Η φύση μας δίνει μαθήματα για να κτίσουμε μια βιώσιμη οικονομία

Επιμέλεια: Αγάπη Μυργιώτη

Η κυκλική οικονομία είναι ένας τρόπος οικοδόμησης ενός κόσμου χωρίς σπατάλη. Μια πρόταση για βιώσιμη ανάπτυξη με πολλαπλά οφέλη για για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον. Απορρίπτει τις έννοιες που μέχρι τώρα προασπίζονταν η οικονομία και προάγει την αειφόρο ανάπτυξη στα πλαίσια της αυξανόμενης πίεσης από την παραγωγή και την κατανάλωση των πόρων του περιβάλλοντος του πλανήτη. Τα κυκλικά επιχειρηματικά μοντέλα έχουν ευκαιρίες 4,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων την επόμενη δεκαετία. Ο φυσικός κόσμος προσφέρει ισχυρά μαθήματα για την οικοδόμηση μιας κυκλικής οικονομίας.

Eπιχειρηματικοί ηγέτες, επενδυτές, ακτιβιστές, οικονομολόγοι και περιβαλλοντολόγοι από όλο τον κόσμο συμμερίζονται και ενθαρρύνουν την έννοια της κυκλικής βιωσιμότητας. Οι έννοιες της κυκλικής οικονομίας από την αναγεννητική γεωργία και την ανταλλαγή, την επισκευή και την επαναχρησιμοποίηση, έως τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τις εναλλακτικές λύσεις κρέατος με βάση τα φυτά, κερδίζουν μεγάλη δημοτικότητα τα τελευταία χρόνια.

Τα οφέλη που προσφέρει η κυκλική οικονομία στην κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον είναι ουσιαστικά και ποιοτικά. Αποσυνδέοντας την οικονομική ανάπτυξη από τη χρήση σπάνιων, φυσικών πόρων, μπορούμε να καταναλώσουμε χωρίς να εξαντλήσουμε τον πλανήτη μας. Επιπλέον, οι επιχειρηματικές ευκαιρίες είναι τεράστιες: 4,5 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ευκαιρία την επόμενη δεκαετία. Mέσω της επανασύνδεσης της ανάπτυξης με την κοινωνική πρόοδο, μπορούν επίσης να βρεθούν νέες θέσεις εργασίας, πρόσβαση σε προϊόντα και υπηρεσίες και καλύτερη υγεία.

Γιατί χρειαζόμαστε ένα νέο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης;

Σήμερα, χρησιμοποιούμε σχεδόν δύο φορές περισσότερους από τους πόρους της γης από αυτούς που μπορούν να αναγεννηθούν. Μέχρι το 2030, με πρόβλεψη για 8,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους, η παγκόσμια ζήτηση αναμένεται να αυξηθεί 35% για τρόφιμα, 40% για νερό και 50% για ενέργεια. Αυτό το ζήτημα είναι μείζονος σημασίας. Η ανεξέλεγκτη κατανάλωση και παραγωγή έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις για την ατμοσφαιρική ρύπανση, την ρύπανση του εδάφους, την καταστροφή της ζωής των ωκεανών, τα δραστικά καιρικά φαινόμενα, την έλλειψη τροφίμων, τις ενεργειακές ελλείψεις και άλλα.

Η κυκλική οικονομία έχει ως στόχο να σταματήσει και να αντιστρέψει τη βλαβερή σχέση μεταξύ της οικονομικής ανάπτυξης, της κατανάλωσης και της χρήσης των φυσικών πόρων. Τα επιχειρηματικά μοντέλα της κυκλικής οικονομίας φαντάζονται έναν κόσμο χωρίς σπατάλη. Αν ακολουθήσουμε αυτά τα επιχειρηματικά μοντέλα θα υπάρξουν οφέλη τρισεκατομμυρίων στην οικονομία και πρόσβαση σε υγιέστερα και ποιοτικότερα αγαθά και υπηρεσίες. Επιπροσθέτως, μπορούμε να σταματήσουμε τα μοτίβα που είναι επιβλαβή για το περιβάλλον.

