Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, το Ecozen φιλοξενεί σήμερα επιφανείς επιστήμονες και περιβαλλοντολόγους, οι οποίοι εκθέτουν τις απόψεις τους σχετικά με τις ανθρωπογενείς αιτίες της κλιματικής αλλαγής και της παγκόσμιας ατμοσφαιρικής ρύπανσης και αναζητούν λύσεις, τονίζοντας ότι η ελπίδα βρίσκεται στις επόμενες γενιές.
Κώστας Σκρέκας, βουλευτής, π. Υπουργός
Επείγουσα δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί ήδη μια επώδυνη πραγματικότητα που απειλεί την επιβίωση της δικής μας και των επόμενων γενεών. Αν παραμείνουμε απαθείς και βρούμε καταφύγιο στις θεωρίες που αρνούνται ή υποβαθμίζουν τα ανθρωπογενή αίτια της κλιματικής κρίσης, τότε είμαστε καταδικασμένοι να βιώσουμε ένα εφιαλτικό μέλλον.
Αποτελεί πλέον κοινή πεποίθηση στη διεθνή κοινότητα, καθώς είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο, ότι η υπερθέρμανση της Γης κυρίως τους δύο τελευταίους αιώνες οφείλεται κυρίως στην ανθρώπινη δραστηριότητα.
Συνεπώς, το «κλειδί» για την αντιμετώπιση των αιτιών και το μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης είναι η εφαρμογή ενός νέου μοντέλου οικονομικής και κοινωνικής ζωής, που θα οδηγήσει στη μεγάλη μείωση ως το μηδενισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων του θερμοκηπίου.
Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκος Μητσοτάκης είχε επισημάνει, κατά την παρουσίαση των προτάσεων της ΝΔ για την ηλεκτροκίνηση, στην ημερίδα που είχε γίνει το Νοέμβριο του 2018, ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή την οποία αντιμετωπίζουμε εμείς και τα παιδιά μας για το ίδιο μας το μέλλον, για τη βιωσιμότητα του πλανήτη μας.
Η χώρα μας θα υποστεί σημαντικές συνέπειες εφόσον δεν αναλάβουμε άμεση δράση. Οι ιδέες και οι καλές προθέσεις δεν αρκούν. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, το σωρευτικό κόστος ως τα τέλη του αιώνα μας μπορεί να ανέλθει στα 700 δις ευρώ, ενώ το ΑΕΠ θα μειώνεται κατά 2% ετησίως ως το 2050 και ακόμα περισσότερο ως το 2100. Ο τομέας που θα πληγεί περισσότερο είναι η γεωργία, λόγω της μείωσης των βροχοπτώσεων, των παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας, της λειψυδρίας και της ερημοποίησης της γης. Σημειώνεται ότι η μείωση των βροχοπτώσεων μπορεί να μετατρέψει σε ξηρικά μέχρι και το 60% των καλλιεργήσιμων αρδευόμενων (ποτιστικών) εκτάσεων.
Μη αντιστρέψιμες ζημιές θα υπάρξουν όχι μόνο στη αγροτική και κτηνοτροφική παραγωγή, αλλά επίσης στον τουρισμό. Η αύξηση της στάθμης της θάλασσας σημαίνει πως εμβληματικές παραλίες, μοναδικού κάλους, θα εξαφανιστούν κάτω από τόνους θαλασσινού νερού.
Ανυπολόγιστο είναι και το κόστος στη δημόσια υγεία. Η ατμοσφαιρική ρύπανση που προέρχεται από τις ρυπογόνες δραστηριότητες υποβαθμίζει δραματικά την ποιότητα ζωής και την υγεία των πολιτών, επιβαρύνοντας περαιτέρω τις ατομικές και κρατικές δαπάνες για την ασφάλιση.
