Στις 10 Δεκεμβρίου 1948 θεσπίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων και, δύο χρόνια μετά, η ημερομηνία αυτή καθορίστηκε ως η Μέρα Ανθρώπινων Δικαιωμάτων. Το Συμβούλιο της Ευρώπης έχει αναγνωρίσει με ψηφίσματά του ότι οι Συνήγοροι του Δημότη είναι θεσμοί με αποστολή, μεταξύ άλλων, την υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης.
Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης του Δήμου Αθηναίων, από την έναρξη της λειτουργίας του, έχει δεχθεί καταγγελίες που αφορούν ανθρώπινα δικαιώματα κι έχει επιλύσει σχετικά προβλήματα, ενώ ορισμένες κατηγορίες τέτοιων υποθέσεων εξακολουθούν να παραμένουν σε εκκρεμότητα εκ μέρους των δημοτικών υπηρεσιών.
Συγκεκριμένα, σε υποθέσεις που αφορούν το ανθρώπινο δικαίωμα στον γάμο, ύστερα από επιτυχείς διαμεσολαβήσεις έγινε δεκτή η εγγραφή ληξιαρχικής πράξης γάμου Μαρτύρων του Ιεχωβά, παρά τους αρχικούς δισταγμούς, ενώ εξακολουθεί να εκκρεμεί αντίστοιχη υπόθεση που αφορά γάμο Γνήσιων Χριστιανών Ορθόδοξων. Εξακολουθεί να εκκρεμεί χωρίς απάντηση η Διαμεσολάβηση 158/2013 που αφορά αίτηση έκδοσης άδειας γάμου ημεδαπού με αλλοδαπή που έχει λήξει το διαβατήριό της, ενώ έχει υποδειχθεί τρόπος επίλυσης βάσει απόφασης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης έχει χειριστεί και υποθέσεις που αφορούν την ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης. Σε υπόθεση που ζητήθηκε η διαγραφή θρησκεύματος στη σχετική εγγραφή του ληξιαρχείου, ύστερα από διαμεσολάβηση το αίτημα ικανοποιήθηκε. Ωστόσο, εκκρεμεί οριστική απάντηση από το Ληξιαρχείο όσον αφορά αίτημα μεταβολής θρησκεύματος, στην Διαμεσολάβηση 14/2013/Α, καθώς υπήρξε δισταγμός ως προς το εάν το αίτημα αφορά «γνωστή θρησκεία» και σχετικό ερώτημα έχει υποβληθεί στο Υπουργείο Εσωτερικών.
Περαιτέρω προσπάθειες χρειάζονται για την επίλυση διαφορών που αφορούν πολυετείς δεσμεύσεις ιδιοκτησιών, υποθέσεις που αφορούν το ανθρώπινο δικαίωμα στην ιδιοκτησία. Εκκρεμότητες υπάρχουν ως προς την οριστική επίλυση στις Διαμεσολαβήσεις 17/2012, 41/2013, 161/2013, 129/2013.
Καταγγελίες που αφορούν όχληση κατοίκων από ηχορύπανση, λόγω φερόμενων πλημμελών ελέγχων από την δημοτική αστυνομία ή λόγω μη επιβολής διοικητικών κυρώσεων σε καταστήματα, συνδέονται με το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής και της κατοικίας, όπως έχει κριθεί με αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (MorenoGomez κατά Ισπανίας, Μileva και άλλοι κατά Βουλγαρίας).
Παρ’ όλο που το θέμα αποτελεί εν μέρει διαφορά ιδιωτών, αφορώσα αρμοδιότητες και άλλων δημόσιων οργάνων (Ελληνική Αστυνομία, Περιφέρεια Αττικής, Δικαστήρια), ο Δήμος Αθηναίων έχει υποχρέωση, στη σφαίρα της ευθύνης του, να εποπτεύει τη σύννομη αδειοδότηση και λειτουργία καταστημάτων, ώστε να τηρούνται, κατ’ επέκταση, οι κανόνες κοινής ησυχίας. Καθώς το θέμα αυτό αφορά συνήθη λόγο καταγγελιών, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης σκοπεύει να εκθέσει πρακτικές δυνατότητες επίλυσης με ειδική πρόταση προς τον Δήμαρχο Αθηναίων.
Ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρίες ήταν αντικείμενο της Ειδικής Πρότασης 3/2013 που υπέβαλε ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης προς τον Δήμαρχο Αθηναίων στις 3.12.2013. Προβλήματα εντοπίστηκαν ιδίως ως προς το δικαίωμα στην προσβασιμότητα, λόγω σημαντικών καθυστερήσεων στην παραχώρηση θέσεων στάθμευσης αναπηρικών οχημάτων εκ μέρους του Δήμου, ως προς το δικαίωμα στην κοινωνική προστασία, λόγω διακοπής οικονομικής ενίσχυσης χωρίς προηγούμενη υποβολή έκθεσης κοινωνικού λειτουργού -όπως ορίζεται από το κανονιστικό πλαίσιο- και ως προς το δικαίωμα απαγόρευσης διακρίσεων λόγω επιβολής κυρώσεων σε άτομα για ενέργειες στις οποίες προέβησαν λόγω της αναπηρίας τους.
Ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων των Ατόμων Τρίτης Ηλικίας ήταν το αντικείμενο της Ειδικής Πρότασης 2/2012 που υπέβαλε ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης προς τον Δήμαρχο Αθηναίων την 1.10.2012, εστιάζοντας στην αξιοπρεπή μεταχείριση των ατόμων αυτών από τις Λέσχες Φιλίας Τρίτης Ηλικίας του Δήμου Αθηναίων. Στην Ειδική Πρόταση υποδείχθηκε, μεταξύ άλλων, η αξιοποίηση κενού ακινήτου του Δήμου Αθηναίων στην περιοχή Εξαρχείων – Νεάπολης, συνοικίες όπου ελλείπει σχετική κοινωνική δομή.
Τέλος, ο Συμπαραστάτης του Δημότη και της Επιχείρησης θα ανέμενε μια εκ μέρους του Δήμου Αθηναίων ενημέρωση σχετικά με την τυχόν εξέλιξη της διοικητικής έρευνας, όσον αφορά την υπόθεση απώλειας της ζωής ενός μικροπωλητή από την Σενεγάλη την 1.2.2013 στις γραμμές του ΗΣΑΠ στο Θησείο, ύστερα από φερόμενη, σύμφωνα με δημοσιεύματα, καταδίωξη εκ μέρους υπαλλήλων της δημοτικής αστυνομίας, με πλήρη σεβασμό του τεκμηρίου της αθωότητας και των προσωπικών δεδομένων τυχόν εξετασθέντων ατόμων.
με Αριθμό Μητρώου 12691
