Η αδυναμία των κρατών μελών της Ε.Ε. να συμφωνήσουν στην απαγόρευσή τους «άνοιξε την πόρτα» σε δυο μείγματα γενετικά τροποποιημένου καλαμποκιού, των ομίλων Monsanto και Dow, προκειμένου να εισέλθουν στην Ευρώπη.
Όπως αναφέρει και το Reuters, με την απόφαση αυτή επιτρέπεται η κυκλοφορία στην αγορά του SmartStax, ενός μείγματος γενετικά τροποποιημένου καλαμποκιού του ομίλου Monsanto, και του PowerCore Maze, ενός μείγματος πολλών γενετικά τροποποιημένων καλαμποκιών που παράγονται από τους ομίλους Monsanto και Dow.
Επίσης, η Επιτροπή επέτρεψε την πώληση γύρης για μέλι, στην οποία μπορεί να εμπεριέχονται ίχνη καλαμποκιού MON810, το οποίο είναι προϊόν του ομίλου Monsanto και είναι το μόνο γενετικά τροποποιημένο καλαμπόκι η καλλιέργεια του οποίου επιτρέπεται στην ΕΕ.
Με την απόφαση αυτή ανέρχονται σε 51 οι γενετικά τροποποιημένοι οργανισμοί των οποίων επιτρέπεται η εισαγωγή και η πώληση στην ΕΕ για την διατροφή.
Το ιστορικό της αυτής της «αδυναμίας» κρύβει, ουσιαστικά, τα αντικρουόμενα συμφέροντα χωρών- μελών στην υπόθεση της καλλιέργειας γενετικά τροποποιημένων προϊόντων.
Οι κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν πλέον στη διάθεσή τους τρεις μήνες για να αποφασίσουν επί του θέματος. Το σχέδιο είναι πιθανό να αντιμετωπίσει την σθεναρή αντίσταση χωρών όπως η Γαλλία, η Αυστρία, η Ιταλία, πιθανότατα κι άλλων, ωστόσο, με την Βρετανία, την Ισπανία και τη Σουηδία, στον αντίποδα, πιθανότατα να μην υπάρχουν πολλά περιθώρια για να αποτραπεί η έγκριση.
Αλλά με τη Βρετανία, την Ισπανία και τη Σουηδία αναμένεται να υποστηρίξει την πρόταση, μπορεί να υπάρχει λίγο ότι οι αντίπαλοι μπορούν να κάνουν για να αποτρέψει την έγκριση.
Σήμερα, μόνο δύο είδη γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, έχουν εγκριθεί για καλλιέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για το ανθεκτικό σε έντομα καλαμπόκι της Monsanto το οποίο καλλιεργείται κυρίως στην Ισπανία.
Όσοι αντιτίθενται σε αυτή την εξέλιξη, υποστηρίζουν ότι η Κομισιόν απέτυχε να απαντήσει πλήρως στις ανησυχίες που προκαλεί η καλλιέργεια του «εντομοαπωθητικού» καλαμποκιού, σχετικά με τις επιπτώσεις στις πεταλούδες και άλλα επικονιαστικά έντομα, καθώς δεν απαίτησε από τις εταιρείες να παρακολουθήσουν τις επιπτώσεις σε αυτά.
Η πρόταση της Επιτροπής για τις καλλιέργειες
Ανταποκρινόμενη σε χρόνιο αίτημα αρκετών κρατών μελών, η Επιτροπή δημοσίευσε τον Ιούλιο του 2010 πρόταση κανονισμού για την αναθεώρηση της οδηγίας 2001/18/ΕΚ με σκοπό να παράσχει στα κράτη μέλη τη νομική βάση που απαιτείται για να αποφασίσουν σχετικά με την καλλιέργεια ΓΤΟ για λόγους άλλους από εκείνους που βασίζονται στην επιστημονική εκτίμηση της επικινδυνότητας για την υγεία και το περιβάλλον, η οποία διεξάγεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Χάρη στην τροποποίηση αυτή, τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να περιορίσουν ή να απαγορεύσουν την καλλιέργεια ΓΤΟ σε τμήμα ή στο σύνολο του εδάφους τους χωρίς να προσφύγουν σε ρήτρες διασφάλισης που, έως σήμερα, δεν έχουν υποστήριξη από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων.
Tο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε σε πρώτη ανάγνωση την πρόταση τον Ιούλιο του 2011. Στο Συμβούλιο, παρά τις προσπάθειες διαδοχικών προεδριών, και ειδικότερα της δανικής προεδρίας το 2012, δεν επιτεύχθηκε συμφωνία λόγω του βέτο που προέβαλε μια μειοψηφία κρατών μελών. Η Επιτροπή εξακολούθησε να καταβάλει προσπάθειες για να κατευνάσει τις ανησυχίες των κρατών μελών και, ταυτόχρονα, να κερδίσει την υποστήριξη μιας ευρείας πλειοψηφίας κρατών μελών υπέρ της πρότασης.
Η απόφαση
Όπως αναφέρει η απόφαση της Κομισιόν, στις 26 Σεπτεμβρίου 2013 το Γενικό Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξέδωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία η Επιτροπή παρέλειψε να ενεργήσει σχετικά με αίτημα για καλλιέργεια γενετικώς τροποποιημένου καλαμποκιού, το οποίο είχε υποβληθεί πριν από δώδεκα χρόνια, το 2001.
