστο ή ότι αποτελεί πρακτική εναλλακτική λύση σε σχέση με τα τρόφιμα που έρχονται από τη γη.

Η Aleph Farms έχει υψηλές φιλοδοξίες, αλλά το να δείξει ότι το κρέας μπορεί πραγματικά να παραχθεί σε κλίμακα στη Γη είναι ένα πολύ πιο πιεστικό ζήτημα για την εταιρεία.

Η ψυχική υγεία των αστροναυτών

Στη συζήτηση μπαίνει όμως και η ψυχική υγεία των αστροναυτών όπως υπογραμμίζει η Κάρεν Νύμπεργκ, πρώην αστροναύτης της Nasa που πέρασε πεντέμιση χρόνια στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό: «Το φαγητό μας εκεί βρίσκεται μέσα σε λευκά σακουλάκια στα οποία πρέπει να ρίξουμε νερό, γάλα σε σκόνη και τέτοια πράγματα… Λαχταρούσα τη μυρωδιά του σκόρδου και του ελαιόλαδου και απλά είναι κάτι που δεν έχουμε. Οτιδήποτε μπορούμε να έχουμε που να μας θυμίζει το σπίτι θα ήταν υπέροχο».

Μπορεί τελικά ο άνθρωπος να παράξει κρέας στο διάστημα κι αν ναι, κατά πόσο αυτό θα λειτουργήσει μακροπρόθεσμα; Το ερώτημα θα εξακολουθήσει να παραμένει, όσο η επιστήμη και η τεχνολογία θα συνεχίσει να προσπαθεί για μια καταφατική απάντηση.