Μέτριος …μαθητής αποδεικνύεται τελικά ο πλανήτης αναφορικά με τους παγκόσμιους στόχους για την ενέργεια που έχει θέσει ο ΟΗΕ. Παρόλο που σαφώς και έχει σημειωθεί πρόοδος τα τελευταία χρόνια, η εξασφάλιση προσιτής, αξιόπιστης, βιώσιμης και σύγχρονης ενέργειας για όλους μέχρι το 2030 θα απαιτήσει εντατικότερες προσπάθειες, ιδίως για να καλύψει τους φτωχότερους πληθυσμούς του κόσμου αλλά και για να βελτιωθεί η ενεργειακή βιωσιμότητα.
Αυτά είναι εν συντομία τα συμπεράσματα της έκθεσης «Energy Progress Report» που δημοσίευσαν μόλις η Διεθνής Υπηρεσία για την Ενέργεια (IEA), ο Διεθνής Οργανισμός για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (IRENA), το Τμήμα Στατιστικής των Ηνωμένων Εθνών (UNSD), η Παγκόσμια Τράπεζα και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ).
Πρόοδος με πολλά περιθώρια βελτίωσης
Σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχεία, ο αριθμός των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα έχει μειωθεί αισθητά στα 840 εκατομμύρια από 1 δισεκατομμύριο του 2016 και 1,2 δισεκατ. το 2010. Ωστόσο, εκτιμάται ότι αν δεν ληφθούν άμεσα τα απαραίτητα μέτρα, έως το 2030 περίπου 650 εκατομμύρια άνθρωποι θα παραμένουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα. Ο ένας στους 10 θα ζει στην υποσαχάρια Αφρική.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, ναι μεν έχουν καταβληθεί μεγάλες προσπάθειες για την ανάπτυξη της τεχνολογίας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης σε ολόκληρο τον κόσμο, όμως η πρόσβαση σε καθαρές λύσεις για το μαγείρεμα και η χρήση ΑΠΕ στην παραγωγή θερμότητας και στις μεταφορές, εξακολουθούν να βρίσκονται σε εμβρυακό επίπεδο σε σχέση με τους στόχους του ΟΗΕ. Για την επίτευξή τους χρειάζεται ισχυρότερη πολιτική δέσμευση, μακροπρόθεσμος ενεργειακός προγραμματισμός, αυξημένη ιδιωτική χρηματοδότηση και φορολογικά κίνητρα για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.
Η Ελλάδα
Η χώρα μας όπως ήταν αναμενόμενο έχει 100% πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια και καθαρές συνθήκες για μαγείρεμα όμως δεν τα καταφέρνει και τόσο καλά στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η διείσδυσή των ΑΠΕ στο συνολικότερο ενεργειακό δυναμικό της χώρας δεν ξεπερνά το 16% το οποίο σε σχέση με το 42% της Φινλανδίας φαντάζει μάλλον χαμηλό.
Τρεις στόχοι
Η έρευνα παρακολουθεί την πρόοδο στον τομέα της ενέργειας σε παγκόσμιο, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο με βάση τρεις άξονες:
- πρόσβαση στην ενέργεια και το καθαρό μαγείρεμα
- ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
- ενεργειακή απόδοση
Προσδιορίζει τις προτεραιότητες για δράση και τις βέλτιστες πρακτικές που έχουν αποδειχθεί επιτυχείς στην πράξη, δίνοντας ταυτόχρονα κατεύθυνση στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και στους αναπτυξιακούς εταίρους.
Πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια
Μετά από μια δεκαετία σταθερής προόδου, το παγκόσμιο ποσοστό ηλεκτροδότησης έφτασε το 89%. Εκατόν πενήντα τρία εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πλέον αποκτήσει πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια κάθε χρόνο. Όμως, η μεγαλύτερη πρόκληση παραμένει στις πιο απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη και κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική όπου 573 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν ακόμα στο σκοτάδι. Η σύνδεση των φτωχότερων και πιο ταλαιπωρημένων νοικοκυριών που βρίσκονται ακόμη εκτός δικτύου, που δεν έχουν πρόσβαση ούτε καν σε ηλιακά συστήματα φωτισμού, είναι ζωτικής σημασίας. Σημειώνεται ότι το 2017, σε παγκόσμιο επίπεδο, τουλάχιστον 34 εκατομμύρια άνθρωποι απέκτησαν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες ηλεκτρικής ενέργειας μέσω τεχνολογιών «εκτός δικτύου».