Στο πνεύμα της εκτέλεσης της απόφασης, η Επιτροπή παρέπεμψε χθες το αίτημα για τη συγκεκριμένη καλλιέργεια στο Συμβούλιο Υπουργών. Εναπόκειται τώρα στο Συμβούλιο Υπουργών να πάρει θέση, με ενισχυμένη πλειοψηφία, για το αίτημα αυτό. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων έχει ήδη διατυπώσει θετική γνώμη για τα αίτημα αυτό, σε έξι γνωμοδοτήσεις το 2005, το 2006, το 2008, το 2011 και το 2012.
Το αίτημα που υποβλήθηκε το 2001 εντάσσεται στην «παλιά» διαδικασία επιτροπολογίας πριν από τη Λισσαβώνα, η οποία προβλέπει ότι, αν στο Συμβούλιο δεν μπορεί να επιτευχθεί ενισχυμένη πλειοψηφία, είτε υπέρ είτε κατά της έγκρισης, τότε η Επιτροπή υποχρεούται εκ του νόμου να χορηγήσει την έγκριση.
Παράλληλα, η Επιτροπή ζήτησε να γίνει εκ νέου διάλογος στο Συμβούλιο Υπουργών για την πρόταση που έχει υποβάλει σχετικά με τις καλλιέργειες, για την οποία το Κοινοβούλιο έχει ήδη εκδώσει γνώμη σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να επιτρέπεται στα κράτη μέλη να περιορίζουν ή να απαγορεύουν καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά τους για λόγους άλλους πλην αυτών που σχετίζονται με κινδύνους για την υγεία και το περιβάλλον.
Ο Επίτροπος για την υγεία, κ. Tonio Borg, δήλωσε: «Η Επιτροπή είναι υποχρεωμένη να συμμορφωθεί με την απόφαση του Δικαστηρίου και γι’ αυτό αποφάσισε σήμερα να διαβιβάσει σχέδιο απόφασης για την έγκριση του αραβοσίτου 1507 στο Συμβούλιο: τους προσεχείς μήνες, οι υπουργοί θα κληθούν να λάβουν θέση για το συγκεκριμένο αίτημα για έγκριση».
Ο Επίτροπος για την υγεία, κ. Borg, συνέχισε: «Η απόφαση του Δικαστηρίου για τον αραβόσιτο 1507 επιβεβαιώνει ότι είναι επείγουσα ανάγκη να υπάρξει ένας συμβιβασμός ανάμεσα στους αυστηρούς και προδιαγεγραμμένους κανόνες της ΕΕ για την έγκριση καλλιεργειών ΓΤΟ και στις εθνικές ιδιαιτερότητες. Πριν από τρία χρόνια, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση, με την ευρεία υποστήριξη τόσο του Κοινοβουλίου όσο και του Συμβουλίου, για την εξεύρεση λύσης στο σημερινό αδιέξοδο της διαδικασίας έγκρισης. Για τον λόγο αυτό, απευθύνω έκκληση στα κράτη μέλη να πάρουν θέση και να στηρίξουν την πρόταση της Επιτροπής, έτσι ώστε η προεδρία και το Συμβούλιο να μπορέσουν να καταλήξουν σε συμβιβασμό και να προχωρήσει η πρόταση για τις καλλιέργειες.»
Η Επιτροπή ζήτησε να γίνει συζήτηση με τα κράτη μέλη στο πλαίσιο του Συμβουλίου Υπουργών Περιβάλλοντος που θα συνεδριάσουν στις 13 Δεκεμβρίου 2013.
Ιστορικό
Tο γενετικώς τροποποιημένο καλαμπόκι 1507 (αραβόσιτος Bt) αναπτύχθηκε για να ενισχύσει την ανθεκτικότητα του αραβοσίτου σε συγκεκριμένους επιβλαβείς οργανισμούς που το προσβάλλουν, όπως είναι οι προνύμφες της πυραλίδας του καλαμποκιού. Σήμερα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση επιτρέπεται η κυκλοφορία τροφίμων και ζωοτροφών που περιέχουν τέτοιου είδους καλαμπόκι, αλλά δεν επιτρέπεται η καλλιέργειά του.
Το 2001 η εταιρεία Pioneer υπέβαλε αίτηση για να επιτραπεί η καλλιέργεια του αραβοσίτου 1507, δυνάμει της οδηγίας 2001/18/EΚ για τη σκόπιμη ελευθέρωση γενετικώς τροποποιημένων οργανισμών στο περιβάλλον.
Το 2007 η Pioneer προσέφυγε στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για παράλειψη κατά της Επιτροπής, επειδή δεν υπέβαλε προς ψήφιση στην κανονιστική επιτροπή πρόταση απόφασης για την έγκριση του εν λόγω καλαμποκιού. Το Δικαστήριο δεν έδωσε συνέχεια στην προσφυγή αφότου η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση στην κανονιστική επιτροπή τον Φεβρουάριο του 2009, σχετικά με σχέδιο απόφασης για έγκριση του καλαμποκιού. Η επιτροπή, ωστόσο, δεν εξέδωσε γνώμη.
Το 2010 η Pioneer προσέφυγε για δεύτερη φορά κατά της Επιτροπής λόγω παράλειψης (υπόθεση T-164/10) που συνίσταται στη μη παραπομπή, ελλείψει έκδοσης γνώμης από την κανονιστική επιτροπή, πρότασης απόφασης του Συμβουλίου για έγκριση, όπως όφειλε σύμφωνα με τη διαδικασία της επιτροπολογίας που ίσχυε την εποχή εκείνη.
Διαβάστε επίσης: Μια σύγχρονη κιβωτός ενάντια στην απειλή των γενετικά τροποποιημένων σπόρων
με Αριθμό Μητρώου 12691
