Βιοποικιλότητα: Η καταδίκη της Ελλάδας -Τα λάθη του παρελθόντος- Αγώνας δρόμου για μέτρα

Η Ελλάδα καταδικάστηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο γιατί δεν θέσπισε έγκαιρα τα αναγκαία μέτρα που ευνοούν την διατήρηση 239 φυσικών οικοτόπων κοινοτικής σημασίας και την βιοποικιλότητα της άγριας πανίδας και χλωρίδας στις περιοχές αυτές. Η εξέλιξη αυτή επιβεβαιώνει τις χρόνιες παθογένειες και την αδυναμία της Ελλάδας να ανταποκριθεί επαρκώς στις υποχρεώσεις της για την προστασία σημαντικών οικοτόπων και ειδών. Η στάση αυτή συνεχίστηκε και επισφραγίστηκε από τις παραλείψεις της  προηγούμενης κυβέρνησης που αγνόησε επιδεικτικά την σχετική προειδοποιητική επιστολή της ΕΕ στις αρχές του 2015.

Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται διαρκώς ο κίνδυνος εξαφάνισης  των απειλούμενων ειδών στις περιοχές NATURA 2020 και η χώρα μας να απειλείται πλέον με υψηλά πρόστιμα. Σήμερα η ηγεσία του  Υπουργείου Περιβάλλοντος αναγκάζεται πλέον να αποδυθεί σε ένα πρωτοφανή αγώνα ταχύτητας για να καλύψει το χαμένο έδαφος.

Η απόφαση και οι ευθύνες

Η καταδικαστική για τη χώρα μας απόφαση (C-849/19) του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου  εκδόθηκε στις 17 Δεκεμβρίου για μη συμμόρφωση με την οδηγία (οδηγία 92/43/ΕΟΚ) για τους οικοτόπους curia.europa.eu.

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Ελλάδα παρέβη τις υποχρεώσεις της καθότι δεν καθόρισε εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας (δηλαδή έως το 2012) τους απαιτούμενους στόχους διατήρησης και δεν θέσπισε τα αναγκαία μέτρα διατήρησης για προστατευόμενα είδη και οικοτόπους στις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης (ΕΖΔ) του ευρωπαϊκού οικολογικού δικτύου Natura 2000.

Το 2013 η τότε ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος εκπόνησε το έργο της «Εποπτείας και Παρακολούθησης της κατάστασης διατήρησης ειδών και οικοτόπων» όπου ένα από τα παραδοτέρα ήταν και ο καθορισμός στόχων διατήρησης για τις περιοχές Natura 2000. Το παραδοτέο ολοκληρώθηκε το 2017 και εστάλη και για γνωμοδότηση στην τότε Επιτροπή ΦΥΣΗ 2000. Παρόλα αυτά η τότε πολιτική ηγεσία δε το θεσμοθέτησε ποτέ!

Αξίζει να σημειωθεί, ότι τον Φεβρουάριο του 2015 η ΕΕ έστειλε προειδοποιητική επιστολή για τον μη καθορισμό στόχων και μέτρων διατήρησης για τα είδη και τους τύπους οικοτόπων στις περιοχές Natura 2000, η προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου για μια τετραετία αδιαφόρησε εντελώς.

Οι …μαγικές συνταγές

Από τον Ιούλιο του 2019 όπου και παραπέμφθηκε η χώρα μας στο ΔΕΕ, η νυν πολιτική ηγεσία σπεύδει αγωνιωδώς να καλύψει το χαμένο έδαφος με μελέτες και έργα που χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε. και υλοποιούνται από το Υπουργείο. Όπως σχολιάζουν στελέχη του ΥΠΕΝ: «Μαγικές συνταγές δεν υπάρχουν. Εργαζόμαστε εντατικά και σε συνεννόηση με την ΕΕ έτσι ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω αρνητικές εξελίξεις. Από τον Ιούλιο του 2019 έγινε ότι δεν έχει γίνει όλη την προηγούμενη τετραετία από την «φιλοπεριβαλλοντική» τότε  κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ που στο συγκεκριμένο θέμα παρέδωσε το απολύτως τίποτα και τη χώρα στα πρόθυρα της καταδίκης από το ΔΕΕ.  Για πρώτη φορά να θεσπιστούν συγκεκριμένοι και σαφείς στόχοι διατήρησης για τους προστατευόμενους οικότοπους και προστασίας της βιοποικιλότητας της χώρας μας».

Τα μέτρα

Συγκεκριμένα: 

• Σε συνεννόηση με την Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος της Ε.Ε. και μέσω του έργου LIFE-IP 4 NATURA δόθηκε χρηματοδότηση για τον καθορισμό στόχων διατήρησης. Τα παραδοτέα είναι πλέον στο Υπουργείο και αυτή τη στιγμή ετοιμάζεται σχέδιο Υπουργικής Απόφασης που βαίνει προς υπογραφή στα τέλη του έτους.
• Προκηρύχθηκε από το ΥΠΕΝ το νέο έργο της «Εποπτείας και Παρακολούθησης της κατάστασης διατήρησης ειδών και οικοτόπων» που θα συμπληρώσει νέα πληροφορία και γνώση για τους στόχους διατήρησης στις περιοχές Natura 2000. Επιπρόσθετα, μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης έχει προταθεί και εγκριθεί η δράση «Εγκατάσταση μόνιμου συστήματος παρακολούθησης ειδών και οικοτόπων» το οποίο θα κάνει πλήρη και συστηματική παρακολούθηση των στόχων διατήρησης σε ετήσια βάση και σε πλήρη συμμόρφωση με τις δύο Κοινοτικές Οδηγίες για τη Φύση.
• Παράλληλα το έργο εκπόνησης των Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών βρίσκεται σε εξέλιξη από τις αρχές του 2019. Οι μελέτες αυτές θα καταλήξουν στα μέτρα διατήρησης των περιοχών με Προεδρικά Διατάγματα και Διαχειριστικά Σχέδια και αφού λάβουν υπόψη τους στόχους διατήρησης που θα θεσμοθετηθούν άμεσα.