Συνέδριο Economist: Η επόμενη μέρα της ελληνικής Οικονομίας

Τις εξελίξεις στην ελληνική Οικονομία σκιαγράφησαν σημαίνοντες παράγοντες της ελληνικής επιχειρηματικότητας μιλώντας στο Συνέδριο του Economist.

Του Κώστα Κένζου

Αναλυτικά:

Συγκρατημένα αισιόδοξος για το τραπεζικό σύστημα και τη δυνατότητα διοχέτευσης ρευστότητας στην πραγματική οικονομία, μέσω χορηγήσεων δανείων στις επιχειρήσεις εμφανίστηκε από το βήμα του ετήσιου συνεδρίου του Economist με την ελληνική κυβέρνηση ο διευθύνων σύμβουλος του investment banking division της Goldman Sachs Julien Petit.

Αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στη βελτίωση της κεφαλαιακής θέσης και  ρευστότητας των τραπεζών, τα επιτυχημένα stress tests, στον εξορθολογισμό της βάσης κόστους και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους.

Eιδικότερα, όπως είπε, το κόστος κινδύνου, παρότι είναι σε διαφορετικό επίπεδο για κάθε τράπεζα, βρίσκεται στα χαμηλά 7ετίας. Η GS Research (η οποία αποτελεί ανεξάρτητο φορέα απο το Investment Banking Division της Goldman Sachs) προβλέπει συνολικό RoTE 4,0% για τις συστημικές τράπεζες το 2019 και 5,7% το 2020.

Για το θέμα των μη εξυπηρετούμενων δανείων, σημείωσε ότι τα NPLs έχουν μειωθεί, από τα 75 δισ. ευρώ το 2014 σε 65 δισ. ευρώ το α’ τρίμηνο του 2018. «Στόχος του SSM είναι να μειωθούν στα 40 δισ. ευρώ και τα ΝΡΕs στα 62 δισ. μέχρι το 2019 – και θεωρείται εφικτός, αν και δύσκολος», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με τον κ. Petit, έχουν γίνει κάποιες επιτυχημενες κινήσεις πώλησης χαρτοφυλακίων μεγάλης κλίμακας NPL και υπάρχουν συζητήσεις για επιπλέον πωλήσεις χαρτοφυλακίων ακαθάριστης λογιστικής αξίας 6 έως 7 δις ευρώ.

Προέβλεψε κερδοφόρα πορεία για τις τράπεζες εάν προωθηθούν διαρθρωτικές αλλαγές και μεταρυθμίσεις στην οικονομία και μιλώντας για την απόδοση των τιμών των μετοχών του τραπεζικού κλάδου τόνισε ότι σε μεγάλο βαθμό παρακολουθεί το μακροοικονομικό κλίμα – ο κλάδος διαπραγματεύεται σε τιμές ελαφρώς χαμηλότερες από τις τιμές στις οποίες ανακεφαλαιοποιήθηκε, τον Δεκέμβριο του 2015, με εξαίρεση την Πειραιώς που διαπραγματεύεται σε discount.

Ο κλάδος διαπραγματεύεται με μέσο P/TBV 0,3 φορές έναντι 0,8 φορές κατά μέσο όρο για τη νότια Ευρώπη και 1,1 φορές για την υπόλοιπη Ευρώπη.

Moody’s Investors Service

Το κόστος δανεισμού και το κόστος σχηματισμού προβλέψεων θα παραμείνει υψηλό στον τραπεζικό κλάδο, σύμφωνα με τον Νώντα Νικολαΐδη, αντιπρόεδρο και senior credit officer, Financial Institutions Group της Moody’s Investors Service.

Ο κ. Νικολαΐδης άφησε να εννοηθεί ότι στον βαθμό που προωθηθούν οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις υπάρχουν πιθανότητες αναβάθμισης των τραπεζών, αλλά ο “Μαραθώνιος” δεν έχει τελειώσει, όπως είπε χαρακτηριστικά.

Αναφέρθηκε στα stress tests, τονίζοντας ότι παρά τη μείωση κατά 15,5 δις. ευρώ του κεφαλαίου Common Equity Tier (CET1) κάτω από το αρνητικό σενάριο, ο δείκτης CET1 κάθε τράπεζας σε σταθμισμένα περιουσιακά στοιχεία παρέμεινε πάνω από 5,5%.

