Μπορεί οι ευρωτουρκικές σχέσεις να είναι σε κρίση, αλλά ο ενεργειακός πλούτος της περιοχής μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο συμφιλίωσης των χωρών της Ανατ. Μεσογείου. Αυτό είναι το συμπέρασμα της πρώτης ημέρας των εργασιών του «5ου Συνεδρίου Ελληνικής Υψηλής Στρατηγικής” με θέμα “Η Γεωπολιτική στο τρίγωνο Ανατολική Μεσόγειος-Δυτικά Βαλκάνια-Εύξεινος Πόντος και Ευρασία» που διοργανώνεται από το Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων (Ι.ΔΙ.Σ.) του Παντείου Πανεπιστημίου υπό την αιγίδα της Σχολής Εθνικής Αμύνης.
Συγκεκριμένα στην εισήγησή του ο πρώην υπουργός Κων. Αρβανιτόπουλος, εστιάζοντας στα γεωπολιτικά δεδομένα της περιοχής, μίλησε ειδικά για το ρόλο της Τουρκίας χαρακτηρίζοντάς την “γεωπολιτικό μεντεσέ”, που “δένει” τρία υποσυστήματα: Μέση Ανατολή, Κεντρική Ασία και Ανατολική Μεσόγειο με Βαλκάνια.
Σημείωσε ότι η Ελλάδα από τη Συμφωνία του Ελσίνκι και μετά έβαλε όλα τα “αυγά της σε ένα καλάθι”, θεωρώντας ότι όλα τα προβλήματά της μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσα από τον ευρωπαϊκό δρόμο και με μια ευρωπαϊκή Τουρκία, λογική που έχει μια αχίλλειο πτέρνα, ότι η ευρωπαϊκή ένταξη της Τουρκίας δεν ισχύει, είναι νεκρό γράμμα, εξ ου και αυτό που συζητείται πλέον είναι μια αναβαθμισμένη εταιρική σχέση π.χ τελωνειακής σύνδεσης και τίποτε παραπάνω, χώρια ότι στους κόλπους της ΕΕ υπήρχαν και σκέψεις για ρήξη με την Άγκυρα.
Βέβαια, όπως είπε ο κ. Αρβανιτόπουλος, η Τουρκία έχει κρίσιμο γεωπολιτικό ρόλο να διαδραματίσει, με οφέλη για την ΕΕ, π.χ. στον έλεγχο του Προσφυγικού, αλλά και στην ανταλλαγή πληροφοριών σε ζητήματα Ασφάλειας – καταπολέμησης της τρομοκρατίας, ενώ επεσήμανε ότι, υπάρχει πάντα η Τουρκία και ως τεράστια αγορά για την ΕΕ.
Αξιολόγησε δε ότι, οι ευρωτουρκικές σχέσεις είναι μεν σε κρίση, αλλά συμφέρει και την ΕΕ, και την Τουρκία, και την Ελλάδα, οι σχέσεις να μην διαρραγούν, και να πάμε σε αναβαθμισμένη τελωνειακή σύνδεση.
Για τις τελευταίες εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, ο κ. Αρβανιτόπουλος είπε ότι, ο Ερντογάν τα προηγούμενα 10-15 χρόνια προχωρούσε πάντα σε πάγια υπόμνηση των επιδιώξεων της Άγκυρας, αλλά χωρίς να κλιμακώνει τις δράσεις του. Πλέον όμως οξύνει την κατάσταση, και για λόγους εσωτερικής πολιτικής κατανάλωσης όπως είπε, αλλά και από ανησυχία για τους εξωτερικούς κινδύνους που νιώθει ότι αντιμετωπίζει, ακόμα και διαμελισμού, π.χ. με τις εξελίξεις στο Κουρδικό, το ενδεχόμενο δημιουργίας Κουρδικού κράτους στο υπογάστριο της.
Σε κάθε περίπτωση κατέληξε ότι, η κατάσταση αυτή δε θα είναι κάτι το παροδικό, αλλά μια κατάσταση «ενόπλου ειρήνης» με την οποία θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε.
