Αποκαλείται και «μπλε χρυσός», όλοι θέλουν να επωφεληθούν από αυτό και άλλοι είναι έτοιμοι ακόμα και να πολεμήσουν για τον έλεγχό του. Ο λόγος για το νερό, από το οποίο όλοι εξαρτώνται, όλοι το μοιράζονται, το χρησιμοποιούν, ωστόσο, δεν το προστατεύουν. Η αυξημένη χρήση του νερού σε συνδυασμό με τη μειωμένη ύπαρξη του έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον διεθνών επιχειρήσεων που θέλουν να πλουτίσουν πουλώντας το νερό. Σημειώνεται ότι η εμπορευματοποίηση του νερού ξεκίνησε τον 21ο αιώνα.
Η εμπορική εκμετάλλευση του νερού υποστηρίζεται κατά κόρον από την Παγκόσμια Τράπεζα και έχει τις καλύτερες προοπτικές να εξελιχθεί ως μια βιομηχανία τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η σκέψη ιδιωτικοποίησης του ύδατος συμπίπτει με την άνοδο της οικονομικής φιλοσοφίας ότι περνάει σε ιδιωτική διαχείριση οποιοσδήποτε πόρος αποφέρει το κέρδος.
Διεθνείς εμπορικές συμφωνίες «κλείνονται» πλέον και για τον «μπλε χρυσό». Ήδη η NAFTA (North American Free Trade Agreement), η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου (GATT), ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (WTO), έχουν χαρακτηρίσει το νερό ως εμπορεύσιμο προϊόν. Πράγμα που σημαίνει ότι πλέον το νερό «παίζει» με τους ίδιους κανόνες και νόμους, όπως το πετρέλαιο ή το φυσικό αέριο.
Κάτω από αυτές τις διεθνείς συνθήκες, μια χώρα δεν μπορεί να απαγορέψει ή να περιορίσει την εξαγωγή ύδατος και να μη δεχτεί επίπληξη από τον ΠΟΕ. Επιπλέον, τα κράτη περιορίζονται να αρνηθούν την εισαγωγή νερού από άλλη χώρα.
Σύμφωνα με τα ισχύοντα στον GATT , οι κυβερνήσεις αναγκαστικά αργά ή γρήγορα θα δεχτούν πιέσεις να προχωρήσουν σε ιδιωτικοποίηση των υδάτινων συστημάτων τους, ενώ σε περίπτωση που δεν το κάνουν είναι πιθανό να δεχτούν κυρώσεις από τον ΠΟΕ.
Οι ειδικοί αναφέρουν, ωστόσο, ότι με τα σημερινά δεδομένα έλλειψης υδάτινων αποθεμάτων κάθε δολάριο που επενδύεται στο νερό και εγκαταστάσεις υγιεινής αποφέρει περίπου επτά δολάρια παραγωγικής δραστηριότητας.
Στο ενδιαφέρον των επιχειρήσεων είναι, επίσης, και η επένδυση σε υδροηλεκτρική ενέργεια, η οποία μόνο μέσα στα επόμενα δύο χρόνια εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 60%.
Από την πλευρά του, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών έχει θέσει Αναπτυξιακούς Στόχους Χιλιετίας, μέσα στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και η μείωση του ποσοστού των ανθρώπων που δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό μέχρι το 2015. Παρόλα αυτά, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, έχει επανειλημμένα εκφράσει τη δυσαρέσκεια του επισημαίνοντας: «Δε βρισκόμαστε ούτε κατά διάνοια στο δρόμο της υλοποίησης αυτού του στόχου. Οι ειδικοί προβλέπουν ότι έως το 2015, 2,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα εξακολουθούν να μην έχουν πρόσβαση σε βασικές εγκαταστάσεις υγιεινής. Με τους σημερινούς ρυθμούς, η υποσαχάρια Αφρική δε θα υλοποιήσει το στόχο νωρίτερα από το 2076».
Σημειωτέον ότι, το 1/3 του πλανήτη αντιμετωπίζει έλλειψη νερού λόγω κακής διαχείρισης των υδάτινων πόρων και της συνεχώς αυξανόμενης χρήσης του από τους αγρότες, όπως διαπιστώνει το Διεθνές Ινστιτούτο Διαχείρισης Ύδατος. Το νερό σε όλα σχεδόν τα σημεία του κόσμου δεν αυξάνεται με τον ρυθμό που θα αναμέναμε λόγω των κλιματικών αλλαγών, ενώ η γεωργία καταναλώνει το 80% της παγκόσμιας κατανάλωσης.