Αυτό είναι μια καλή εξέλιξη παρά το γεγονός ότι η ποιότητα των κεφαλαίων παραμένει αδύναμη και, όπως σχολίασε ο κ. κ. Νικολαΐδης, η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η μείωση των ΝΡΕ.

«Οι στόχοι των ελληνικών τραπεζών για μείωση των NPE κατά περίπου 40% την περίοδο του Ιουνίου 2016 – Δεκεμβρίου 2019 δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στην πώληση προβληματικών δανείων», σημείωσε εξηγώντας ότι η κατάσταση των NPE στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα συσχετισμένη με τις πολιτικές εξελίξεις. ενώ προβλέπεται ότι η μεγαλύτερη μείωση των NPEs θα είναι κυρίως μέσω αναδιαρθρώσεων, πωλήσεων και διαγραφών.

Σχολίασε ότι τα προβληματικά ενυπόθηκα δάνεια είναι δυσκολότερο να αντιμετωπιστούν  (το 30% των δανειοληπτών ενυπόθηκων δανείων υπέβαλαν αίτηση για νομική προστασία βάσει του νόμου Κατσέλη).

Επίσης, o κ. κ. Νικολαΐδης αναφέρθηκε στο 45% των περιπτώσεων που έχουν φτάσει μέχρι στιγμής στα δικαστήρια και καταλήγουν υπέρ των τραπεζών.

Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων (DG ECFIN)

«Mετά τη γραμμή του finish συνεχίζουμε το τροχαδάκι…», είπε με νόημα από το βήμα του ετήσιου συνεδρίου του Economist o επικεφαλής μονάδας της ΓΔ Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων (DG ECFIN) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Giuseppe Carone, για να επισημάνει ότι πρέπει να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις παρά τη μεγάλη πρόοδο για τον εξορθολογισμό του συστήματος Υγείας στην Ελλάδα.

Όπως είπε, η κρίση κατά μία έννοια ήταν μια μεγάλη πρόκληση, καθώς άσκησε μεγάλη πίεση στο σύστημα, αλλά έφερε και αποτέλεσμα μειώνοντας τις δαπάνες στα 2,5 δις. ευρώ (στο μισό σε σχέση με το 2009).

Ο κ. Carone σχολίασε επίσης ότι το clawback και το σύστημα επιστροφών είναι ένα δίχτυ ασφαλείας και τόνισε ότι υπάρχει και σε άλλες χώρες στην Ευρώπη. Για τον ίδιο, το σύστημα είναι βιώσιμο αυτήν τη στιγμή, αν και μένει να γίνουν ακόμη σημαντικές μεταρρυθμίσεις.

Αναφερόμενος σε τομείς όπου έχει σημειωθεί πρόοδος, μίλησε για τα υψηλού κόστους φάρμακα και τον κίνδυνο που κρύβουν να εξαντλήσουν τον προϋπολογισμό του υπουργείου, την υπερσυνταγογράφηση και τη δυνατότητα πρόσβασης όλων σε υπηρεσίες υγείας με την εισαγωγή των voucher.

«Το σύστημα βρίσκεται σε μια ενδιάμεση φάση και εξελίσσεται. Είμαστε στη μέση του δρόμου. Για το μέλλον, υπάρχει η στρατηγική της κυβέρνησης που θα συζητηθεί και στο eurogroup. Η πρωτοβάθμια περίθαλψη είναι σημαντική και θα υπάρξουν στο επόμενο διάστημα σχετικές νομοθετικές πρωτοβουλίες…», κατέληξε ο κ. Carone.

Το Φάρμακο

«Είναι σημαντικό η Ελλάδα να χαράξει ένα σχέδιο fast track στη φαρμακοβιομηχανία», τόνισε κατά την ομιλία του στο ετήσιο συνέδριο του Economist ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ)  Θεόδωρος Τρύφων, μιλώντας επίσης για τις στρεβλώσεις που δημιουργούν ανάχωμα στην ανάπτυξη – μεταξύ των οποίων το θέμα του clawback, που θα λυθεί από τον Άρειο Πάγο, όπως ανέφερε.

«Η παραγωγή της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας (στοιχεία Μαρτίου 2018) έχει καταγράψει αύξηση 60% από το 2010, ενώ οι εξαγωγές έχουν ενισχυθεί κατά 108,6% στο ίδιο διάστημα.

Ο κλάδος εξάγει σε 85 χώρες και συνεισφέρει στο ΑΕΠ 2.8 δις ευρώ», ανέφερε μεταξύ άλλων, ο κ. Τρύφων, τονίζοντας τη συνεισφορά στο σύστημα της αγοράς γενοσήμων και την αναγνωρισιμότητα των ελληνικών γενοσήμων ως ευρωπαϊκού brand με ποιότητα, ασφάλεια και αποτελεσματικότητα.