Η οργανωμένη Πολιτεία οφείλει να δράσει σε δύο μέτωπα:
- Αφενός στην αντιμετώπιση των αιτιών της κλιματικής αλλαγής, με την προώθηση της απανθρακοποίησης, της αύξησης του μεριδίου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και τη μείωση των ορυκτών καυσίμων στο ενεργειακό μείγμα, την εξοικονόμηση ενέργειας και την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού δυναμικού της χώρας.
- Αφετέρου, στο μετριασμό των επιπτώσεων, με την αύξηση των επενδύσεων στις υποδομές, ώστε να μην δούμε να επαναλαμβάνονται τραγικά φαινόμενα όπως οι καταστροφικές πλημμύρες στη Μάνδρα.
Η Νέα Δημοκρατία έχει ήδη σχεδιάσει και σκοπεύει να εφαρμόσει από την πρώτη ημέρα που θα αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας ένα ολοκληρωμένο συνεκτικό πρόγραμμα που ενσωματώνει όλες τις αναγκαίες δράσεις για την ομαλή πορεία της χώρας προς τη βιώσιμη ανάπτυξη, την κυκλική οικονομία, την κλιματική ουδετερότητα και την περιβαλλοντική ευημερία. Ακλόνητη πεποίθηση μας είναι ότι, στο πλαίσιο μιας πολιτικής που θα ενισχύει την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητα, το περιβάλλον μπορεί να αποτελέσει πηγή ανάπτυξης σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, δημιουργίας νέου πλούτου και ποιοτικών θέσεων εργασίας.
Καθ. Γιάννης Μανιάτης, Βουλευτής Αργολίδας, π. Υπουργός
Το περιβάλλον, η μεγαλύτερη αναπτυξιακή πρόκληση της χώρας
Το πιο παρήγορο, πρωτότυπο και άξιο ενδιαφέροντος κοινωνικό φαινόμενο των τελευταίων εβδομάδων στη Γερμανία, ήταν οι μαζικές κινητοποιήσεις των μαθητών των σχολείων για την Κλιματική Αλλαγή. Δεν είναι τυχαίο, ότι το ρεαλιστικό κόμμα των Πρασίνων της Γερμανίας πήρε στις ευρωεκλογές 20% και κατετάγη δεύτερο. Η Κλιματική Αλλαγή και η περιβαλλοντική συνοχή, είναι πλέον κυρίαρχα ζητήματα στην παγκόσμια κεντρική πολιτική συζήτηση. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, με τις συνακόλουθες καταστροφές είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας αυτού του γεγονότος. Η Ελλάδα οφείλει να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα και να έχει ουσιαστικό ρόλο πρώτης γραμμής στη μάχη για την περιβαλλοντική προστασία.
Όμως, υπάρχουν σοβαρά προβλήματα άσκησης πολιτικής στα θέματα του περιβάλλοντος και της χωροταξίας στη χώρα. Οι ρυθμοί των τελευταίων 4,5 ετών, ήταν μια απόλυτη τραγωδία στα περιβαλλοντικά θέματα, τα οποία υποτίθεται ότι ήταν στην πρώτη γραμμή της πολιτικής ατζέντας του ΣΥΡΙΖΑ.
Εθνική Στρατηγική για την προστασία της Βιοποικιλότητας, που δημοσιεύσαμε το 2014, μαζί με Επιχειρησιακό Σχέδιο Δράσεων, στα αζήτητα, χωρίς καμία ουσιαστική δράση αειφορικής ανάπτυξης του 25% του εδάφους της χώρας που προστατεύεται με διαφόρους τρόπους.
Περιφερειακά Χωροταξικά, που παραδόθηκαν έτοιμα και ώριμα κι έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί και υπογραφεί από το 2015, είναι σε εκκρεμότητα. Το ίδιο έγινε και για το Χωροταξικό του Τουρισμού. Σε μια χώρα που ο τουρισμός αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της, παραμένει ανύπαρκτο.
Το σύστημα Χρήσεων Γης, που νομοθετήσαμε το 2014, καταργήθηκε. Το Χωροταξικό των Ορυκτών Πόρων της χώρας, που ήταν έτοιμο για ανάθεση στις αρχές του 2015, είναι επίσης ακόμα σε εκκρεμότητα. Το 15,3% συμμετοχή των Ανανεώσιμων Πηγών στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας από το 2015 παραμένει το ίδιο.