Η Ενέργεια ως εργαλείο φιλίας και συνεργασίας
H Ενέργεια μπορεί να αποτελέσει «εργαλείο συμφιλίωσης και συνεργασίας» για τις χώρες της περιοχής, τόνισε η Ισραηλινή πρέσβης, Irit Ben-Abba, μιλώντας στο Συνέδριο και είπε ότι, Ελλάδα και Κύπρος, πιθανά και η Αίγυπτος, μπορούν να είναι εταίροι της χώρας της στα δυτικά της. Θύμισε ότι υπάρχει ήδη ένα τρίγωνο συνεργασίας με Αθήνα και Λευκωσία και ανέφερε την πιθανότητα να διευρυνθεί σε τετράγωνο και με την Αίγυπτο.
Η κα Irit Ben-Abba πρόσθεσεότι, η Τουρκία είναι πολύ σημαντική χώρα στην περιοχή και δεν μπορεί κανείς να μην την λάβει υπόψη, εκφράζοντας την ελπίδα στο μέλλον να γίνει σύμμαχος του Ισραήλ και εταίρος στα ενεργειακά του σχέδια.
ΣΕ ότι αφορά την τριμερή με Ελλάδα και Τουρκία, είπε ότι βάση της συνεργασίας είναι ο πολύ καλός πολιτικός διάλογος (δημοσιοποίησε εξάλλου ότι στις 8/5/2018 στη Λευκωσία είναι η επόμενη τριμερής Σύνοδος Κορυφής), η συζήτηση και συνεργασία για τη σταθερότητα και ασφάλεια, αλλά και ο “πολύ έντονος διάλογος” στην Ενέργεια, που όπως τόνισε, όντως μπορεί να γίνει πιθανά το πιο βασικό εργαλείο για συμφιλίωση των χωρών της περιοχής.
Η Ισραηλινή πρέσβης έφερε ως παράδειγμα τον σχεδιαζόμενο αγωγό EAST MED λέγοντας ότι, “μπορεί να γίνει σημαντικό εργαλείο οικονομικά και στρατηγικά μεταξύ Ελλάδας, Ισραήλ, Κύπρου και Ιταλίας και πιθανά να συμπεριλάβει και την Αίγυπτο αργότερα”
Οι έρευνες για φυσικό αέριο στην Κύπρο μπορεί να βοηθήσουν σε λύση
Μιλώντας στο Συνέδριο η πρέσβης της Βρετανίας Kate Smith είπε ότι, η χώρα της είναι φίλη τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας και κάλεσε να διατηρηθούν τα κανάλια επικοινωνίας μεταξύ των δύο χωρών, που όπως υποστήριξε μπορεί να βοηθήσουν στην αποκλιμάκωση της έντασης, η οποία μπορεί να φέρει οφέλη και στην κατεύθυνση διευθέτησης του Κυπριακού.
Σημείωσε χαρακτηριστικά ότι, η Βρετανία έχει αναγνωρίσει το δικαίωμα της Κύπρου να εκμεταλλευτεί τους πόρους του νησιού προς όφελος όλων των Κυπρίων και μάλιστα – πρόσθεσε – οι τέτοιες έρευνες μπορούν να βοηθήσουν για επίλυση του Κυπριακού.
Η κα Kate Smith εκτίμησεότι, μια επανενωμένη Κύπρος θα ξεκλειδώσει σημαντικές ευκαιρίες στους τομείς της Ενέργειας, του Τουρισμού, των Υποδομών.
Τέλος, υποστήριξε ότι, η Κύπρος είναι ήδη φάρος σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και η επίλυση του Κυπριακού θα συνεισφέρει ακόμα περισσότερο σε ασφάλεια και σταθερότητα, όχι μόνο για τις τρεις άμεσα εμπλεκόμενες χώρες (Ελλάδα, Κύπρο, Τουρκία), αλλά και για πολλές περισσότερες στην ευρύτερη περιοχή.
Κώστας Κέντζος
με Αριθμό Μητρώου 12691
