Αρχική Ενέργεια Τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου στην Αν Μεσόγειο «πυροδοτούν» νέες εντάσεις στην...

Τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου στην Αν Μεσόγειο «πυροδοτούν» νέες εντάσεις στην Κύπρο

0
αποθέματα φυσικού αερίου
Διαφήμιση

Στην ανατολική Μεσόγειο, διαπιστώνεται η ύπαρξη τεράστιων αποθεμάτων φυσικού αερίου, αρκετών τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων. Αυτό δημιουργεί εντάσεις στην περιοχή της Κύπρου σε βαθμό που να ορίζονται οι εξελίξεις από τον ξένο τύπο ως η «σύγκρουση της Κύπρου». Αυτό αναφέρει η διαδικτυακή έκδοση της Neue Zürcher Zeitung η οποία αναδεικνύει το νέο όρο, ως ενδεικτικό του κλίματος, ενώ την ίδια στιγμή τα διεθνή μέσα επισημαίνουν από τη μια την κλιμακούμενη τουρκική προκλητικότητα, και από την άλλη τη στρατιωτική «θωράκιση» των γεωτρήσεων της ExxonMobil από τις ΗΠΑ με πολεμικό ναυτικό.

Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε πριν από λίγες ημέρες ότι δεν θα αποδεχόταν ποτέ την εξόρυξη ορυκτών πόρων στην ανατολική Μεσόγειο αν δεν λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα της χώρας του και της βόρειας Κύπρου, (του τμήματος της διχοτομημένης νήσου που κατοικούσαν οι Τούρκοι). “Όποιος δεν καταλαβαίνει αυτό σύντομα θα πληρώσει ένα υψηλό τίμημα για αυτό”, δήλωσε χαρακτηριστικά.

«Η αμερικανική Exxon Mobil και οι Ελληνοκύπριοι κάνουν μία δουλειά από κοινού. Οι ΗΠΑ δίνουν την εντύπωση ότι “μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις, εκτός από να μπεις στη συγκεκριμένη περιοχή”», σημείωσε σε νεώτερες δηλώσεις του ο Τούρκος πρόεδρος στους δημοσιογράφους, επιστρέφοντας από το Παρίσι όπου παρέστη στους εορτασμούς για τα 100 χρόνια από τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

«Εμείς αρχίσαμε από τα βόρεια. Θα έχουμε δύο γεωτρύπανα και δύο πλοία σεισμικών ερευνών. Το ένα θα βρίσκεται στη Μαύρη Θάλασσα και το άλλο στη Μεσόγειο», δήλωσε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σύμφωνα με τη «Hurriyet».

Τα τουρκικά πλοία θα συνεχίσουν την ερευνητική δραστηριότητά τους στην περιοχή υπό την προστασία του Τουρκικού Ναυτικού, πρόσθεσε ο Τούρκος πρόεδρος εκτιμώντας παράλληλα ότι ο πλούτος της Κύπρου ανήκει στους Κύπριους και πρέπει να διανεμηθεί σωστά.

«Δεν μιλάμε ωστόσο για τη διανομή των εσόδων αφότου έχουν γίνει όλες αυτές οι συμφωνίες. Οι τουρκοκυπριακές αρχές θα πρέπει επίσης να εμπλέκονται όταν γίνονται αυτές οι συμφωνίες», πρόσθεσε με νόημα.

Λόγω της κλιμακούμενης τουρκικής προκλητικότητας, τις γεωτρήσεις της ExxonMobil «θωρακίζουν» στρατιωτικά οι ΗΠΑ, οι οποίες έχουν ισχυρή παρουσία με πολεμικά πλοία στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και με πτήσεις κατασκοπευτικών αεροσκαφών U-2.

Οι ΗΠΑ παράλληλα έχουν προειδοποιήσει, εμμέσως πλην σαφώς, ότι δεν θα ανεχθούν παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου και της δυνατότητάς της να αναζητήσει και να εκμεταλλευτεί τις ενεργειακές πηγές της.