Παγκοσμίως, η χρήση του νερού έχει αυξηθεί κατά έξι φορές τα τελευταία 100 χρόνια, ενώ αναμένεται ότι ο αριθμός αυτός θα διπλασιασθεί έως το 2050. Ήδη όμως δισεκατομμύρια άνθρωποι στην Ασία και την Αφρική αντιμετωπίζουν τη λειψυδρία, λόγω κακής διαχείρισης του νερού. Έρευνες έχουν δείξει πως η έλλειψη νερού δεν αφορά μόνο τις χώρες της Αφρικής, ενώ μέχρι το 1015 αναμένεται 3,4 δισεκατομμύρια άνθρωποι να ζουν σε περιοχές όπου θα υπάρχει έλλειψη νερού.
Σε κάθε περίπτωση, οι ανεπτυγμένες χώρες πιέζουν να δοθεί στο νερό μια τιμή, επειδή η τιμολόγηση ενεργεί ως κίνητρο για την ενθάρρυνση περισσότερο βιώσιμης χρήσης και για αυτό πολλές ευρωπαϊκές χώρες τιμολογούν το νερό εδώ και χρόνια.
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Ένωση με οδηγία- Πλαίσιο περί Υδάτων απαιτεί από τα κράτη μέλη να αναπτύξουν πολιτικές τιμολόγησης του νερού στις οποίες όλοι οι χρήστες -γεωργία, βιομηχανία και νοικοκυριά- συμβάλλουν επαρκώς.
Η βασική αρχή της Οδηγίας είναι ότι ο ρυπαίνων θα πρέπει να πληρώνει, γιατί κάποιος πρέπει να πληρώσει το τίμημα της ρύπανσης. Ωστόσο, η Οδηγία προτρέπει τις χώρες να παρέχουν υπηρεσίες ύδατος σε λογική τιμή για αυτούς που το χρειάζονται.
Την ανάγκη εύρεσης λύσης για την παγκόσμια κρίση του νερού έχει αντιληφθεί και η Παγκόσμια Τράπεζα, η οποία έχει συστήσει το Διεθνές Ινστιτούτο Διαχείρισης Ύδατος (IWRM). Ο συγκεκριμένος οργανισμός ασχολείται με υδάτινους υποτομείς, όπως η υδροηλεκτρική ενέργεια, η παροχή νερού, η υγιεινή αποχέτευση άρδευση και το περιβάλλον, ενώ φροντίζει και μεριμνά για τη διατήρηση των ήδη υπαρχόντων υδάτινων αποθεμάτων και τη σωστότερη αξιοποίηση τους με γνώμονα τη μακροπρόθεσμη διάρκεια τους, ώστε να έχουν και οι επόμενες γενιές.
Από τις πρώτες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ολλανδία, προχώρησε στη δημιουργία του οργανισμού «Πρόγραμμα Συνεργασίας για το Νερό με την Τράπεζας της Ολλανδίας» (BNWPP). Το πρόγραμμα αυτό έχει σκοπό να προφυλάξει τους υδάτινους πόρους της χώρας, αλλά και να χρηματοδοτήσει άλλες χώρες που έχουν έλλειψη νερού. Επίσης, προσπαθεί να χειριστεί την παγκόσμια κρίση του νερού και να προωθήσει περιβαλλοντολογικές λύσεις, ενώ έχει συμβάλλει οικονομικά σε πάνω από 350 οργανισμούς.
Όπως και να έχει τα συστήματα περιβαλλοντικής παρακολούθησης στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι ανεπαρκή και δεν εξασφαλίζουν τη σωστή προστασία των υδάτινων αποθεμάτων τους. Η Αυστρία, το Βέλγιο, η Δανία, η Ουγγαρία, η Εσθονία, η Αγγλία και η Ουαλία ηγούνται στον τομέα εθνικών προγραμμάτων παρακολούθησης της χρήσης νερού, ενώ το κυριότερο πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχει ισχυρή νομοθετική οδηγία όσον αφορά την προστασία των υδάτινων πόρων.
με Αριθμό Μητρώου 12691
