Συγκλονιστικά είναι τα στοιχεία για την έλλειψη νερού στον πλανήτη μας. Στις μέρες μας, πάνω από 663 εκατομμύρια άνθρωποι στερούνται πρόσβασης σε ασφαλές νερό και πάνω από 2,4 δισεκατομμύρια σε βασικές υπηρεσίες υγιεινής, ενώ καθημερινά πεθαίνουν περίπου 1.000 παιδιά, λόγω ασθενειών που σχετίζονται με την έλλειψη ασφαλούς νερού και αποχέτευσης.
Τα αποθέματα του γλυκού νερού που υπάρχουν στον πλανήτη μας και που μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους ανθρώπους είναι λιγοστά, μόλις το 0,01% των νερών, αλμυρών και γλυκών, του πλανήτη.
Αυτά τα λιγοστά αποθέματα γλυκού νερού που υπάρχουν, αντί να τα χρησιμοποιούμε με μέτρο για να μην εξαντληθούν, τις περισσότερες φορές τα σπαταλάμε αλόγιστα, κυρίως για το πότισμα των καλλιεργήσιμων εκτάσεων (άρδευση) με αποτέλεσμα να μειώνεται ακόμη περισσότερο η ποσότητά τους.
Επιπλέον, πολλές φορές ρυπαίνουμε τις πηγές του γλυκού νερού, κυρίως με βιομηχανικά και χημικά απόβλητα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν τα αποθέματα του νερού. Έτσι το νερό πια δεν επαρκεί για να καλύπτει τις ανάγκες όλων των κατοίκων του πλανήτη.
Παρότι στη χώρα μας τα υφιστάμενα προβλήματα σε καμία περίπτωση δεν είναι αντίστοιχης έντασης, υπάρχουν αρκετές «ανοιχτές πληγές» που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης με κυριότερες την ακόμη εκκρεμή αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης κατά Λεκάνη Απορροής Ποταμών, την κατάρτιση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνου Πλημμύρας (ΣΔΚΠ), το φαραωνικό έργο της εκτροπής του Αχελώου, την ελλιπή ενημέρωση και κατ’επέκταση συμμετοχή των πολιτών στην θεσμικά επιβεβλημένη διαβούλευση κ.ά.
Οι περιορισμοί του πλανήτη
Σήμερα, το 70% της γήινης επιφάνειας καλύπτεται από νερό. Το 53% των χερσαίων εκτάσεων του πλανήτη είναι αρδευόμενες περιοχές, ενώ το υπόλοιπο 47% των χερσαίων εκτάσεων είναι άνυδρο. Αυτό το ποσοστό των άνυδρων εκτάσεων κατανέμεται ως εξής:
Οι έρημοι αποτελούν μόνο το 7%, ενώ το 12% είναι εκτάσεις κατάλληλες μόνο για βοσκοτόπια νομάδων.
Οι ημιάνυδρες περιοχές καταλαμβάνουν το 18% της συνολικής χερσαίας επιφάνειας και μπορούν να γίνουν καλλιέργειες χωρίς άρδευση σε αραιοκατοικημένες ζώνες.
Οι ξηρές περιοχές φτάνουν το 10% και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για περιορισμένες αγροτοκτηνοτροφικές δραστηριότητες.
Η χώρα μας ανήκει στις ημιάνυδρες περιοχές της νότιας Ευρώπης, που δέχονται έντονη πίεση από το ερημικό κλίμα της Βόρειας Αφρικής. Πρέπει να τονιστεί ότι τόσο οι άνυδρες όσο και οι ημιάνυδρες και ξηρές περιοχές κινδυνεύουν να ερημοποιηθούν.
Για να μη στερηθούμε το νερό στο μέλλον
Σίγουρα, με το να περιμένουμε να βρέξει, δεν πρόκειται να δώσουμε λύση στο πρόβλημα!
Πρώτα απ’ όλα έχουμε ευθύνη όλοι οι άνθρωποι να κάνουμε σωστή χρήση του νερού στην καθημερινή μας ζωή – στο σπίτι, στο σχολείο, στην εργασία μας – και να μην το σπαταλάμε ασυλλόγιστα.
