Πόσο εφικτό είναι να βρεθεί ο Πούτιν στη μέγγενη της Χάγης; – Οι δυσκολίες

Άρθρο της Jacqueline Thomsen και Mike Scarcella

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αποκάλεσε δημοσίως τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν εγκληματία πολέμου, αλλά νομικοί εμπειρογνώμονες είπαν ότι η δίωξη του Πούτιν ή άλλων Ρώσων ηγετών θα αντιμετωπίσει υψηλά εμπόδια και μπορεί να πάρει χρόνια, μέχρι να βρεθεί στη μέγγενη της Χάγης.

Πως ορίζεται το Έγκλημα Πολέμου

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης ορίζει τα εγκλήματα πολέμου ως «σοβαρές παραβιάσεις» των Συμβάσεων της Γενεύης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, συμφωνίες που καθορίζουν τους διεθνείς ανθρωπιστικούς νόμους που πρέπει να τηρούνται σε καιρό πολέμου. Οι παραβιάσεις περιλαμβάνουν τη σκόπιμη στόχευση αμάχων και την επίθεση σε νόμιμους στρατιωτικούς στόχους όπου οι απώλειες αμάχων θα ήταν «υπερβολικές», είπαν νομικοί εμπειρογνώμονες.

Η Ουκρανία και οι δυτικοί σύμμαχοί της κατηγορούν τις ρωσικές δυνάμεις ότι στοχεύουν αδιάκριτα αμάχους. Η Ρωσία, η οποία περιγράφει την εισβολή της στην Ουκρανία ως «ειδική επιχείρηση», αρνείται ότι στοχεύει αμάχους και λέει ότι στόχος της είναι να «αποστρατιωτικοποιήσει και να αποναζοποιήσει» την Ουκρανία, αποκαλώντας τους ισχυρισμούς του Κιέβου και της Δύσης «αβάσιμους».

Η ΕΣΣΔ επικύρωσε τη Σύμβαση της Γενεύης το 1954. Η Ρωσία το 2019 ανακάλεσε την αναγνώρισή της σε ένα από τα πρωτόκολλα, αλλά παραμένει υπογράφοντα στις υπόλοιπες συμφωνίες. Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης, που ιδρύθηκε το 2002, διαφέρει από το Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης, ένα όργανο των Ηνωμένων Εθνών που εκδικάζει διαφορές μεταξύ κρατών.

Έρευνα για πιθανά εγκλήματα

Ο γενικός εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, Καρίμ Χαν, δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι άνοιξε έρευνα για πιθανά εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.

Ούτε η Ρωσία ούτε η Ουκρανία είναι μέλος του ΔΠΔ και η Μόσχα δεν αναγνωρίζει το δικαστήριο. Ωστόσο, η Ουκρανία έχει δώσει την έγκρισή της να εξετάσει εικαζόμενες θηριωδίες στο έδαφός της που χρονολογούνται από την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014.

Η Ρωσία μπορεί να αποφασίσει να μην συνεργαστεί με το ΔΠΔ και οποιαδήποτε δίκη θα καθυστερούσε έως ότου συλληφθεί ένας κατηγορούμενος.

«Δεν πρόκειται να εμποδίσει το διεθνές δικαστήριο να συνεχίσει τη δίωξή του και να εκδώσει τα εντάλματά του σύλληψης», δήλωσε η καθηγήτρια Νομικής του Αμερικανικού Πανεπιστημίου, Ρεμπέκα Χάμιλτον.

Τι προβλέπεται για έκδοση εντάλματος σύλληψης

Το ΔΠΔ θα εκδώσει ένταλμα σύλληψης εάν οι εισαγγελείς μπορέσουν να αποδείξουν «εύλογους λόγους να πιστεύουν» ότι διαπράχθηκαν εγκλήματα πολέμου. Για να καταδικαστεί, ο εισαγγελέας θα πρέπει να αποδείξει την ενοχή ενός κατηγορούμενου πέρα ​​από εύλογη αμφιβολία, είπαν οι ειδικοί.

Για τις περισσότερες κατηγορίες, απαιτείται απόδειξη της πρόθεσης. Ένας τρόπος για να γίνει αυτό θα ήταν να δείξει ένας εισαγγελέας ότι δεν υπήρχαν στρατιωτικοί στόχοι στην περιοχή μιας επίθεσης και ότι δεν ήταν ατύχημα.

«Αν συνεχίζει να συμβαίνει ξανά και ξανά και η στρατηγική φαίνεται να είναι να στοχεύει αμάχους σε αστικές περιοχές, τότε αυτό μπορεί να είναι πολύ ισχυρή απόδειξη της πρόθεσης να γίνει αυτό», δήλωσε ο Alex Whiting, επισκέπτης καθηγητής στη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ.

Μια έρευνα εγκλημάτων πολέμου μπορεί να επικεντρωθεί σε στρατιώτες, διοικητές και αρχηγούς κρατών, είπαν ειδικοί.