Παρόλα τα αδιαμφησβήτητα οφέλη της κυκλικής οικονομίας, μόνο το 8,6% της παγκόσμιας οικονομίας θεωρείται σήμερα «κυκλικό». Πώς μπορούμε να επιταχύνουμε τη γραμμική σε κυκλική μετάβαση, ειδικά σήμερα που θα κληθούμε να ξαναχτίζουμε σε έναν κόσμο μετά την πανδημία;

Η φύση είναι ο καλύτερος δάσκαλός για επίτευξη ισορροπίας

Ο φυσικός κόσμος αναπαράγεται, μεγαλώνει και καταναλώνει ενώ ταυτόχρονα διατηρεί την ισορροπία. Ο δρ Enric Sala, Explorer-in-Residence στο National Geographic, εξηγεί στο The Nature of Nature: “Όλα επαναχρησιμοποιούνται ή επανατοποθετούνται σε μη ανθρώπινα οικοσυστήματα. Ο φυσικός κόσμος είναι η τέλεια κυκλική οικονομία, όπου τα πάντα, ακόμη και μετά τη ζωή του, γίνονται πηγή για κάτι άλλο.”

Ανανέωση και Αναγέννηση

Όσο αφορά τη φύση ένα κλασσικό παράδειγμα κυκλικής οικονομίας είναι ο κύκλος των πόρων, όπως δηλαδή του νερού και του άνθρακα.

Η γρήγορη βιομηχανία μόδας παλεύει με τα απόβλητα. Σήμερα, λιγότερο από το 1% των ρούχων ανακυκλώνεται ενώ υπάρχει απώλεια αξίας άνω των 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.

Υπάρχουν εταιρείες όπως η Evrnu και η Cambrian Innovation, οι οποίες αποτελούν παράδειγμα καθώς προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν κατάλληλους τρόπους για να ενσωματώσουν την έννοια της κυκλικής οικονομίας, είτε μετατρέποντας τα απορριπτόμενα ρούχα σε νέα υλικά, είτε μετατρέποντας τα λύματα σε καθαρό νερό και ενέργεια.

Προστασία και Επέκταση

Τα φυτά και τα ζώα έχουν την ικανότητά να προστατεύουν τον εαυτό τους και το περιβάλλον τους. Ας αντλήσουμε έμπνευση από αυτά.

Μελετώντας τους μεταξοσκώληκες Bombyx mori, ο Mori ανέπτυξε ένα προστατευτικό στρώμα που αποτρέπει αρκετά τα τρόφιμα να χαλάσουν και έτσι διπλασιάζει τη διάρκεια ζωής τους. Το ένα τρίτο των τροφίμων που παράγονται χάνονται ή σπαταλούνται, με αποτέλεσμα να κοστίζουν σχεδόν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια ετησίως. Πρέπει να εκμεταλλευτούμε αυτά τα τρόφιμα που χάνονται και να τα αξιοποιήσουμε. 

Δημιουργία αξίας από τον αέρα

Ο αέρας διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στο φυσικό μας οικοσύστημα, και οι καινοτόμες εταιρείες αρχίζουν να εξετάζουν πώς ο αέρας μπορεί να είναι μια νέα πηγή αξίας.

Το World Economic Forum Tech Pioneer Air Protein μεταμορφώνει τη γεωργία χρησιμοποιώντας στοιχεία που βρίσκονται στον αέρα (διοξείδιο του άνθρακα, οξυγόνο, άζωτο) και μετατρέποντάς τα σε πρωτεΐνες ως εναλλακτικές του κρέατος.

Μετατροπή αποβλήτων σε αξία

Η έννοια των “αποβλήτων” δεν υπάρχει στη φύση. Τα φύλλα που πέφτουν από τα δέντρα και τα περιττώματα ζώων, για παράδειγμα, αποτελούν κρίσιμο καύσιμο για τη νέα ζωή. Οι καινοτόμες επιχειρήσεις εξετάζουν επίσης τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα απαιτούμενα «απόβλητα» στο τέλος της χρήσης.

Η HomeBiogas ανήκει στις καινοτόμες επιχειρήσεις. Μετατρέπει τα οικιακά απορρίμματα σε πολύτιμα λιπάσματα, μειώνοντας τα απόβλητα, εξοικονομώντας χρήματα και αποτρέποντας τους θανάτους από βρώμικα καύσιμα.

Πηγή: weforum.org