Η επέκταση της έρευνας για την ανεύρεση των κατάλληλων εργαλείων που θα προστατεύσουν τα μνημεία από την κλιματική αλλαγή, η προσέλκυση κεφαλαίων, που θα επιτύχουν την υλοποίηση όσων συντελούνται πειραματικά και η ανάδειξη της παιδείας ως βασικού μοχλού για την επιβίωση της ανθρωπότητας σε μια περίοδο κατά την οποία ο άνθρωπος παρεμβαίνει βίαια στο περιβάλλον, είναι οι τρεις επιμέρους δράσεις που δεν έχουν προωθηθεί επαρκώς από την Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή.
Με αυτό το συμπέρασμα ολοκληρώθηκαν στο Ζάππειο οι εργασίες της διήμερης διεθνούς διάσκεψης με θέμα «Επιπτώσεις της Κλιματικής Αλλαγής στην Πολιτιστική Κληρονομιά: Αντιμετωπίζοντας την πρόκληση», που διοργανώθηκε από τα υπουργεία Εξωτερικών, Περιβάλλοντος & Ενέργειας και Πολιτισμού σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη, την UNESCO και τον Διεθνή Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO).
Νέο πρωτόκολλο για το κλίμα και τον πολιτισμό
«Υπάρχει ένας συμβολισμός που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Ό,τι αποφασίσαμε, το αποφασίσαμε στη σκιά της Ακροπόλεως» επισήμανε ο επικεφαλής του Κέντρου Έρευνας Φυσικής της Ατμοσφαίρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, Χρήστος Ζερεφός, ο οποίος εξέφρασε την ελπίδα «η ελληνική πρωτοβουλία να εξελιχθεί και να μετεξελιχθεί σε ένα νέο πρωτόκολλο που θα αφορά τον πολιτισμό».
«Θέτουμε στην κοινή γνώμη την αγωνία, την έγνοια, το ενδιαφέρον για την επίδραση της κλιματικής αλλαγής στην πολιτιστική μας κληρονομιά. Το κρίσιμο είναι ο άνθρωπος, και ο άνθρωπος είναι ο πολιτισμός» σημείωσε κηρύσσοντας τη λήξη των εργασιών ο υφυπουργός Εξωτερικών, Μάρκος Μπόλαρης.
Μη αναστρέψιμες καταστροφές
Ο διευθυντής του Μουσείου της Ακροπόλεως, Δημήτρης Παντερμαλής, μίλησε για τη διαχρονικότητα της φθοράς του φυσικού περιβάλλοντος από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις με κίνητρο την επιβίωση ή την οικονομική ευρωστία, τόνισε όμως ότι η διαφορά με το σήμερα είναι πως οι καταστροφές είναι μη αναστρέψιμες και το μόνο που οφείλει να κάνει ο άνθρωπος είναι να αναζητήσει τρόπους, ώστε να ανασταλεί αυτή η φθορά.
200 δράσεις συντήρησης μνημείων
Η Γενική Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, Μαρία Ανδρεαδάκη-Βλαζάκη, ανακοίνωσε ότι στην Ελλάδα «τρέχουν» περίπου 250 εκατ. ευρώ σε κοινοτικά προγράμματα για 200 δράσεις συντήρησης και ανάδειξης αρχαίων μνημείων.
Το 2018 διατέθηκαν άλλα 400 εκατ. ευρώ γενικά για δράσεις πολιτισμού, ενώ πρόσφατα εγκρίθηκαν 4,5 εκατ. ευρώ για εργασίες συντήρησης στον αρχαιολογικό χώρο της Δήλου. Αντίστοιχο ποσό έχει εγκριθεί για εργασίες αποκατάστασης του αρχαιολογικού χώρου στο Δίον. Υπολογίζεται ότι το 0,8% του κρατικού προϋπολογισμού διατίθεται για τον πολιτισμό.
Ευάλωτη κληρονομιά
Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ο Χρήστος Ζερεφός αναφέρθηκε σε μνημεία που έχουν υποστεί ήδη σοβαρή βλάβη από την εξελισσόμενη αναστροφή του κλίματος, μίλησε για διπλασιασμό του κινδύνου στις επόμενες δύο ή τρεις δεκαετίες, τόνισε ότι η αυξανόμενη στάθμη της θάλασσας, θα επηρεάσει δραματικά τα παράκτια μνημεία, και έκρουσε ιδιαίτερα τον κώδωνα του κινδύνου για τις ξηρασίες και τα πλημμυρικά φαινόμενα. «Αυτά θα καταστήσουν τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς ακόμα πιο ευάλωτα» είπε χαρακτηριστικά.
