Η «διαρροή άνθρακα» και η ειδική μεταχείριση των ενεργοβόρων επιχειρήσεων

Στην μετεγκατάσταση των εταιρειών σε χώρες όπου ισχύουν λιγότερο αυστηροί περιορισμοί ως προς την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου, οδηγεί η αποκαλούμενη «διαρροή άνθρακα», ενώ σύμφωνα με μελέτη του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών η τάση αυτή βάζει σε κίνδυνο 5.500 θέσεις εργασίας στη χώρα. Πάντως, ο υπουργός Περιβάλλοντος, μιλώντας στην ημερίδα του ΣΕΒ με θέμα «Ανταγωνιστικότητα και Πολιτικές για την Κλιματική Αλλαγή» επανέφερε το αίτημα για ειδική μεταχείριση των ενεργοβόρων επιχειρήσεων.

 Από την ανάλυση του ΙΟΒΕ προκύπτει ότι οι επιπτώσεις από τη διαρροή άνθρακα στην Ελληνική οικονομία είναι σημαντικές. Το γεωγραφικώς ασύμμετρο κόστος από την τιμολόγηση του άνθρακα αυξάνει το κόστος παραγωγής των εγκαταστάσεων που συμμετέχουν στο ΣΕΔΕ-ΕΕ, καθώς και το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας, με πρόσθετες επιδράσεις στο κόστος παραγωγής και στις τιμές στο σύνολο της οικονομίας.

Με δεδομένο ότι σε πολλές από τις γειτονικές στην Ελλάδα χώρες δεν τιμολογείται ο άνθρακας, το αυξημένο κόστος παραγωγής μεταφράζεται σε απώλεια ανταγωνιστικότητας, μείωση των εξαγωγών, υποκατάσταση της εγχώριας παραγωγής από εισαγωγές και απώλεια επενδύσεων (investment leakage). Όπως σημειώνεται στην μελέτη, λόγω της γεωγραφικής θέσης της Ελλάδας, η οποία βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της ΕΕ, η ένταση εμπορίου με τρίτες χώρες είναι σημαντικά υψηλότερη σε σύγκριση με το μέσο όρο της ΕΕ, σε πολλούς από τους τομείς που αντιμετωπίζουν αυξημένο κόστος παραγωγής λόγω του ΣΕΔΕ-ΕΕ.

Η χαμηλότερη ζήτηση με τη σειρά της συνεπάγεται μειωμένο προϊόν, εισόδημα και απασχόληση. Ειδικότερα, σύμφωνα με εκτιμήσεις της μελέτης -υπό τις τρέχουσες τιμές των δικαιωμάτων του ΣΕΔΕ-ΕΕ και με την υφιστάμενη λίστα διαρροής άνθρακα- οι επιπτώσεις από το άμεσο και έμμεσο κόστος εκπομπών στο ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας πλησιάζουν τα 380 εκατ. ευρώ ή περίπου 0,2% του ΑΕΠ κατά μέσο όρο για την τρίτη φάση του ΣΕΔΕ-ΕΕ. Σε όρους απασχόλησης, η αρνητική επίδραση εκτιμάται ότι κατά μέσο όρο φτάνει περίπου τις 5.500 θέσεις εργασίας.

Αλλαγές στους κανόνες του ΣΕΔΕ, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο διαρροής άνθρακα, όπως η σημαντική μείωση των τομέων που θεωρείται ότι είναι εκτεθειμένοι σε υψηλό κίνδυνο διαρροής άνθρακα από το 2015 (ή από το 2020 αν τελικά διατηρηθεί μέχρι το 2019 η υφιστάμενη λίστα διαρροής άνθρακα), ενισχύουν ακόμα περισσότερο την αρνητική επίδραση στην ελληνική οικονομία.

Υπό το ακραίο σενάριο πλήρους κατάργησης της λίστας διαρροής άνθρακα το 2015, το ελληνικό ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα χάσει επιπλέον περίπου 90-550 εκατ. ευρώ κατά μέσο όρο ανά έτος μεταξύ του 2015 και του 2020, ανάλογα με την τιμή των δικαιωμάτων. Σε όρους απασχόλησης, η κατάργηση της λίστας διαρροής άνθρακα μεταφράζεται σε πρόσθετες απώλειες 1.200-7.600 θέσεων εργασίας ανάλογα με τις τιμές των δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της περιόδου 2015-2020.

Μανιάτης

«Μια χώρα που βρίσκεται σε βαθιά ύφεση και γειτονεύει με χώρες που δεν υπόκεινται σε περιορισμούς εκπομπών, πρέπει να έχει δίκαιη μεταχείριση, ιδιαίτερα για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες της» τόνισε ο υπουργός Περιβάλλοντος, μιλώντας στην εκδήλωση.

Ο κ. Μανιάτης επεσήμανε ακόμη ότι η εξοικονόμηση ενέργειας και η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, αποτελούν βασικούς στόχους της κυβερνητικής πολιτικής για τον πρόσθετο λόγο ότι το 70% των υλικών για την ενεργειακή θωράκιση των κτιρίων παράγεται από την εγχώρια βιομηχανία. Σημείωσε, τέλος, ότι πριν 15 ημέρες τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση η στρατηγική για την προστασία της βιοποικιλότητας ενώ αναφερόμενος στις εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο, είπε ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας ως το 2050 θα απαιτηθούν επενδύσεις ύψους 36 τρις δολαρίων στον ενεργειακό τομέα παγκοσμίως.