Το κορυφαίο Πρόγραμμα προστασίας του περιβάλλοντος, το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», που χαρακτηρίστηκε ως το 2ο καλύτερο της Ε.Ε., ένα Πρόγραμμα που μειώνει κατά 50% την ενεργειακή δαπάνη κάθε νοικοκυριού, παρά το ότι ήταν έτοιμο, με τα απαραίτητα κονδύλια διαθέσιμα και με 30.000 αιτήσεις έτοιμες για χρηματοδότηση, σέρνεται στις γραφειοκρατίες και τις τραγικές καθυστερήσεις που επέβαλαν οι αδιέξοδες κυβερνητικές πολιτικές.
Η οικονομική και κοινωνική πολιτική σε όλο τον κόσμο είναι πλέον άρρηκτα συνδεδεμένη με τα θέματα της Κυκλικής Οικονομίας, της Ενσωμάτωσης του παράγοντα της Κλιματικής Αλλαγής, καθώς και των θετικών επιπτώσεων που έχουν η Τεχνητή Νοημοσύνη και η 4η Βιομηχανική Επανάσταση στην παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών.
Εάν θέλουμε να είμαστε σε τροχιά σύγκλισης με τον υπόλοιπο κόσμο, πρέπει όλα τα παραπάνω να τα λάβουμε σοβαρά υπόψη.
Γιάννης Στουρνάρας, Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος
H κλιματική αλλαγή επηρεάζει σημαντικά την οικονομία
Η σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος αναδεικνύει για άλλη μια χρονιά τη σοβαρότητα του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής για όλη την ανθρωπότητα. Παρά την παγκόσμια ανησυχία, οι τρέχουσες δεσμεύσεις των κρατών για μειώσεις των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα δεν είναι ικανές να συγκρατήσουν την άνοδο της θερμοκρασίας στο στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου έως το 2100 και το σενάριο των 3 βαθμών φαίνεται πιθανότερο να υλοποιηθεί, τη στιγμή που είμαστε ήδη περίπου 1 βαθμό Κελσίου πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου.
Παρά τις απαισιόδοξες προβλέψεις, υπάρχει ακόμα χρονικό περιθώριο για να αναλάβουμε ουσιαστική δράση και να αναστρέψουμε αυτή την τάση, αλλά, δυστυχώς, οι αλλαγές και οι σχετικές πολιτικές καθυστερούν, με αποτέλεσμα να γίνεται πλέον λόγος για κλιματική κρίση. Μια κρίση με επιπτώσεις σε πολλά επίπεδα, που απαιτεί άμεση δράση και νέες πολυδιάστατες πολιτικές, καθώς για να διατηρηθεί η θερμοκρασία στο στόχο του 1,5 βαθμού Κελσίου χρειάζεται μία μεγάλη – άνευ προηγουμένου – κινητοποίηση, δράση και συνεργασία όλων.
Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής
Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι από τις πρώτες κεντρικές τράπεζες που ασχολήθηκαν ενεργά με το θέμα της κλιματικής αλλαγής, συστήνοντας την Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής (ΕΜΕΚΑ), το 2009. Στόχος ήταν και παραμένει η ανάδειξη των κινδύνων και των ευκαιριών που εκπορεύονται από την μεταβολή του κλίματος, καθώς οι μελέτες έχουν δείξει πως η κλιματική αλλαγή επηρεάζει σημαντικά την οικονομία και αναδεικνύεται ως βασική παράμετρος στη χάραξη των σχετικών πολιτικών.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Τράπεζα της Ελλάδος συμμετέχει επίσης στο Δίκτυο Κεντρικών Τραπεζών και Εποπτικών Αρχών για ένα Πράσινο Χρηματοοικονομικό Σύστημα (Network of Central Banks and Supervisors for Greening the Financial System – NGFS), ένα δίκτυο που έχει συσταθεί με σκοπό την ενίσχυση της παγκόσμιας προσπάθειας για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού και την ενδυνάμωση του ρόλου του χρηματοοικονομικού συστήματος στον αγώνα για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Παράλληλα, η Τράπεζα της Ελλάδος στηρίζει και υιοθετεί τις Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής του UNEP FI (United Nations Environment Programme Finance Initiative). Οι Αρχές Υπεύθυνης Τραπεζικής φιλοδοξούν να καθορίσουν το ρόλο και τις ευθύνες του τραπεζικού τομέα στη διαμόρφωση ενός βιώσιμου μέλλοντος, ενώ οι τράπεζες που θα υπογράψουν τις Αρχές δεσμεύονται να ευθυγραμμίσουν τις εργασίες τους με τους στόχους της παγκόσμιας κοινότητας και να δημιουργήσουν αξία για την κοινωνία.
Μαργαρίτα Καραβασίλη, Αρχιτέκτων d.p.l.g. – Msc Πολεοδόμος, Χωροτάκτης, τ. Ειδική Γραμματέας Επιθεώρησης Περιβάλλοντος & Ενέργειας, ΥΠΕΚΑ, Πρόεδρος CISD & ECOCITY
Αναγκαία τα μέτρα προσαρμογής και ανθεκτικότητας
Η συντριπτική πλειοψηφία των επιστημόνων δέχεται πλέον ότι ο ανθρώπινος παράγοντας ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη κλιματική αλλαγή και τις σοβαρές επιπτώσεις της, τόσο από την ανθρώπινη δραστηριότητα, όσο όμως και από την ανθρώπινη αδράνεια.
Έχουμε μόλις μια δεκαετία για να αλλάξουμε τα πράγματα, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του IPCC. Το πρωτόκολλο του Κιότο λήγει το 2020 και τίθεται σε ισχύ η Συμφωνία των Παρισίων, ενώ η επιστημονική κοινότητα επιβεβαιώνει ότι ακόμα και αν εκμηδενίσουμε τις ανθρωπογενείς εκπομπές, η αλλαγή του κλίματος θα συνεχίσει να εξελίσσεται και θα επηρεάζει όλες τις περιοχές του κόσμου.
Καθώς τα μέτρα αποτροπής ή μετριασμού των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγήςδεν καρποφόρησαν υιοθετούμε πλέον μέτρα προσαρμογής με πλήρη επίγνωση ότι η πολιτική βούληση και η ατομική δράση είναι εξίσου προαπαιτούμενα προκειμένου να περάσουμε σε κοινωνίες άλλου τύπου υιοθετώντας βιώσιμα πρότυπα παραγωγής και κατανάλωσης.
Οι αναγκαίες αλλαγές
Προφανώς οι αλλαγές είναι άνευ προηγουμένου σε όλες τις πτυχές της κοινωνίας και αφορούν σε συνήθειες, σε λογικές και σε νοοτροπίες χρόνων. Απαιτούν σοβαρότατες επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα με στόχο, μεταξύ άλλων:
- την ολοκληρωτική απεξάρτηση από τους υδρογονάνθρακες,
- την κάλυψη των παγκόσμιων αναγκών ηλεκτροδότησης μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά 85% ως το 2050,
- την συστηματική αναδάσωση,
- τη χρήση ηλεκτρικών αυτοκινήτων,
- τον περιορισμό των αεροπλάνων στις μεταφορές,
- την κατανάλωση λιγότερου κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων,
- την ενεργειακή απόδοση κτιρίων και πόλεων, κλπ..
Παράλληλα, ολόκληρο το σύστημα σχεδιασμού των πόλεων πρέπει να «αναδομηθεί»,αρχής γενομένης από την κατανόηση των προκλήσεων που εισάγει η κυκλική οικονομία και των σύγχρονων πρακτικών, με κέντρο την έννοια της κυκλικής, βιώσιμης, πόλης που ενσωματώνει τους στόχους της περιβαλλοντικής προστασίας, της κοινωνικής ισότητας και της οικονομικής ανάπτυξης και εργαλείο την ενεργό συμμετοχή των μελών της κοινότητας σε όλες τις κλίμακες.
