Η κινητικότητα που αναπτύσσεται τελευταία για το ονοματολογικό της ΠΓΔΜ και την επίλυση της διαφοράς με την Ελλάδα, δεν είναι άσχετη με τις βλέψεις για περαιτέρω ανάπτυξη επιχειρηματικών σχεδίων στα Βαλκάνια, πάνω στην Ενέργεια και τη Διαμετακόμιση, όπως καταστρώνονται σε μια σειρά κέντρα. Σχέδια όπου αναζητά ρόλο και ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος.
Αλλωστε, παρά τις κατά καιρούς φάσεις όξυνσης των διμερών σχέσεων, επιχειρηματικοί όμιλοι από την Ελλάδα έχουν από χρόνια τοποθετηθεί και εδραιώσει την παρουσία τους στην ΠΓΔΜ, ενώ αντίστοιχη κινητικότητα παρατηρείται και στις σημερινές συνθήκες.
Χαρακτηριστικά ως προς αυτό είναι όσα περιλαμβάνονται στην ετήσια, για το 2016, «Εκθεση επί καταστάσεως της οικονομίας της πΓΔΜ και αναπτύξεως των οικονομικών και εμπορικών σχέσεων Ελλάδος -πΓΔΜ», την οποία συνέταξε και απέστειλε στα κεντρικά του ΥΠΕΞ στην Αθήνα φέτος τον Ιούλη, το Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων του Γραφείου Συνδέσμου της Ελλάδος στην πΓΔΜ.
Ο 4ος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος
Αναπτύσσοντας στο πολυσέλιδο κείμενο το Διμερές Εμπόριο, η έκθεση επικαλούμενη στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της πΓΔΜ, αναφέρει ότι η Ελλάδα ήταν, το 2016, ο 4ος σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της χώρας μετά από Γερμανία, Βρετανία και Σερβία, με μερίδιο 5,73% (από 6,1% το 2015) επί του συνόλου των εμπορικών συναλλαγών της. Η αξία του διμερούς όγκου εμπορίου ανήλθε σε 597,4 εκ. ευρώ.
Αναλυτικότερα, η Ελλάδα κατατάσσεται στην τέταρτη θέση μεταξύ των προμηθευτών της πΓΔΜ, έχοντας καλύψει το 7,4% των εισαγωγών της, το 2016 (από 7,8% το 2015) και στην έβδομη θέση μεταξύ των χωρών προορισμού των εξαγωγών της πΓΔΜ (με ποσοστό 3,4% επί του συνόλου των εξαγωγών, από 3,7% το 2015).
Σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της πΓΔΜ (τα οποία παρουσιάζουν αποκλίσεις από τα αντίστοιχα της ΕΛΣΤΑΤ), οι ελληνικές εξαγωγές προς την πΓΔΜ κινούνται πτωτικά, κατά την τελευταία τριετία. Το εμπορικό ισοζύγιο είναι σταθερά πλεονασματικό υπέρ της Ελλάδος, με πτωτικές τάσεις του πλεονάσματος.
Τα κυριότερα προϊόντα που εξάγει η Ελλάδα στην πΓΔΜ είναι: πετρελαιοειδή, σίδηρος, χάλυβας και προϊόντα αυτών, κλωστοϋφαντουργικά, πλαστικές ύλες, φρούτα -λαχανικά και παρασκευάσματα αυτών και μηχανήματα.
Οι ελληνικές εισαγωγές από την πΓΔΜ αφορούν, κυρίως, σε σίδηρο και χάλυβα, ενδύματα και καπνά. Στην έκθεση σημειώνεται, επίσης, ότι το μεγαλύτερο μέρος των εισαγωγών ενδυμάτων αφορά σε προϊόντα παθητικής τελειοποίησης κλωστοϋφαντουργικών επιχειρήσεων ελληνικών συμφερόντων στην πΓΔΜ, τα οποία εξάγονται στην Ελλάδα για να τελειοποιηθούν και να επανεξαχθούν, εν συνεχεία, στις αγορές του εξωτερικού.
Οι ελληνικές επενδύσεις
Αναλυτικά για τις «Ελληνικές επενδύσεις στη χώρα», η Εκθεση αναφέρει ότι η Ελλάδα κατατάσσεται στην 3η θέση, μεταξύ των χωρών προέλευσης Αμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην πΓΔΜ σε επίπεδο συσσωρευμένων επενδύσεων για το χρονικό διάστημα 1997-2015 (στοιχεία Κεντρικής Τράπεζας πΓΔΜ). Το ύψος του επενδεδυμένου ελληνικού κεφαλαίου, κατά την προαναφερθείσα χρονική περίοδο, ανέρχεται σε 477,3 εκ. ευρώ, ήτοι 10,8% επί του συνόλου.
Σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα από το Γραφείο ΟΕΥ στοιχεία, στην πΓΔΜ δραστηριοποιούνται περί τις 200 επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων, «εκτιμάται όμως ότι υπάρχουνστην πραγματικότητα αρκετά περισσότερες» προσθέτουν οι Ελληνες διπλωμάτες.
Συνεχίζουν, ότι οι κύριοι τομείς οικονομικής δραστηριότητας, στους οποίους συγκεντρώνονται οι ελληνικές ΑΞΕ, είναι οι τράπεζες (έχει απομείνει μόνον η ‘Stopanska Banka’ του Ομίλου ΕΤΕ καθώς η Alpha Bank εξαγοράσθηκε πέρυσι), οι συμβουλευτικές εταιρείες, τα πετρελαιοειδή, η μεταποίηση και ιδιαίτερα, η κλωστοϋφαντουργία («αν και σημειώνεται μεγάλη μείωση του αριθμού των επιχειρήσεων του κλάδου -ενδεικτικά από τις δεκαπέντε ελληνικών συμφερόντων εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στην κλωστοϋφαντουργία στην περιοχή του Μοναστηρίου έχουν πλέον απομείνει τρεις»), η εξόρυξη και τα λατομεία, το εμπόριο τροφίμων/ποτών και η αγροτική παραγωγή.
Σημειώνεται, επίσης, ότι στα τέλη του 2016 ανακοινώθηκε το κλείσιμο του εργοστασίου μίας από τις 200 μεγαλύτερες εταιρείες της πΓΔΜ, της ‘Stumica Tabak’, συμφερόντων Μιχαηλίδη. Στον τομέα του καπνού δραστηριοποιείται πλέον από ελληνικής πλευράς η εταιρεία ΣΕΚΕ.
Και η έκθεση συνεχίζει: «Οι νέες ελληνικές επενδύσεις στην πΓΔΜ είναι πλέον μικρού μεγέθους, καθώς η διαδικασία αποκρατικοποιήσεων -ιδιωτικοποιήσεων μεγάλων κρατικών επιχειρήσεων στη χώρα έχει σχεδόν ολοκληρωθεί (πλην ελάχιστων εξαιρέσεων) και ως εκ τούτου, δεν παρουσιάζονται πια σχετικές ευκαιρίες.
Οι ελληνικές ΑΞΕ των τελευταίων ετών αφορούν, ως επί το πλείστον, στον τομέα του λιανεμπορίου. Η τελευταία σχετικά μεγάλη επένδυση ήταν αυτή της εταιρείας ‘Βερόπουλος’, η οποία εγκαινίασε, προσφάτως, μία νέα υπεραγορά ‘VERO’, η οποία περιλαμβάνει και κατάστημα παιχνιδιών ‘JUMBO’, στο Τέτοβο. Πρόκειται για επένδυση συνολικού ύψους 1,5 εκ. ευρώ (…) Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της δραστηριότητας ελληνικών κατασκευαστικών εταιρειών μικρού μεγέθους, οι οποίες δραστηριοποιούνται κυρίως στην κατασκευή κατοικιών. Επίσης, έχει ενισχυθεί η παρουσία ελληνικών ‘brands’, κυρίως μέσω της μεθόδου της δικαιόχρησης (π.χ.Goody’s, Oxette, Lapin, Aristoteli Bitsiani, Adam’sShoes), ενώ λειτουργεί πλέον και ελληνικό δικηγορικό Γραφείο».
Και παρακάτω: «Σημαντική είναι η παρουσία μεγάλων ελληνικών κατασκευαστικών επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν αναλάβει έργα κατασκευής υποδομών, κατόπιν διεθνών διαγωνισμών στους οποίους αναδείχθηκαν νικητές (π.χ. ΑΚΤΩΡ σε Διάδρομο Χ, INTRACAT σε κατασκευή νοσοκομείου Stip)».
Η έκθεση δίνει και την εξής λίστα με «τις σημαντικότερες επιχειρήσεις ελληνικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στην πΓΔΜ:
OKTA AD, STOPANSKA BANKA, CEMENTARNICA USJE (TITAN), VEROPΟULOS DOOEL, PIVARA SKOPJE AD, DOJRAN STIL DOO, ZITO LUKS AD, MERMEREN KOMBINAT AD, FALCO, ZORBAS, LAND SERVICE, SAITIS και SARANTIS.
Αντίστροφα
Ως προς την «επενδυτική παρουσία» της πΓΔΜ στην Ελλάδα, η έκθεση αναφέρει: «Οι μέχρι στιγμής επενδύσεις επιχειρηματιών της πΓΔΜ στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά περιορισμένες και δεν μας είναι γνωστή καμία μεγάλη επένδυση. Για πολλά χρόνια λειτουργεί στον λιμένα της Θεσσαλονίκης γραφείο της μεγαλύτερης εταιρείας εκτελωνισμού και μεταφορών της πΔΓΜ (Fersped), η οποία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους πελάτες του λιμένα». Αλλωστε στο ελληνικό ΥΠΕΞ σημειώνουν ως γεγονός την εξάρτηση της σκοπιανής διαμετακόμισης από τη Θεσσαλονίκη.
