Κορονοϊός: Είναι ασφαλές να πετάς με αεροπλάνο;

Άρθρο του Ιορδάνη Καρατζά*

Ένα από τα ερωτήματα που επηρεάζουν σήμερα την οικονομία μας (επιχειρηματικά ταξίδια), τις οικογενειακές μας σχέσεις (επισκέψεις σε οικογένεια και φίλους) και τη βασική μας ικανότητα να ξεφύγουμε από τη ρουτίνα (τουριστικά ταξίδια) είναι αν στην εποχή του κορονοϊού είναι ασφαλή τα αεροπορικά ταξίδια.

Οι αεροπορικές εταιρείες γνωρίζουν ότι αυτό είναι ένα καθοριστικό ζήτημα για το μέλλον των ταξιδιών. Μελέτη κοινής γνώμης που πραγματοποιήθηκε σε 11 χώρες για τη Διεθνή Ένωση Αεροπορικών Μεταφορών (ΙΑΤΑ), την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου, διαπίστωσε ότι:

• Το 65% των ερωτηθέντων ανέφεραν ως  πρώτιστη  ανησυχία τους, το ενδεχόμενο να κάθονται δίπλα σε κάποιον που μπορεί να έχει μολυνθεί, με την χρήση της τουαλέτας μα είναι η δεύτερη στη σειρά ανησυχία των επιβατών.

Και η  απάντηση στο ερώτημα της έρευνας:

• Όχι τόσο ασφαλές όσο η αεροπορική βιομηχανία θα ήθελε να αισθάνονται οι επιβάτες, αλλά πολύ πιο ασφαλές από ό, τι νομίζουμε.

Τι λένε οι ειδικοί

«Το  ρίσκο μόλυνσης κατά την διάρκεια μιας πτήσης  είναι μέτριο», λέει ο Mark Gendreau, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας στα νοσοκομεία Beverly και Addison Gilbert που  βρίσκονται έξω από τη Βοστώνη και είναι ειδικός στη μετάδοση ασθενειών στα αεροπλάνα.

Οι καμπίνες του αεροπλάνου αερίζονται έντονα και η ισχυρή ροή αέρα, αναμεμιγμένη με καθαρό αέρα, φαίνεται να μειώνει την εξάπλωση του ιού που προκαλεί ο Covid-19.  Από μια άποψη, είναι η ίδια ιδέα που ορίζει την ασφάλεια των εξωτερικών χώρων. Δηλαδή με άφθονη ροή  καθαρού αέρα, είναι ασφαλέστεροι από το εσωτερικό.

Οι κατασκευαστές αεροπλάνων και  αεροπορικές εταιρείες λαμβάνουν συνεχώς μέτρα και ακολουθούν διαδικασίες για την  αποτροπή της εξάπλωσης του Covid-19 και άλλων ιών επιδιώκοντας την αποκατάσταση  της εμπιστοσύνη των ταξιδιωτών.

Ισχυρίζονται ότι ο πολύ συχνός αερισμός (κάθε 2-3 λεπτά), μαζί με το σημαντικό φιλτράρισμα του αέρα (με φίλτρα HEPA νοσοκομειακών προδιαγραφών) και τη συνεχή έγχυση καθαρού αέρα από την ατμόσφαιρα, σε συνδυασμό με την κατακόρυφη  ροή του εξαερισμού, καθιστά τον αέρα του αεροπλάνου ασφαλέστερο από πολλές άλλες εσωτερικές δημόσιες εγκαταστάσεις, όπως κτίρια γραφείων και εστιατόρια.

Φορώντας μάσκες και χρήση απολυμαντικού χεριών μετά από ταξίδια στην τουαλέτα κάνουν το περιβάλλον ακόμα πιο ασφαλές, τονίζουν.

Το σύστημα εξαερισμού

Ένα πολύπλοκο σύστημα καθαρίζει και αναδιανέμει τον αέρα εντός του αεροπλάνου. Ο εξωτερικός αέρας εισέρχεται μέσω των στροβίλων του κινητήρα και συμπιέζεται, θερμαίνοντάς τον.
Στη συνέχεια περνά μέσα από πακέτα ψύξης που βρίσκονται κάτω από την καμπίνα και  βοηθούν στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του πεπιεσμένου αέρα.

Στο μεταξύ, ο αέρας από την καμπίνα ταξιδεύει στην ίδια περιοχή για να περάσει από τα φίλτρα HEPA. Αυτά τα φίλτρα, που χρησιμοποιούνται επίσης σε νοσοκομεία, είναι ικανά να απομακρύνουν τουλάχιστον το 99,9% των σωματιδίων όπως βακτήρια, ιούς και μύκητες. Οι δύο πηγές αέρα στη συνέχεια εκχύνονται 50-50 μέσω μιας μονάδας ανάμιξης αέρα και κυκλοφορούν πίσω στην καμπίνα.