Στόχος της βιομηχανίας, όπως είπε ο κ. Τρύφων, είναι το άνοιγμα νέων αγορών, η ευκαιρία της αμοιβαιότητας ΗΠΑ-ΕΕ και η αξιοποίηση της ευκαιρίας τουSPC waiver για εξαγωγές σε τρίτες χώρες.

Η στρατηγική ανάπτυξης κινείται σε 4 άξονες: εξωστρέφεια, επενδύσεις, εξειδίκευση και συνεργασίες, ενώ η εργαλειοθήκη για την επιτάχυνση των επενδύσεων στη φαρμακοβιομηχανία απαιτεί:

εξάλειψη των στρεβλώσεων, βελτιστοποίηση του Αναπτυξιακού Νόμου (με fast track για επενδύσεις άνω των 15 εκατ. ευρώ για την ανάπτυξη/παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και ειδική πρόβλεψη για τις φαρμακοβιομηχανίες της Αττικής (που είναι το 90% του κλάδου) και κίνητρα για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και την ενίσχυση της απασχόλησης.

Την αισθητή μείωση της δαπάνης για το φάρμακο ανέδειξε από το βήμα του Economist ο αντιπρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων Ηλίας Γιαννόγλου, ο οποίος τόνισε ότι το 2009 ήταν στα 5,1 δις. ευρώ και πλέον έχει υποχωρήσει στα 2,5 δις. ευρώ, συμπεριλαμβανομένων δαπανών του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων.

Σχολίασε μάλιστα ότι «το σύστημα είναι στα κατώτατα όρια αντοχής του και με το τέλος του προγράμματος πρέπει να αναζητήσουμε βελτιώσεις». Πρόσθεσε επίσης ότι τα 900 σκευάσματα σε έναν κατάλογο 7.900 διατίθενται σε τιμή κάτω από τη χαμηλότερη ευρωπαϊκή ενώ άλλα 850 σε τιμή κάτω από τον μέσο όρο των κατώτερων ευρωπαϊκών.

Σύμφωνα με τον κ. Γιαννόγλου, το βάρος της κρίσης επωμίστηκαν τόσο το δημόσιο όσο και βιομηχανία: «Πριν δεν υπήρχαν πρωτόκολλα, η συνταγογράφηση ήταν ανεξέλεγκτη . Πλέον η κατάσταση έχει αλλάξει. Είμαστε σε πολύ καλό δρόμο», πρόσθεσε, τονίζοντας όμως ότι πρέπει να λυθεί και το θέμα της διείσδυσης των γενοσήμων, που απαιτεί αλλαγή κουλτούρας και εκπαίδευση της αγοράς.

Αναφορικά με τις επενδύσεις σε καινοτόμους θεραπείες και φάρμακα, ο κ. Γιαννόγλου μίλησε για τα αντικίνητρα. Είπε ότι η τιμή των πραγματικά καινοτόμων φαρμάκων (για ασθένειες όπως καρκίνος, σκλήρυνση κατά πλάκας κ.α.) είναι ένα σημαντικό θέμα καθώς οι δαπάνες σε αυτόν τον τομέα είναι τεράστιες.

Ο Τουρισμός

«Τώρα είναι καλύτερα από ποτέ να επενδύσει κανείς στην Ελλάδα», τόνισε κατά την έναρξη της ομιλίας του στο ετήσιο συνέδριο του Economist ο ειδικός σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού Γιώργος Δρακόπουλος. Επεσήμανε την ανάγκη να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα του τουριστικού τομέα, η οποία επηρεάζεται από τους οικονομικούς κύκλους των χωρών προέλευσης των επισκεπτών.

Αναφέρθηκε στο πρόβλημα της υπερπροσφοράς που δημιουργείται σε κάποιους προορισμούς, καθώς το 80% του τουριστικού προϊόντος της χώρας συγκεντρώνεται σε 5 περιφέρειες.

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην ανάγκη βελτίωσης του τρόπου διακυβέρνησης του τραπεζικού τομέα, μεταξύ άλλων όσον αφορά θέματα που δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του υπουργείου Τουρισμού, όπως η φορολογία και το χωροταξικό, ενώ μίλησε για «πολλά περιθώρια βελτίωσης» όσον αφορά την εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης στον τομέα.

