Είκοσι μέτρα για καθαρές θάλασσες!

Η Ελλάδα και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2008, υιοθέτησαν την Οδηγία-Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική, που περιλαμβάνει καθαρές, υγιείς και πλούσιες θάλασσες μέχρι το 2020.

Μόλις ένας χρόνος, απομένει έως την προθεσμία και όλες οι χώρες έχουν αποτύχει να τηρήσουν τη νομική δέσμευσή τους αναφορικά με «τη λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων που θα εξασφαλίσουν τη διατήρηση της καλής περιβαλλοντικής κατάστασης των θαλάσσιων υδάτων της Ε.Ε έως το 2020».

Συνολικά 35 ευρωπαϊκοί περιβαλλοντικοί φορείς, υπό τον συντονισμό του Seas At Risk, ενώνουν τις δυνάμεις τους με στόχο οι υπουργοί της Ε.E να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους ως προς την Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Υπουργών Περιβάλλοντος.

Τα μέτρα που πρέπει να λάβουν άμεσα προκειμένου να εκπληρωθεί η δέσμευση των χωρών είναι:

1.Να εφαρμοστούν οι υψηλές προδιαγραφές της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά, για να επανέλθουν τα ποτάμια, οι λίμνες, οι υγρότοποι, τα υπόγεια και παράκτια ύδατα σε καλή οικολογική και χημική κατάσταση, ως βασική προϋπόθεση για καθαρές και υγιείς θάλασσες.

2.Να οριστεί επαρκής αριθμός προστατευόμενων περιοχών στο θαλάσσιο περιβάλλον, ώστε να διασφαλιστεί η προστασία της εξαιρετικής και ευάλωτης θαλάσσια πανίδας της ΕΕ σύμφωνα με τις απαιτήσεις των Οδηγιών για τα Άγρια Πτηνά και τους Οικοτόπους, καθώς και τους στόχους της Οδηγίας – Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική.

3.Να εξασφαλιστεί πραγματική προστασία στις Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές, απαγορεύοντας συστηματικά όλες τις καταστροφικές δραστηριότητες, όπως η χρήση συρόμενων αλιευτικών εργαλείων, η εξόρυξη πετρελαίου, φυσικού αερίου και ορυκτών, επιτρέποντας άλλες δραστηριότητες κοντά ή μέσα σε προστατευόμενες περιοχές, μόνο εφόσον αποδειχθεί ότι δεν θα επηρεάσουν άμεσα ή έμμεσα τα προστατευόμενα είδη και οικοσυστήματα.

4.Να χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον το 25% του εθνικού προϋπολογισμού από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας για την προστασία της φύσης των θαλασσών μας, συμπεριλαμβανομένης της ορθής διαχείρισης των Θαλάσσιων Προστατευόμενων Περιοχών, τη θέσπιση μέτρων για την πρόληψη της θαλάσσιας ρύπανσης, και τη διεξαγωγή επαρκούς έρευνας αναφορικά με την καταγραφή των τωρινών συνθηκών και την παρακολούθηση των επιπτώσεων στο θαλάσσιο περιβάλλον.

5.Να θεσμοθετηθεί ένα πλήρως χρηματοδοτούμενο εθνικό πρόγραμμα για την εφαρμογή και παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των υπερσύγχρονων μέτρων για την ελαχιστοποίηση και την εξάλειψη της παρεμπίπτουσας αλίευσης θαλάσσιων πτηνών, θηλαστικών και χελωνών, απειλούμενων ειδών καρχαριοειδών και ψαριών βαθέων υδάτων, με παράλληλη επιβολή της μείωσης των παρεμπιπτόντων αλιευμάτων μέσω αυξημένης παρακολούθησης στη θάλασσα, με ηλεκτρονική παρακολούθηση ή περισσότερους παρατηρητές επί των σκαφών για τα αλιευτικά υψηλού κινδύνου.

6.Να καθοριστούν από τα αρμόδια Ευρωπαϊκά Συμβούλια Γεωργίας και Αλιείας, ετήσια αλιευτικά όρια κάτω από το μέγιστο επίπεδο βιώσιμης απόδοσης για τα ιχθυαποθέματα με επαρκή επιστημονικά δεδομένα, και κάτω από το σημείο αναφοράς της Αρχής της Πρόληψης για τα ιχθυαποθέματα με περιορισμένα δεδομένα. Στόχος θα είναι η αποκατάσταση των πληθυσμών των εμπορικών ειδών αλιευμάτων, πάνω από τα βιώσιμα επίπεδα, μέχρι το 2020.

7.Να επιταχυνθεί η μετάβαση σε πιο βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές με την κατανομή περισσότερων αλιευτικών δυνατοτήτων σε στόλους με χαμηλότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, σύμφωνα με το Άρθρο 17 της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

8.Να καθοριστούν περιοχές απαγόρευσης χρήσης των συρόμενων εργαλείων σε όλες τις παράκτιες ζώνες με στόχο την προστασία της πιο παραγωγικής περιοχής των θαλασσών μας, αλλά και τη δημιουργία ενός συνεκτικού δικτύου περιοχών επανάκαμψης των ιχθυοαποθεμάτων στους πλέον παραγωγικούς ιχθυοτόπους, σύμφωνα με το Άρθρο 8 της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, με έμφαση στα υπεραλιευμένα εμπορικά αποθέματα.