«Αρκετοί επιχειρηματίες της πΓΔΜ προσανατολίζονται, τελευταία,στην αγορά εξοχικών κατοικιών,κυρίως,στη Θεσσαλονίκη και στη Χαλκιδική. Η Makpetrol, μεγαλύτερη εταιρεία της χώρας στη διανομή πετρελαίου, προέβη το 2011 στην ίδρυση θυγατρικής εταιρείας, με κεφάλαιο ύψους 350.000 ευρώ και μοναδικό μέτοχο την ίδια την μητρική εταιρεία, με την επωνυμία Petrolmak και έδρα της τη Θεσσαλονίκη (Σίνδος). Κύριο αντικείμενο της δραστηριότητάς της είναι η εισαγωγή και εμπορία των λιπαντικών Repsol».
Ξέχωρα τις «επενδύσεις» πάντως, η έκθεση σημειώνει ότι «Το τουριστικό ρεύμα που κατευθύνεται στη χώρα μας από την πΓΔΜ είναι μεγάλο». Οτι «Με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται στην πΓΔΜ ο αριθμός ανθρώπων, οι οποίοι διαθέτουν αρκετά υψηλό εισόδημα προκειμένου να πραγματοποιούν ταξίδια σε νέους προορισμούς στη χώρα μας. Αυξάνεται,δε,συνεχώς το ενδιαφέρον αυτών για τα ελληνικά νησιά του Ιονίου, αλλά πλέον και του Αιγαίου. Επιπλέον, οι παραθαλάσσιες περιοχές της Ηπείρου αναδεικνύονται σε νέο τουριστικό προορισμό για τους κατοίκους της πΓΔΜ, λόγω της Εγνατίας Οδού».
Σε άλλο σημείο του κειμένου, επισημαίνεται και το γεγονός ότι «Εχει αυξηθεί, δε, το ενδιαφέρον των κατοίκων της πΓΔΜ που διαθέτουν τα απαραίτητα οικονομικά μέσα για αγορά ακινήτων στην Ελλάδα. Εχουν, ήδη, πραγματοποιηθεί αγοραπωλησίες, κυρίως στις παραθαλάσσιες περιοχές της Βορείου Ελλάδας».
Χαμηλή φορολογία
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, στα «Συμπεράσματα» της έκθεσης γράφεται ότι «Πολλές ελληνικές επιχειρήσεις έχουν αποφασίσει να δραστηριοποιηθούν στην αγορά της πΓΔΜ, επωφελούμενες από τη γεωγραφική γειτνίαση με την Ελλάδα, το ευνοϊκό φορολογικό σύστημα και το φθηνό εργατικό δυναμικό». «Σε γενικές γραμμές, οι περισσότερες επιχειρήσεις κατάφεραν,όλα αυτά τα χρόνια να επιβιώσουν και να εδραιωθούν στην εδώ αγορά».
Επίσης, «Ορισμένοι Ελληνες επιχειρηματίες, αναζητώντας διεξόδους από την οικονομική κρίση που πλήττει τις επιχειρήσεις στην Ελλάδα, απευθύνονται στην εδώ αγορά, εξετάζοντας τις δυνατότητες εγκατάστασής τους». «Για τον εντοπισμό επιχειρηματικών ευκαιριών, βοηθούν οι επαφές μεταξύ των επιχειρηματιών των δύο χωρών που λαμβάνουν χώρα μέσα από συμμετοχές σε εκθέσεις και επιχειρηματικές αποστολές».
Δίνει, δε, και μια λίστα με τους τομείς «που συγκεντρώνουν τον μεγαλύτερο ενδιαφέρον για συνεργασία»: «Κατασκευαστικός -κυρίως όσον αφορά σε δημόσια έργα, εμπορικά κέντρα, ξενοδοχεία και καζίνο. Υποδομών -εκσυγχρονισμός και βελτίωση μεταφορικών υποδομών. Δομικών υλικών. Τροφίμων. Φαρμάκων. Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Αγροτικών μηχανημάτων. Διαγνωστικών ιατρικών κέντρων και εν γένει ιατρικών υπηρεσιών.
Μεταφοράς τεχνογνωσίας στον τομέα του τουρισμού, κυρίως του ιαματικού και εκμετάλλευσης των φυσικών θερμών πηγών της χώρας. Αναβάθμισης χιονοδρομικών κέντρων. Διαχείρισης στερεών και υγρών αποβλήτων. Μεταλλείων και μεταλλοβιομηχανιών»
με Αριθμό Μητρώου 12691