Ο J. Lutenbacher, καθηγητής κλιματολογίας, κλιματικής δυναμικής και κλιματικής αλλαγής του πανεπιστημίου του Γκίσσεν ανέφερε ως χαρακτηριστικά παραδείγματα φυσικών καταστροφών, τον μεγάλο σεισμό της Λισαβόνας τον 18ο αι., που ισοπέδωσε 85% των κτιρίων της και κατέστησε ευάλωτες στις καιρικές συνθήκες τις γύρω περιοχές και την έκρηξη του ηφαιστείου Ταμπόρα στην Ινδονησία στις αρχές του 19ου αι., που κράτησε τον ουρανό «μαύρο» για ολόκληρες εβδομάδες. «Έχει σημασία να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που οδηγεί στην αύξηση των πλημμυρικών φαινομένων, για να μπορέσουμε να τα αντιμετωπίσουμε. Αυτό θα το πετύχουμε διερευνώντας τα στοιχεία του παρελθόντος» σημείωσε.
Το κλίμα των μουσείων
Η χημικός δρ J. Leissner του ερευνητικού οργανισμού «Fraunhofer», αναφέρθηκε στην επίδραση της κλιματικής αλλαγής στις συλλογές της πολιτιστικής κληρονομιάς, που φιλοξενούνται στα μουσεία του κόσμου. «Προσπαθήσαμε να χρησιμοποιήσουμε περιφερειακά κλιματικά μοντέλα για να προβλέψουμε πώς θα επηρεαστεί το εσωτερικό κλίμα των κτιρίων. Για πέντε χρόνια κάναμε συνεργασίες με 27 φορείς από όλη την Ευρώπη, διαπιστώνοντας την ανησυχία, για το θέμα, των διευθυντών των μουσείων. Μιλάμε για καταστροφή φορητών μνημείων, αγαλμάτων, ανάγλυφων, πινάκων κ.λπ., αλλά και για μεγάλο κόστος. Πήραμε ως παράδειγμα το εθνικό μουσείο της Κρακοβίας, όπου κάθε χρόνο δαπανώνται περισσότερα από 600.000 ευρώ για την προσαρμογή του συστήματος κλιματισμού! Άρα πρέπει να χτυπήσουμε τις εκπομπές των βλαβερών αερίων για να συρρικνώσουμε και το κόστος».
Μεγάλη η επιβάρυνση στην Αθήνα
«Παρθενώνας, Ερέχθειο, Προπύλαια. Μνημεία υψηλής αρχιτεκτονικής σύλληψης. Η τελειότητά τους εξασφάλισε για μεγάλο χρονικό διάστημα τη φυσική τους αντοχή. Ως εκτεθειμένα μνημεία έχουν υποστεί διαχρονικά διάφορες παρεμβάσεις και χρήσεις. Ναός, τζαμί, πυριτιδαποθήκη, Μοροζίνι. Η ακεραιότητά τους θα τρωθεί περισσότερο με τη βίαιη αφαίρεση των γλυπτών από τον Έλγιν» είπε χαρακτηριστικά η Γενική Γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού, δρ Μ. Βλαζάκη-Ανδρεαδάκη. «Αλλά, εκτός από τις ανθρώπινες επεμβάσεις, τα μνημεία αυτά παρέμειναν εκτεθειμένα στον αττικό ουρανό και την ατμόσφαιρα. Η εκβιομηχάνιση και η αύξηση των αυτοκινήτων ήρθε να τα επιβαρύνει. Σημειώστε ότι στην Αθήνα ζουν 41% των κατοίκων της χώρας, κινούνται 45% των μαζικών μέσων μεταφοράς και διενεργούνται 50% των βιομηχανικών δράσεων».
Τα έργα καθαρισμού, αποκατάστασης και συντήρησης των μνημείων του ιερού βράχου είναι διαρκή, ενώ από το 1975 έχει δοθεί ιδιαίτερη έμφαση και στον αντισεισμικό έλεγχο.
με Αριθμό Μητρώου 12691