«Η πρόοδος που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια είναι ενθαρρυντική -ο αριθμός των ατόμων χωρίς πρόσβαση στην ηλεκτρική ενέργεια έχει μειωθεί στα 840 εκατομμύρια- αλλά έχουμε ακόμα πολλή δουλειά για να κάνουμε, όσο το μεγαλύτερο μέρος αυτού του πληθυσμού ζει στις φτωχότερες και πιο απομακρυσμένες χώρες. Την τελευταία πενταετία η Παγκόσμια Τράπεζα έχει δεσμεύσει 5 δισεκατομμύρια δολάρια για να δώσει σε αυτές τις περιοχές πρόσβαση σε ενεργειακά προγράμματα, ανεξάρτητα από το αν βρίσκονται εντός ή εκτός δικτύου, και το ποσό θα συνεχίσει να αυξάνεται», δήλωσε ο Ρικάρντο Πουλίτι, Ανώτερος Διευθυντής Ενέργειας στην Παγκόσμια Τράπεζα.
«Καθαρό» μαγείρεμα
Σχεδόν τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι, κάτοικοι κυρίως της Ασίας και της υποσαχάριας Αφρικής, δεν έχουν τη δυνατότητα να μαγειρεύουν το φαγητό τους με τέτοιο τρόπο ώστε να μην κινδυνεύει η υγεία τους. Σύμφωνα με τις τρέχουσες και προγραμματισμένες πολιτικές, έως το 2030 ο αριθμός των ατόμων που θα αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα θα ανέρχεται στα 2,2 δισεκατομμύρια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία, το περιβάλλον και την ισότητα των φύλων.
«Περίπου 3 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρές μαγειρικές λύσεις και η πρόοδος είναι πολύ αργή για να επιτευχθεί ο στόχος καθολικής πρόσβασης μέχρι το 2030. Αυτό συνιστά μεγάλη απειλή για την υγεία και επιδεινώνει τις ανισότητες, ιδιαίτερα για τις γυναίκες και των παιδιά. Θα πρέπει να ληφθούν στοχοθετημένες δράσεις για την πρόληψη περίπου 4 εκατομμυρίων θανάτων ετησίως, ιδίως από πνευμονία, καρδιακές νόσους, εγκεφαλικά επεισόδια, νόσους των πνευμόνων και καρκίνο, που αποδίδονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση των νοικοκυριών», τόνισε ο Δρ Μαρία Νέιρα, Διευθυντής του Τμήματος Δημόσιας Περιβαλλοντικής και Κοινωνικής Υγείας, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).
Ενεργειακή απόδοση
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσώπευαν το 17,5% της παγκόσμιας συνολικής κατανάλωσης ενέργειας το 2016, έναντι 16,6% το 2010. Αν και αυξάνονται ραγδαία όσον αφορά τον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, είναι αρκετά πίσω στους τομείς της θέρμανσης και των μεταφορών. Καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αποτελούν πλέον μέρος της ζωής μας, πρέπει να ενσωματωθούν σταδιακά στο ευρύτερο ενεργειακό σύστημα.
«Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ενεργειακή απόδοση είναι καθοριστικής σημασίας για την αειφόρο ανάπτυξη, καθώς επιτρέπουν την πρόσβαση στην ενέργεια, προωθούν την οικονομική ανάπτυξη, δημιουργούν θέσεις εργασίας και συμβάλουν στη βελτίωση της υγείας. Μπορούμε να επεκτείνουμε την ενεργειακή μετάβαση σε όλες τις χώρες και να εξασφαλίσουμε ότι τα οφέλη θα φτάσουν στις πιο ευάλωτες κοινότητες», επισημαίνει ο Φραντσέσκο Λα Κάμερα, Γενικός Διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA).
Η έκθεση εκδίδεται για τέταρτη φορά. Στη φετινή έκδοση προέδρευσε ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας. Είναι προσβάσιμη στη διεύθυνση http://trackingSDG7.esmap.org.
με Αριθμό Μητρώου 12691