Στις πολλές επιτυχίες του ελληνικού τουρισμού τα τελευταία χρόνια αναφέρθηκε κατά την εισήγησή του στο ετήσιο συνέδριο του Economist ο γενικός γραμματέας Τουριστικής Πολιτικής και Ανάπτυξης του Υπουργείου Τουρισμού Γιώργος Τζιάλλας, χαιρετίζοντας το συνέδριο και εκ μέρους της υπουργού Τουρισμού Έλενας Κουντουρά.

Τόνισε ότι ο τουρισμός είναι προτεραιότητα για την κυβέρνηση και ότι έχει υλοποιηθεί ένα ευρύ μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα στον τομέα. «Πετύχαμε άλμα, με τη βοήθεια του ιδιωτικού τομέα», τόνισε.

Το 2018 η χώρα θα έχει 32 εκατομμύρια αφίξεις και ο στόχος είναι το νούμερο αυτό να αυξηθεί κι άλλο, καθώς επίσης να υπάρχει τουρισμός 365 ημέρες τον χρόνο και για όλους τους προορισμούς της χώρας».

Ο κ. Τζιάλλας αναφέρθηκε στη σημασία των συνεργειών με τον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα, όπως και στις στρατηγικές συμφωνίες που έχουν γίνει με ξένους φορείς και tour operators.

«Τον Απρίλιο σημειώθηκε ρεκόρ 17 ετών στη δημιουργία θέσεων εργασίας, και οι 80 από τις 100 χιλιάδες θέσεις που δημιουργήθηκαν ήταν στον τουρισμό», είπε χαρακτηριστικά.

Έμφαση έδωσε, επίσης, στη σημασία του θεματικού τουρισμού, στην προσέλκυση επενδύσεων, στην ανάπτυξη ενός δημόσιου συστήματος τουριστικής εκπαίδευσης, καθώς και στη στήριξη των ιδιωτικών επιχειρήσεων του τομέα μέσω του ΕΣΠΑ.

Τέλος, εξήρε τη συμβολή του ΕΟΤ στην προβολή του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.

Louis Group

«Η επιχειρηματική δράση ενός κυπριακού ομίλου στην Ελλάδα δεν εμπίπτει στην κατηγορία των ξένων επενδύσεων», τόνισε από το βήμα του ετήσιου συνεδρίου του Economist ο εκτελεστικός πρόεδρος του Louis Group Κωστάκης Λοΐζου, ο οποίος έθεσε ως αναγκαιότητα το να αποκτήσουν οι Έλληνες εμπιστοσύνη στη χώρα τους και στις δυνατότητές της.

Επεσήμανε ότι χρειάζεται δημοσιονομική και φορολογική σταθερότητα, ενθάρρυνση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας με τα κατάλληλα κίνητρα, τα οποία δεν είναι ανάγκη να έχουν κόστος, καθώς και μικρότερο και πιο ευέλικτο κράτος.

«Τα τελευταία χρόνια το υπουργείο Τουρισμού έχει κάνει άλματα», είπε χαρακτηριστικά. Τόνισε ότι ο τουρισμός είναι η αιχμή του δόρατος για την ανάκαμψη της οικονομίας και της χώρας γενικότερα, καθώς και ότι τώρα είναι το timing για επενδύσεις στην Ελλάδα.

Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού

«Τώρα είναι καλύτερα από ποτέ να επενδύσει κανείς στην Ελλάδα», τόνισε κατά την έναρξη της ομιλίας του στο ετήσιο συνέδριο του Economist ο ειδικός σύμβουλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού Γιώργος Δρακόπουλος. Επεσήμανε την ανάγκη να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα του τουριστικού τομέα, η οποία επηρεάζεται από τους οικονομικούς κύκλους των χωρών προέλευσης των επισκεπτών.

Αναφέρθηκε στο πρόβλημα της υπερπροσφοράς που δημιουργείται σε κάποιους προορισμούς, καθώς το 80% του τουριστικού προϊόντος της χώρας συγκεντρώνεται σε 5 περιφέρειες.

Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην ανάγκη βελτίωσης του τρόπου διακυβέρνησης του τραπεζικού τομέα, μεταξύ άλλων όσον αφορά θέματα που δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του υπουργείου Τουρισμού, όπως η φορολογία και το χωροταξικό, ενώ μίλησε για «πολλά περιθώρια βελτίωσης» όσον αφορά την εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης στον τομέα.