Ο μικτός αέρας εισέρχεται στην καμπίνα μέσω αεραγωγών και προς τα κάτω σε κυκλική κίνηση.
Ο αέρας αφήνει την καμπίνα μέσω των αεραγωγών δαπέδου. Έτσι δημιουργείται ένα είδος κουρτίνας που λειτουργεί σαν ασπίδα ενάντια στην διάδοση του ιού από σειρά σε σειρά θέσεων. Σ αυτό βέβαια βοηθά και το φυσικό εμπόδιο του καθίσματος που προστατεύει τον κάθε επιβάτη από αυτόν που κάθεται μπροστά του.
Από το δάπεδο, περίπου το ήμισυ του αέρα καμπίνας απορρίπτεται έξω, ενώ το υπόλοιπο στέλνεται πίσω στο φίλτρο HEPA για ανάμιξη και πάλι με τον καθαρό εξωτερικό αέρα. Ο όγκος αέρα μιας καμπίνας ανανεώνεται μέσα σε δύο έως τρία λεπτά.

Οι κίνδυνοι και ο αντίλογος

Ορισμένοι ειδικοί στη δημόσια υγεία υποστηρίζουν ότι οι κίνδυνοι μπορεί να είναι μεγαλύτεροι:

• Η ροή του αέρα και το φιλτράρισμα μπορεί να μην βοηθήσουν εάν κάποιος δίπλα σας βήχει ή φταρνιστεί.
• Οι άνθρωποι είναι πιο κοντά μέσα αεροπλάνα από οποιοδήποτε άλλο δημόσιο περιβάλλον.

Μια νέα μελέτη-προσομοίωση που έγινε στη Γερμανία έδειξε ότι ο υψηλότερος κίνδυνος μόλυνσης από Covid στους ταξιδιώτες αεροπλάνων είναι κατά την επιβίβαση και την αποβίβαση. Εκεί, δηλαδή, που οι άνθρωποι βρίσκονται σε στενή επαφή, μερικές φορές με… μύτες και στόματα να μην απέχουν πολύ.

Πιο καθησυχαστική όμως είναι η διαπίστωση ότι, σύμφωνα με αεροπορικές εταιρείες, δεν υπήρξαν ασυνήθιστα υψηλά ποσοστά μόλυνσης για αεροσυνοδούς, οι οποίοι περνούν πολύ περισσότερο χρόνο σε καμπίνες αεροπλάνου από ό, τι οι περισσότεροι ταξιδιώτες. Μάλιστα, το ποσοστό κρουσμάτων στο κλάδο είναι πλήρες συμβατό με το ποσοστό  του πληθυσμού του κλάδου ως προς τον συνολικό εργατικό δυναμικό. Στην AmericanAirlines, π.χ., οι αεροσυνοδοί αποτελούν το 21% του εργατικού δυναμικού και παρουσιάζουν το 20% των περιπτώσεων Covid-19.

Χαμηλό το ρίσκο στις «πράσινες περιοχές»

Τέλος πρόσφατη μελέτη του καθηγητή Arnold Barnett, του MIT Sloan Global Programs, διαπίστωσε ότι ο κίνδυνος μόλυνσης από COVID19 σε μια γεμάτη (πληρότητα 100%), 2ωρη πτήση, είναι 1 στους 4.300 επιβάτες. Αναμφισβήτητα, το ρίσκο είναι ακόμη χαμηλότερο για μια πτήση μεταξύ «πράσινων» περιοχών ( δηλ. που έχουν επιβραδύνει με επιτυχία την καμπύλη διασποράς).

Η μελέτη του έχει λάβει υπόψη ,πέραν του παραπάνω τρόπου ανανέωσης του αέρα μέσα στην καμπίνα αεροπλάνου, όπως π.χ., τις πιθανότητες να κάθεται κάποιος επιβάτης δίπλα σε ένα μολυσματικό άτομο.

Σύμφωνα με την μελέτη Barnett, η πιθανότητα να «κολλήσει» COVID19 κάποιος επιβάτης σε αεροπορική πτήση απεικονίζεται πολύ χαρακτηριστικά με το παρακάτω γράφημα.

Οι κουκίδες αντιπροσωπεύουν

Επιβάτες πτήσης
Επιβάτης που θα μολυνθεί με Covid-19

*Ο Ιορδάνης Καρατζάς είναι αεροναυπηγός, υψηλόβαθμο στέλεχος αεροπορικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ και σύμβουλος αερομεταφορών και ανάπτυξης τουρισμού.