Ναυτικό εναντίον γεωτρύπανων

Οι παρατηρητές συσχετίζουν τις δηλώσεις του Τούρκου προέδρου με το ταξίδι του πλοίου γεώτρησης προς την Κύπρο. Το “Stena IceMax”, που έχει ναυλωθεί από την αμερικανική ομάδα ExxonMobil, έχει φτάσει στο πεδίο 10 (“Block 10”), περίπου 150 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της κυπριακής ακτής, και θα ξεκινήσει αυτή την εβδομάδα.

Η ExxonMobil είναι μια από τις εταιρείες που έχει λάβει άδειες γεωτρήσεων στα νερά του νησιού στην ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει την ελληνοκυπριακή κυβέρνηση στη Λευκωσία και, ως εκ τούτου, αρνείται να χορηγήσει τέτοιες άδειες, ιδιαίτερα χωρίς να ληφθούν υπόψη τα συμφέροντα της κυβέρνησης της Βόρειας Κύπρου – που δεν έχει αναγνωριστεί διεθνώς. Επιπλέον, η Τουρκία έχει τις δικές της αξιώσεις σε τμήματα της οικονομικής ζώνης της Κύπρου.

Τα νερά των νότιων ακτών του Μεσογειακού νησιού ανήκουν σε μια ζώνη που βρίσκεται ανάμεσα στον Λίβανο, το Ισραήλ, την Αίγυπτο και την Κύπρο, όπου υπάρχουν υποψίες για πλούσια αποθέματα φυσικού αερίου πολλών τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων.

Έχουν επίσης βρεθεί και βρίσκονται ο προς κάποια εύφορα χωράφια, όπως το “Leviathan” στα ανοικτά των ισραηλινών ακτών με τουλάχιστον 620 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα και το “Zohr” στα αιγυπτιακά ύδατα (850 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα). Και τα δυο αποθέματα έχουν τη δυνατότητα να μετατρέψουν τις αντίστοιχες χώρες σε βασικούς εξαγωγείς ενέργειας.

Η τουρκική αντίδραση προκαλεί αναμνήσεις από το περιστατικό του Φεβρουαρίου, όταν το τουρκικό ναυτικό εμπόδισε την πλεύση σε κυπριακά ύδατα ενός πλοίου ανελκυστήρα που ανήκει στην ιταλική εταιρεία Evi. Το επεισόδιο συνέβη λίγες μέρες μετά την ανακάλυψη του μεγαλύτερου πεδίου αερίου στην Κύπρο, την Καλυψώ, και προκάλεσε σημαντική διπλωματική δυσαρέσκεια.

Αν και ήταν απίθανο η Άγκυρα να αντιταχθεί στρατιωτικά σε ένα πλοίο αμερικανικής υπηρεσίας, το αμερικανικό ναυτικό είναι παρόν στην περιοχή και ο Ερντογάν βασίζεται στην πρόσφατη χαλάρωση των περίπλοκων διμερών σχέσεων ανάμεσα στις δυο χώρες.

Επιπλέον, το μπλοκ 10 βρίσκεται σε μια περιοχή της οποίας η σχέση με την Κύπρο δεν αμφισβητείται από την Άγκυρα. Παρ ‘όλα αυτά, έγινε ξανά ξεκάθαρο ότι οι ορυκτοί πόροι στην ανατολική Μεσόγειο προκαλούν σημαντικές συγκρούσεις.

Τάσεις μεταξύ Άγκυρας και Αθήνας

Επειδή η Τουρκία θέλει να έχει λόγο στη διανομή τους και να πάρει ένα κομμάτι της πίτας, στα τέλη Οκτωβρίου, η Άγκυρα έστησε για πρώτη φορά τη δική της εξέδρα εξερεύνησης στην ανατολική Μεσόγειο. Το πλοίο “Fatih”, (πήρε το όνομά του από τον οθωμανικό κατακτητή της Κωνσταντινούπολης), είναι το πρώτο τουρκικό πλοίο αυτού του είδους. Λίγες βδομάδες νωρίτερα, στα μέσα Οκτωβρίου, ένα περιστατικό μεταξύ τουρκικών και ελληνικών ναυτικών σκαφών συνέβη με την τουρκική πετρελαϊκή εταιρεία TPAO.