Με γνώμονα την θωράκιση και την αντοχή, αλλά και την ανθεκτικότητα των πόλεων, ο σχεδιασμός σήμερα εξελίσσεται και απαντά στα κρίσιμα ζητήματα με κατάλληλες υποδομές και ανάπτυξη τύπων κτιρίων μειωμένου κόστους συντήρησης και μειωμένου περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Δηλαδή με την γενικευμένη εφαρμογή νέων, βιώσιμων, πρακτικών που σέβονται την ανθρώπινη κλίμακα και τους φυσικούς νόμους και την υιοθέτηση μέτρων ανθεκτικότητας των πόλεων ενάντια στα μελλοντικά σοκ και πιέσεις από την κλιματική αλλαγή και την εξάντληση του πετρελαίου.
Σταύρος Μαυρογένης, υπεύθυνος Τομέα Ενεργειακής και Κλιματικής Πολιτικής WWF Ελλάς
Η ελπίδα στους νέους
Στα δισεκατομμύρια έτη ύπαρξης της Γης, χρειάστηκαν μόλις 150 χρόνια από τη βιομηχανική επανάσταση μέχρι σήμερα για τον άνθρωπο να καταφέρει να αλλάξει το κλίμα με συνέπειες τις οποίες έχουμε αρχίσει όλοι να αντιλαμβανόμαστε στην καθημερινότητά μας. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ το 2018 κατέληξε με κάθε επιστημονική βεβαιότητα ότι έχουμε μόλις 12 χρόνια μπροστά μας μέχρι το 2030 για να συγκρατήσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου για να αποφύγουμε καταστροφικές συνέπειες που ενδεχομένως να οδηγήσουν ακόμη και στην κατάρρευση του ανθρώπινου πολιτισμού έτσι όπως τον ξέρουμε σήμερα. Για να το καταφέρουμε αυτό θα πρέπει να μειώσουμε τουλάχιστον στο μισό τις σημερινές εκπομπές αερίων του διοξειδίου του άνθρακα ενώ παράλληλα να κάνουμε πραγματική στροφή στις ΑΠΕ με στόχο τη μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών πριν από το 2050.
Ωστόσο η επιστήμη δεν εισακούεται ακόμη από τους πολιτικούς. Οι μέχρι τώρα εθελοντικές δεσμεύσεις των κρατών παγκοσμίως για την αναχαίτιση της κλιματικής κρίσης μας βάζουν σε μια τροχιά ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας πάνω από 4 βαθμούς μέχρι το τέλος αιώνα.
Ευτυχώς όμως την επιστήμη την άκουσε η νέα γενιά. Το παγκόσμιο μαθητικό κίνημα που ξεκίνησε μόνη της η 16χρονη Γκρέτα Τούνμπεργκ από τη Σουηδία ανέτρεψε τις εξελίξεις. Εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές και νεολαίοι από κάθε γωνιά της γης διαδηλώνουν κάθε Παρασκευή για να πιέσουν τις κυβερνήσεις των χωρών τους, να πάρουν πιο φιλόδοξα μέτρα για το κλίμα. Τα αποτελέσματα ήδη φαίνονται. Το Βρετανικό Κοινοβούλιο κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση «κλιματικής έκτακτης ανάγκης» και ακολούθησε η Ιρλανδία, η Καταλωνία και πάνω από 600 μεγάλες και μικρές πόλεις σε όλο τον κόσμο.
Το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος σήμερα είναι ελπίδα και αισιοδοξία. Η νέα γενιά αφυπνίστηκε και δείχνει το δρόμο. Για μια μάχη που δεν αφορά τις μελλοντικές γενιές αλλά και τη δική μας.
με Αριθμό Μητρώου 12691