9.Να μεταρρυθμιστεί η Κοινή Αγροτική Πολιτική με στόχο τη μετατόπιση της οικονομικής στήριξης από τις ρυπογόνες δραστηριότητες εντατικής κτηνοτροφίας και εντατικής γεωργίας, σε βιώσιμες πρακτικές, αλλά και την αποκατάσταση των λεκανών απορροής.

10.Να απαιτηθεί από όλους τους γεωργούς και κτηνοτρόφους να δημιουργήσουν ένα «σχέδιο διαχείρισης των θρεπτικών ουσιών» (συμπεριλαμβανομένης της χαρτογράφησης και παρακολούθησης της πορείας των θρεπτικών συστατικών), και να καθορίσουν επαρκείς Περιοχές Οικολογικού Ενδιαφέροντος και ζώνες ανάσχεσης σε όλα τα υδατορεύματα, ως προϋποθέσεις για την κατανομή των επιδοτήσεων στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.

11.Να εξασφαλιστεί ότι η χρηματοδότηση στις υδατοκαλλιέργειες προορίζεται για δραστηριότητες που δεν βλάπτουν το θαλάσσιο περιβάλλον και υποστηρίζουν ενεργά μέτρα που περιορίζουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των υδατοκαλλιεργειών και προωθούν υδατοκαλλιέργειες που παρέχουν περιβαλλοντικές υπηρεσίες ή διευκολύνουν τη μετατροπή στην οικολογική διαχείριση.

12.Να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή και επιβολή του κανονισμού REACH και των άλλων νόμων σχετικά με τις χημικές ουσίες, με έμφαση στην ταχεία αναγνώριση, περιορισμό και αντικατάσταση ουσιών υψηλού κινδύνου, συμπεριλαμβανομένων των ενδοκρινικών διαταρακτών και των έμμονων, βιοσυσσωρευτικών και τοξικών ουσιών, στη βιομηχανία και στα προϊόντα.

13.Να εφαρμοστεί η Σύμβαση Minamata για τον Υδράργυρο με την εφαρμογή σχετικών περιορισμών και απαγορεύσεων σε σημαντικές πηγές εκπομπών υδραργύρου, συμπεριλαμβανομένων των Μεγάλων Εγκαταστάσεων Καύσης, και με την απαγόρευση της χρήσης υδραργύρου στην οδοντιατρική.

14.Να απαιτηθεί ότι όλα τα σχέδια έκτακτης ανάγκης για πετρελαιοκηλίδες περιλαμβάνουν χαρτογράφηση ευαισθησίας οικοσυστημάτων με στόχο να διασφαλιστεί ο περιορισμός των επιπτώσεων στη θαλάσσια ζωή κατά τη διάρκεια μιας κρίσης, με παράλληλη ενημέρωση των λιμενικών αρχών αναφορικά με τα πλάνα αντιμετώπισης κρίσεων.

15.Να θεσπιστεί Εθνικό Σχέδιο για την εφαρμογή της Στρατηγικής της ΕΕ για τα Πλαστικά, συμπεριλαμβανομένων εθνικών στόχων για τη μείωση της κατανάλωσης πλαστικού, και συλλογής δεδομένων σχετικά με τη διάθεση στην αγορά και την κατανάλωση πλαστικών μιας χρήσης.

16.Να καθοριστούν υποχρεωτικά Εκτεταμένα Σχέδια Ευθύνης των Παραγωγών κατά μήκους της παραγωγικής αλυσίδας για τα πλαστικά μιας χρήσης και τα αλιευτικά εργαλεία.

17.Να υπάρξει δέσμευση προς την σταδιακή εξάλειψη των πηγών μικροπλαστικής ρύπανσης, λαμβάνοντας τα πρώτα βήματα για να τερματιστεί η διαρροή των πλαστικών σφαιριδίων στη θάλασσα και να υποστηριχθεί ο περιορισμός των μικροπλαστικών συστατικών βάσει του κανονισμού REACH.

18.Να επιβληθούν μειώσεις στις ταχύτητες των πλοίων για τον περιορισμό της ηχορύπανσης, των συγκρούσεων με κητώδη και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αλλά και να ξεκινήσει η διαδικασία ανάπτυξης δεσμευτικών κανόνων για τη «σίγαση» των πλοίων, βάσει των υφιστάμενων κατευθυντήριων γραμμών του Διεθνούς Οργανισμού Ναυσιπλοΐας.

19.Να δοθεί εντολή για την ανάπτυξη και χρήση αθόρυβων τεχνολογικών εναλλακτικών λύσεων και βέλτιστων διαθέσιμων τεχνολογιών για την υποβρύχια θεμελίωση πασσάλων (π.χ. BLUE piling) και σεισμικών ερευνών (π.χ. υποθαλάσσιες δονήσεις).

20.Να απαιτούνται αξιόπιστες, ολοκληρωμένες και διαφανείς Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για όλες τις δραστηριότητες που παράγουν θόρυβο στη θάλασσα, βάσει των ήδη υιοθετημένων κατευθυντήριων γραμμών της Σύμβασης για τη Διατήρηση των Αποδημητικών Ειδών.