Ένας εισαγγελέας θα πρέπει να μπορεί να παρουσιάσει στοιχεία ότι ο Πούτιν ή άλλος ηγέτης του κράτους διέπραξε έγκλημα πολέμου διατάζοντας απευθείας μια παράνομη επίθεση ή ότι γνώριζε την τέλεση εγκλήματα και απέτυχε να τα αποτρέψει.

Η Astrid Reisinger Coracini, λέκτορας στο Τμήμα Διεθνούς Δικαίου του Πανεπιστημίου της Βιέννης, είπε ότι η ομάδα του ΔΠΔ αντιμετωπίζει μια πρόκληση παρουσιάζοντας αποδεικτικά στοιχεία για τη σύνδεση των εγκλημάτων στο έδαφος με τις εντολές των ηγετών υψηλότερα.

«Και όσο ανεβαίνει, τόσο πιο δύσκολο γίνεται», είπε.

Τα εμπόδια της καταδίκης εγκλημάτων πολέμου

Νομικοί εμπειρογνώμονες είπαν ότι οι βομβαρδισμοί στη Μαριούπολη ενός μαιευτηρίου και ενός θεάτρου που χαρακτηρίζονται ως καταφύγια παιδιών, φαίνεται να εμπίπτουν στον ορισμό των εγκλημάτων πολέμου. Αλλά η εξασφάλιση μιας καταδίκης μπορεί να είναι δύσκολη.

Εκτός από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν, αποδεικνύοντας την πρόθεσή τους σε πολλές περιπτώσεις και συνδέουν τους ηγέτες απευθείας με συγκεκριμένες επιθέσεις, οι εισαγγελείς μπορεί να δυσκολευτούν στην απόκτηση αποδεικτικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων από μάρτυρες που μπορεί να εκφοβίζονται ή να διστάζουν να μιλήσουν.

Στην περίπτωση της Ουκρανίας, οι εισαγγελείς του ΔΠΔ θα εξετάσουν τα διαθέσιμα στο κοινό βίντεο και φωτογραφικά στοιχεία.

«Δεν είναι μια γρήγορη διαδικασία σε καμία περίπτωση. Το γεγονός όμως οτι βρίσκεται σε εξίλξη έρευνα είναι ένα πολύ ισχυρό σημάδι», δήλωσε ο Hamilton.

Η προσαγωγή κατηγορουμένων σε δίκη μπορεί επίσης να είναι δύσκολη. Η Μόσχα είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αρνηθεί να συμμορφωθεί με τα εντάλματα σύλληψης. Το ΔΠΔ θα πρέπει να παρακολουθεί πιθανούς κατηγορούμενους για να δει αν ταξιδεύουν σε χώρες όπου μπορούν να συλληφθούν.

Υπάρχει αντίστοιχο προηγούμενο;

Από τότε που ιδρύθηκε το ΔΠΔ, έχει επιβλέψει 30 υποθέσεις, ορισμένες με πολλούς κατηγορούμενους, όπως υποστηρίζει ο επίσημος ιστότοπός του. Οι δικαστές του ΔΠΔ έχουν καταδικάσει πέντε άτομα για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονία και αθώωσαν άλλους τέσσερις. Ο πολέμαρχος του Κονγκό Thomas Lubanga Dyilo καταδικάστηκε το 2012.

Το δικαστήριο εξέδωσε εντάλματα σύλληψης για αρκετούς κατηγορούμενους που παραμένουν ελεύθεροι, συμπεριλαμβανομένου του Joseph Kony, αρχηγού της ομάδας πολιτοφυλακής του Lord’s Resistance Army στην Ουγκάντα.

Τα Ηνωμένα Έθνη το 1993 δημιούργησαν το ξεχωριστό Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία για να εξετάσει εικαζόμενα εγκλήματα που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Αυτό το δικαστήριο, το οποίο έκλεισε το 2017, εξέδωσε 161 μηνυτήριες αναφορές και καταδίκασε 90 άτομα.

Ο πρώην πρόεδρος της Λιβερίας Τσαρλς Τέιλορ καταδικάστηκε από ad-hoc δικαστήριο του ΟΗΕ.

Οι νομικοί εμπειρογνώμονες έθεσαν τη δυνατότητα δημιουργίας ξεχωριστού δικαστηρίου για την εξέταση πιθανών εγκλημάτων πολέμου στην Ουκρανία, κάτι που θα μπορούσε να γίνει μέσω των Ηνωμένων Εθνών ή μιας συνθήκης.

Οι Anonymous ήδη συλλέγουν υλικό με επιθέσεις εναντίον αμάχων, που θα μπορούσαν να αποτελέσουν τεκμήρια για το Δικαστήριο της Χάγης

WTF?! Elderly men in #Mariupol trys not to drew attention from this tank, they decided to shot anyway… Tank against civilians?

These proofs must reach the Hague Tribunal. .cc @KarimKhanQC #UkraineUnderAttack #PutinWarCriminal pic.twitter.com/ue7UyDhljT

— Anonymous Operations (@AnonOpsSE) March 15, 2022

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Διεθνούς Πρακτορείου Reuters