Πασιφανές είναι πια το πλήρες αδιέξοδο στο οποίο έχουν οδηγηθεί οι µηχανισµοί ανταλλαγής δικαιωµάτων ρύπων, µια διαδικασία χρηµατιστικοποίησης των διαδικασιών ελέγχου των εκποµπών CO2 από κράτη και επιχειρήσεις.
Αυτό προκύπτει από έκθεση της ΜΚΟ Carbon Market Watch, καθώς διαπιστώνει ότι μια διάταξη στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταλήγει να επιδοτεί τον άνθρακα, όταν υποτίθεται πως οι παραγωγοί ρύπων διοξειδίου του άνθρακα υποτίθεται ότι επιβαρύνονται οικονομικά, ώστε να ενθαρρύνονται οι επενδύσεις σε μέτρα περικοπής των εκπομπών άνθρακα!
Ο µηχανισµός εκχωρεί σηµαντικό αριθµό µονάδων «δικαιωµάτων ρύπων» (AAUs) σε κάθε χώρα βάσει των δεσµεύσεων που αυτή ανέλαβε για την πρώτη φάση εφαρµογής του πρωτοκόλλου του Κιότο. Κάθε µονάδα αντιστοιχεί στην εκποµπή ενός τόνου CO2.
Το περίσσευµα µονάδων δικαιωµάτων ρύπων αποτελεί αντικείµενο αγοραπωλησίας στα «Χρηµατιστήρια Ρύπων». Στο πλαίσιο του συστήματος εμπορίας εκπομπών της ΕΕ (EU ETS), ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας απαιτείται η αγορά τους μέσω πλειστηριασμού.
Επιπρόσθετα, ο µηχανισµός καθορισµού δωρεάν δικαιωµάτων, που έπαψε να ισχύει από 1/1/2013, λειτούργησε ουσιαστικά ως µηχανισµός επιδότησης των µεγάλων ρυπαντών (κυρίως ηλεκτροπαραγωγοί από συµβατικά καύσιµα), αφού τους έδωσε τη δυνατότητα να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους χωρίς να αναγκαστούν να επενδύσουν σοβαρά σε λιγότερο ενεργοβόρες και ρυπογόνες τεχνολογίες.
Συγκεκριμένα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτρέπει στα κράτη μέλη χαμηλότερου εισοδήματος από την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη να δέχονται επιδόματα για εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, με την προϋπόθεση ότι θα επενδύουν τουλάχιστον το ισοδύναμο της αξίας των επιδοτήσεων για τον εκσυγχρονισμό και τη διαφοροποίηση των ενεργειακών τους συστημάτων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ήδη εγκρίνει συνολικά κοντά στα 680 εκατομμύρια δικαιώματα εκπομπής για την περίοδο 2013-2019 για τον εκσυγχρονισμό των ενεργειακών συστημάτων.
Η Πολωνία, η Ρουμανία και η Τσεχία είναι οι μεγαλύτεροι δικαιούχοι, επωφελούμενες περίπου κατά 85% , αναφέρει η έκθεση. Ο διαμοιρασμός των πόρων αυτών υποτίθεται ότι θα υποστήριζε τον εκσυγχρονισμό του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στα φτωχότερα κράτη της ΕΕ.
Αντιθέτως, το 2013, το 90% κατέληξε στην αναβάθμιση υφιστάμενων υποδομών παραγωγής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, αντί για την προώθηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Στις αναβαθμίσεις αυτές περιλαμβάνονται επενδύσεις στο πιο ρυπογόνο σταθμό παραγωγής ενέργειας της Ευρώπης, τη μονάδα λιγνίτη Μπελχατόφ στην Πολωνία.
«Η διάταξη αυτή έχει μέχρι στιγμής δεν είχε ως αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση του ενεργειακού μείγματος στα κράτη μέλη με πιο αδύναμες οικονομίες. Αντιθέτως, διαιωνίζει την εντατική παραγωγή ενέργειας από άνθρακα και την αβεβαιότητα των επενδύσεων», καταλήγει η έκθεση.
Η ΜΚΟ Carbon Market Watch καλεί την Κομισιόν να εξαιρέσει τα έργα άνθρακα από το πρόγραμμα και να δώσει προτεραιότητα στα συστήματα ανανεώσιμων πηγών και ενεργειακής αποδοτικότητας.
Είναι σαφές ότι οι µηχανισµοί της αγοράς είναι όχι µόνο αναποτελεσµατικοί αλλά και επικίνδυνοι στην αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής. Με βάση τους αγοραίους µηχανισµούς δικαιωµάτων, οι λογικές «ο ρυπαίνων πληρώνει» και ο «έχων ρυπαίνει» δεν απέχουν πολύ µεταξύ τους.
με Αριθμό Μητρώου 12691