Επίσης, πρέπει όλοι οι φορείς και οι οργανισμοί που είναι υπεύθυνοι για το νερό να λαμβάνουν μέτρα και να κατασκευάζουν όλα εκείνα τα έργα που είναι απαραίτητα για την προστασία των υδατικών πόρων, ώστε να απομακρυνθεί ο κίνδυνος της εξάντλησής τους. Ταυτόχρονα πρέπει να επιβάλλονται αυστηρότατες ποινές στις βιομηχανίες που ρυπαίνουν το νερό με τοξικά και χημικά απόβλητα.
Επιπλέον, συνδρομή στο πρόβλημα θα δώσει η χρήση ανακυκλωμένων νερών κυρίως για το πότισμα των καλλιεργειών.
Ανακυκλωμένα λέγονται τα νερά που προέρχονται από τον καθαρισμό των λυμάτων (λύματα ονομάζουμε τα βρώμικα νερά της αποχέτευσης) των πόλεων, ο οποίος γίνεται στα Κέντρα Επεξεργασίας Λυμάτων, γνωστά και σαν Κέντρα Βιολογικού Καθαρισμού.
Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν και υφάλμυρα νερά, δηλαδή θαλασσινό νερό από το οποίο έχει αφαιρεθεί η μεγαλύτερη ποσότητα αλατιού.
Αν σκεφτούμε ότι κάθε χρόνο χρησιμοποιείται για την άρδευση των καλλιεργειών περίπου το 70% του γλυκού νερού που καταναλώνει συνολικά ο πληθυσμός της Γης για τις καθημερινές ανάγκες του – στις αναπτυσσόμενες χώρες φτάνει και το 86% – καταλαβαίνουμε πόσο πολύτιμη είναι η χρήση ανακυκλωμένων νερών για την άρδευση και πόσο σωτήρια για την προστασία των υδατικών πόρων.
Ας συνεργαστούμε με τη φύση!
Κάθε χρονιά αναδεικνύεται μια διαφορετική θεματική σε σχέση με το νερό. Φέτος η Ημέρα είναι αφιερωμένη στις λύσεις που προσφέρει η ίδια η φύση για την διαχείριση των υδάτων, δηλαδή στην καλή λειτουργία των λιμνών, των υγροβιοτόπων και των φυσικών πλημμυρικών ζωνών.
Η σημερινή ημέρα δεν είναι ημέρα χαράς, αλλά ημέρα μνήμης, ημέρα που στοχεύει να μας ευαισθητοποιήσει για ένα υπαρκτό και ενίοτε οξύ πρόβλημα, το οποίο τείνουμε να το ξεχάσουμε μέσα στην καθημερινότητά μας.
Σύμφωνα με το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας για το Νερό για το 2018, η φύση έχει τη δική της μηχανική υποδομή (“green infrastructure”) και το πρώτο που πρέπει να κάνουμε είναι να αποκαταστήσουμε τα οικοσυστήματα.
Να απορρυπάνουμε τις λίμνες, τους υγροβιότοπους και να πάρουμε πίσω, όσο είναι δυνατόν τις λανθασμένες μας παρεμβάσεις, για να λειτουργήσουν πάλι ως αντιπλημμυρικά τα έργα που η ίδια η φύση έφτιαξε γύρω από τις λίμνες, τη θάλασσα και τους ποταμούς.
Να πλημμυρίσουμε πάλι τις λίμνες μας, για να αποκαταστήσουμε την βιοποικιλότητα και την τοπική θερμοκρασία. Να σεβαστούμε την δύναμη των ποταμών και ας άρουμε ή ας μειώσουμε τη λειτουργία των δυσλειτουργούντων φραγμάτων. Στην εποχή μας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε πλέον τεχνολογίες απορρύπανσης του νερού, να εξασφαλίσουμε πόσιμο νερό για όλους, να διαχειριστούμε σωστά και με φειδώ τα αρδευτικά ύδατα και να απολαύσουμε με τη δέουσα προσοχή την ωφέλεια των ιαματικών υδάτων. Εν έτει 2018, ας πάρουμε επιτέλους μια σοφή απόφαση «να συνεργαστούμε με τη φύση!”
με Αριθμό Μητρώου 12691