Σε όλες τις συγκρούσεις με την Τουρκία, η Ελλάδα παραδοσιακά ενεργεί ως προστατευτική δύναμη της διεθνούς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Ελληνοκυπριακής Δημοκρατίας.

Η τουρκική απαίτηση σε τμήματα των κυπριακών υδάτων βασίζεται σε μια ιδιοσυγκρασιακή ερμηνεία για τον προσδιορισμό της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης. Από την τουρκική πλευρά, τα νησιωτικά κράτη, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, δικαιούνται μόνο στενή λωρίδα 12 μιλίων, ενώ για τα ηπειρωτικά κράτη ισχύουν τα 200 μίλια.

Επιπλέον, η κυβέρνηση της Βόρειας Κύπρου διεκδικεί την κυπριακή οικονομική ζώνη και με τη σειρά της έχει χορηγήσει άδειες για δοκιμαστική διάτρηση στο τουρκικό TPAO.

Συνεπώς, η ανεπίλυτη κυπριακή σύγκρουση θεωρείται βασικός παράγοντας στην περίπλοκη διαμάχη για τα δικαιώματα γεώτρησης. Δεν ήταν τυχαίο ότι εντείνεται μετά την αναζωπύρωση των συνομιλιών για την επανένωση του νησιού το περασμένο καλοκαίρι.

Η Άγκυρα και η Αθήνα διαφωνούν όλο και περισσότερο για τα θαλάσσια σύνορά τους. Η Τουρκία ποτέ δεν παραιτήθηκε από την απαίτησή της σε ένα μέρος των παραθαλάσσιων ελληνικών νησιών και των γύρω υδάτων.

Προκλήσεις όπως παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου δεν είναι ασυνήθιστες. Επιπλέον, υπάρχουν πάντοτε – βεβαίως όχι πολύ σοβαρά – αιτήματα για αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης, η οποία το 1923 έθεσε τα σύνορα της σημερινής Τουρκίας.

Την ημέρα της παραίτησής του πριν από τρεις εβδομάδες, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδας, Νίκος Κοτζιάς, δήλωσε ότι η Ελλάδα θα επεκτείνει την επικράτειά της στη μη αμφισβητούμενη Δυτική Ακτή στο Ιόνιο πέλαγος από 6 έως 12 ναυτικά μίλια. Το Αιγαίο που συνορεύει με την Τουρκία εξακολουθεί να έχει 6 μίλια, αλλά η ένδειξη για την Άγκυρα ήταν σαφής.

Σύνθετη τοποθεσία

Η γεωπολιτική κατάσταση των αποθεμάτων φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο θεωρείται από ορισμένους εμπειρογνώμονες ενέργειας ως ένα από τα πιο σύνθετα στις σημαντικότερες περιοχές εξόρυξης στον κόσμο.

Πρώτον, η αραβοϊσραηλινή διένεξη δεν διαδραμάτισε αποφασιστικό ρόλο σε αυτό, παρά τις διαφορές τους, όπως αυτές μεταξύ του Λιβάνου και του Ισραήλ κατά τη διάρκεια των θαλάσσιων συνόρων.

Παρόμοια συμφέροντα στην εξαγωγή του φυσικού αερίου θα μπορούσαν ακόμη να βελτιώσουν την οικονομική συνεργασία, για παράδειγμα μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου. Ωστόσο, μια τέτοια εξέλιξη δεν είναι εμφανής στη σύγκρουση μεταξύ Κύπρου, Τουρκίας και Ελλάδας.

Πηγή: Neuen Zürcher Zeitung, Hurriyet

Επιμέλεια: Ηλίας Ντράλλος

Διαφήμιση