Απροστάτευτη εξακολουθεί να παραμένει η γεωλογική κληρονομιά της χώρας μας!

Την ύπαρξη σημαντικών παλαιοντολογικών ευρημάτων σε πολλές περιοχές της χώρας, με αξία εκπαιδευτική, λαογραφική-ιστορική και αρχαιολογική, που αποτελούν μέρος οικοτόπων ή ενδιαιτήματα συγκεκριμένων ειδών, που λειτουργούν ως αναπτυξιακοί πόλοι έλξης τουρισμού και αν καταστραφούν δεν αναπληρώνονται όπως και δεν αποκαθίστανται, επισημαίνει ο Γιώργος Αμυράς επαναφέροντας ερώτηση στη Βουλή.

Συγκεκριμένα, με ερώτηση που επανακατέθεσε σήμερα προς τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργο Σταθάκη τονίζει τη σημαντική θέση που κατέχει η Ελλάδα στον γεωλογικό χάρτη της Ευρώπης, καθώς και τις εκτεταμένες της περιοχές σημαντικών γεωτόπων που αποτελούν τη γεωλογική κληρονομιά του πλανήτη και δεν τυγχάνουν προστασίας από καμία νομοθετική διάταξη ευθέως.

Ο Γιώργος Αμυράς επισημαίνει την ανάγκη άμεσης δημιουργίας νομοθετικού πλαισίου προστασίας του γεωπεριβάλλοντος της χώρας χωρίς την αναγκαιότητα έκδοσης οιασδήποτε επιπλέον χρονοβόρας διοικητικής πράξης και ζητά από τον αρμόδιο υπουργό να προβεί στην απαγόρευση της οιασδήποτε συλλογής πετρωμάτων από σπήλαια ή λοιπών παλαιοντολογικών καταλοίπων με αυστηρές ποινές και διοικητικές κυρώσεις στους παραβάτες καθώς έχουν καταγραφεί εξαιρετικά ανησυχητικά φαινόμενα εξαγωγής μεγάλου όγκου και σημαντικής αξίας ευρημάτων, με στόχο την πώλησή τους.

Ανάγκη θέσπισης νομικού πλαισίου για την προστασία των γεωτόπων

Η Ελλάδα κατέχει ιδιαίτερα σημαντική θέση στον γεωλογικό χάρτη της Ευρώπης. Διαθέτει πολλές κι εκτεταμένες περιοχές σημαντικών γεωτόπων που αποτελούν τη γεωλογική κληρονομιά του πλανήτη. Παρουσιάζουν σημαντικό ενδιαφέρον για τον άνθρωπο, καθώς προσφέρουν πληροφορίες για τη γεωιστορία και το παλαιοπεριβάλλον.

Εντοπίζονται παλαιοντολογικά κατάλοιπα, σπάνιες γεωμορφολογικές δομές και φυσικά χιλιάδες σπήλαια. Η εκπαιδευτική τους αξία είναι μεγάλη, έχουν επίσης λαογραφική – ιστορική κι ενίοτε αρχαιολογική αξία, είναι μέρος οικοτόπων ή ενδιαιτήματα συγκεκριμένων ειδών και τέλος, λειτουργούν ως αναπτυξιακοί πόλοι έλξης τουρισμού.

Σύμφωνα με τον ν. 3947/2011 ως γεώτοποι έχουν ορισθεί «οι γεωλογικές-γεωμορφολογικές δομές που συνιστούν φυσικούς σχηματισμούς και αντιπροσωπεύουν σημαντικές στιγμές γεωλογικής ιστορίας της γης, είναι σημαντικοί μάρτυρες της μακράς εξέλιξής της ή δείχνουν σύγχρονες φυσικές, γεωλογικές διεργασίες που συνεχίζουν να εξελίσσονται στην επιφάνεια της γης».

Σε περιοχές όπως στο Πικέρμι, τη Σύρο, τα Γρεβενά, τη Λέσβο και σε πολλές ακόμη, έχουν βρεθεί εξαιρετικά σημαντικά παλαιοντολογικά ευρήματα που βοηθούν την επιστήμη στην κατανόηση της γεωλογικής ιστορίας της γης κι αποτελούν τη βάση για τη διατύπωση των θεωριών της εξέλιξης των ειδών. Τονίζεται ότι η καταστροφή τους δεν αναπληρώνεται όπως και δεν αποκαθίστανται.

Σε διεθνές κι ευρωπαϊκό επίπεδο η προστασία των γεωτόπων πραγματώνεται από οδηγίες και συνθήκες σχετικές με την προστασία της παγκόσμιας κληρονομιάς, της πολιτιστικής κληρονομιάς και του τόπου. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η «Σύμβαση της Παγκόσμιας Κληρονομιάς» της UNESCO.

Σε εθνικό επίπεδο οι γεώτοποι δεν τυγχάνουν προστασίας από καμία νομοθετική διάταξη ευθέως, εκτός αν, σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο, υπάρχει η δυνατότητα σύνδεσής τους με την ανθρώπινη ύπαρξη ή θεωρηθούν αρχαία μνημεία. Για τον χαρακτηρισμό τους όμως απαιτείται η έκδοση προεδρικού διατάγματος μετά την ολοκλήρωση μιας μακράς διαδικασίας εγκρίσεων από τις αρμόδιες υπηρεσίες, διαφορετικά δεν είναι δυνατή η ενεργοποίηση των ανωτέρω προστατευτικών διατάξεων.

Σε κανέναν νόμο δεν προβλέπεται ποινική κύρωση για όσους επιφέρουν βλάβες σε παλαιοντολογικά κατάλοιπα. Σημειώνεται ότι έχουν καταγραφεί εξαιρετικά ανησυχητικά φαινόμενα εξαγωγής μεγάλου όγκου και σημαντικής αξίας ευρημάτων, με στόχο την πώλησή τους, καθώς η αναγκαιότητα προστασίας της γεωλογικής κληρονομιάς της χώρας δεν είναι επαρκώς έντονη στη συνείδηση των πολιτών όπως ισχύει για τη διατήρηση της χλωρίδας και της πανίδας.

Καθίσταται επιβεβλημένη η ευθεία προστασία των γεωτόπων από διάταξη νόμου χωρίς την αναγκαιότητα έκδοσης οιασδήποτε επιπλέον διοικητικής πράξης. Τα παλαιοντολογικά ευρήματα, όπως και οι λοιπές γεωμορφές είναι επιτακτικό να προστατεύονται ανεξαρτήτως των διοικητικών ενεργειών χαρακτηρισμού τους ως τέτοιων.

Υπάρχει άμεση ανάγκη δημιουργίας νομοθετικού πλαισίου προστασίας, το οποίο θα περιλαμβάνει την κατηγοριοποίηση των φυσικών σχηματισμών, θα εξειδικεύει τους κινδύνους καταστροφής και θα θεσπίζει μέτρα προστασίας αυτών.