Κίνδυνος για το περιβάλλον του Αιγαίου οι πυρηνικοί αντιδραστήρες στο Ακούγιου της Τουρκίας

Στο νότιο τμήμα της Τουρκίας, στο Ακούγιου, ετοιμάζονται να λειτουργήσουν οι πρώτοι πυρηνικοί αντιδραστήρας της γειτονικής χώρας. Η κατασκευή της συγκεκριμένης μονάδας και με δεδομένες τις εκρήξεις στα πυρηνικά εργοστάσια προηγμένης τεχνολογικά της Ιαπωνίας, υποθηκεύει το μέλλον του περιβάλλοντος της ευρύτερης περιοχής της ανατολικής Μεσογείου και του Αιγαίου, αφού η κατασκευή των αντιδραστήρων συνολικής αποφασίσθηκε και δρομολογήθηκε να κατασκευασθεί κυριολεκτικά πάνω σε ένα ενεργό σεισμικό ρήγμα.

Γράφει ο Νίκος Κατσαρός, Επιστημονικός Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ, Π. Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Χημικών

Στην πρόσφατη συνάντηση του προέδρου Putin με τον πρόεδρο Erdogan έκλεισε η Συμφωνία για την εγκατάσταση τεσσάρων πυρηνικών αντιδραστήρων 1200 MegaWatt ο καθένας στο Ακούγιου στα παράλια της Τουρκίας απέναντι από την Κύπρο. Ο πρώτος αντιδραστήρας προβλέπεται να λειτουργήσει το 2023, ενώ οι άλλοι τρείς το 2025. Την κατασκευή των πυρηνικών αντιδραστήρων στο Ακούγιου έχει αναλάβει ο ρωσικός κρατικός οργανισμός Rosatom.

Οι κίνδυνοι από τη λειτουργία των αντιδραστήρων στο Ακούγιου είναι πολλοί. Ας επισημάνουμε τους βασικότερους.

Α. Εχει επανειλημμένα αναφερθεί από διακεκριμένους Τούρκους, Έλληνες, Αμερικανούς και άλλους διεθνείς σεισμολόγους ότι το Ακούγιου βρίσκεται επάνω σε σεισμική περιοχή και σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να εγκατασταθεί εκεί ένας πυρηνικός αντιδραστήρας. Λέγεται ότι έχει προβλεφθεί στην κατασκευή του να αντέχει σε σεισμό 6,5 Ρίχτερ, ενώ ο σεισμός στα γειτονικά Άδανα το 1998 ήταν 6,3 Ρίχτερ.

Β. Σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος, είτε λόγω ισχυρού σεισμού, είτε λόγω ανθρωπίνου λάθους όπως στο Τσερνομπίλ τον Απρίλιο του 1986, σύμφωνα με μελέτες Καναδών επιστημόνων θα προσβληθούν με ραδιενέργεια δεκάδες εκατομμύρια κατοίκων από Ιταλία, Σερβία, Μαυροβούνιο, Αλβανία, ΠΓΔΜ, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ελλάδα, Τουρκία, Λίβανο, Συρία, Ισραήλ και Αίγυπτο, ενώ θα πρέπει να εκκενωθεί ολόκληρη η Κύπρος.

Όσο κοντινότερα βρίσκεσαι, τόσο μεγαλύτερες είναι οι επιπτώσεις από την ραδιενέργεια. Το Αιγαίο Πέλαγος θα μολυνθεί για δεκάδες χρόνια και η Ελλάδα θα μολυνθεί μέχρι και εκατό φορές περισσότερο από άλλες πιο απομακρυσμένες περιοχές.

Γ. Από τη λειτουργία του πυρηνικού αντιδραστήρα προκύπτουν ραδιενεργά κατάλοιπα και άλλα ραδιενεργά υλικά ή και πρώτες ύλες (π.χ ουράνιο) υψηλής ραδιενέργειας, τα οποία συχνά μεταφέρονται δια θαλάσσης και σε περίπτωση ναυαγίου το Αιγαίο Πέλαγος θα μολυνθεί με ραδιενέργεια για δεκάδες χρόνια. Εάν εξαιρέσουμε το πυρηνικό ατύχημα, το μεγαλύτερο πρόβλημα των πυρηνικών αντιδραστήρων είναι τα πυρηνικά κατάλοιπα τα οποία εκπέμπουν ισχυρή ραδιενέργεια για χιλιάδες χρόνια και δεν υπάρχει μέχρι σήμερα ασφαλής τρόπος διάθεσης των. Αυτός είναι και ο λόγος που 19 κάτοχοι βραβείου Νόμπελ υπέγραψαν διακήρυξη περί μη εγκατάστασης πυρηνικών αντιδραστήρων λέγοντας χαρακτηριστικά «..αρνούμαστε να κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές ένα ραδιενεργά μολυσμένο περιβάλλον». Μετά το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ το 1986 κανένας πυρηνικός αντιδραστήρας δεν εγκαταστάθηκε στην Ευρώπη.

Δ. Η εγκατάσταση και λειτουργία πυρηνικών αντιδραστήρων αποτέλεσε για κάποιες χώρες, όπως η Ινδία και το Πακιστάν και το πρώτο στάδιο παραγωγής πυρηνικών όπλων. Η παραγωγή και επεξεργασία πυρηνικών καυσίμων, δηλαδή εμπλουτισμού ουρανίου και παραγωγή πλουτωνίου, έχει προβλεφθεί στη συμφωνία, όπως λέγεται. Υπάρχει ορατός ο κίνδυνος λοιπόν σε κάποια φάση και η Τουρκία να θελήσει να γίνει πυρηνική δύναμη.

Ε. Η Τουρκία είναι μια χώρα με χαμηλή τεχνολογία και τεχνογνωσία στο πυρηνικό γίγνεσθαι. Έτσι για πολλά χρόνια θα μείνει εξαρτημένη από τη Ρωσία τόσο στο πυρηνικό καύσιμο, όσο και την τεχνολογία. Το γεγονός ότι 285 Τούρκοι επιστήμονες και τεχνικοί μεταβαίνουν στη Ρωσία για έξι χρόνια για να εκπαιδευθούν σε θέματα πυρηνικής τεχνολογίας, δεν σημαίνει ότι καλύπτεται το τεράστιο κενό αφού η χώρα αρχίζει από το μηδέν και αφού η εκπαίδευση θα είναι για ευνόητους λόγους επιλεκτική.

ΣΤ. Σε μια χώρα με πολιτική αστάθεια η περίπτωση δολιοφθοράς από ομάδες ακτιβιστών δεν μπορεί να αποκλεισθεί. Επίσης σε μια χώρα όπου τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας είναι ελεγχόμενα, κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος για την έγκαιρη ενημέρωση σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος.

Για τους παραπάνω λόγους θα πρέπει:

1. Η ελληνική κυβέρνηση να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας ,το ΝΑΤΟ και άλλους Διεθνείς Οργανισμούς να αποτρέψουν λόγω επικινδυνότητας την κατασκευή των πυρηνικών αντιδραστήρων στο Ακούγιου.
2. Η επιστημονική κοινότητα της χώρας να κινητοποιήσει τις επιστημονικές ενώσεις διεθνώς και οι οικολογικές οργανώσεις στην Ευρώπη και αλλού να δραστηριοποιηθούν για την αποτροπή της εγκατάστασης πυρηνικών αντιδραστήρων στο Ακούγιου.