ΥΠΕΝ: Συνολική αναβάθμιση της Αθήνας

Τι κι αν σε λίγες ημέρες έχουμε εθνικές εκλογές, τι κι αν η Βουλή έχει κλείσει από τις 10 Ιουνίου, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι ασυγκράτητο.

Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας Γιώργος Δημαράς παρουσίασε νέο 50σέλιδο «σχέδιο νόμου για τις αστικές αναπλάσεις με στόχο την αειφορία και την ανθεκτικότητα των οικισμών», με την στήριξη του Πράσινου Ταμείου και τη συμβολή επιστημονικών φορέων.

Νομοσχέδιο “για όλους τους Έλληνες”

«Το νομοσχέδιο αυτό δεν είναι κομματικό. Δεν είναι νομοσχέδιο ΣΥΡΙΖΑ, είναι νομοσχέδιο για όλους τους Έλληνες. Η παρουσίασή του δεν είναι στα πλαίσια προεκλογικών λόγων και υποσχέσεων, δεν είμαι ο ίδιος υποψήφιος» έσπευσε να διευκρινίσει ο κ. Δημαράς προσθέτοντας: «Η εργασία που έγινε δεν πρέπει να πάει χαμένη, δεν πρέπει να μείνει στα συρτάρια. Ήδη γίνονται εργασίες για τα διατηρητέα οι οποίες πρέπει να συνεχιστούν από την επιτροπή που έχει συσταθεί».

Στόχος του σχεδίου νόμου αυτού είναι η δημιουργία συνεκτικού πλαισίου για την πολιτική αστικής αναζωογόνησης και αναπλάσεων των πόλεων ή οικισμών ή τμημάτων τους, αναφέρεται στο σχετικό κείμενο.

Ειδικότερα αποσκοπεί:

α. Στη θέσπιση ολοκληρωμένου επιχειρησιακού θεσμικού πλαισίου για την αστική αναζωογόνηση και τις πολεοδομικές αναπλάσεις σε υποστήριξη των φορέων χωρικού σχεδιασμού και εφαρμογής, για την σύνταξη και προώθηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων ανάπλασης.

β. Στην καταγραφή των κατευθυντηρίων αρχών και γενικών κανόνων για την πολιτική αστικής αναζωογόνησης και αναπλάσεων με μέριμνα για την τόνωση της αστικής ανθεκτικότητας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

γ. Στη δημιουργία πλαισίου συστηματικής και αποτελεσματικής συνεργασίας όλων των βαθμίδων της διοίκησης, του ιδιωτικού και κοινωνικού τομέα της οικονομίας, που προάγει την σύνθεση μεταξύ χωρικών, τομεακών, αναπτυξιακών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών πολιτικών, τη συνέργεια μεταξύ των αντιστοίχων χρηματοδοτικών προγραμμάτων, των ιδιωτικών επενδυτικών πρωτοβουλιών και των εθελοντικών δράσεων.

Οι παθογένειες

Το κέντρο της Αθήνας και των άλλων πόλεων της χώρας γηράσκει και υποβαθμίζεται.

Ο κακός πολεοδομικός σχεδιασμός και η εγκατάλειψη: δημιούργησαν συνθήκες ασφυκτικές στα κέντρα των πόλεων, που επηρέασαν αρνητικά την ποιότητα ζωής και την ασφάλεια των πολιτών της. Επιπλέον έχουν εμφανιστεί νέες προκλήσεις: όπως η κλιματική αλλαγή, η υποβάθμιση των κέντρων των πόλεων, η γήρανση κτηρίων κ.ο.κ.

Η απουσία χώρων πρασίνου: καθώς και ασφαλών διαδρομών για περπάτημα και ποδήλατο, η κυκλοφοριακή συμφόρηση, το προβληματικό δίκτυο μέσων μαζικής μεταφοράς, αλλά και η αισθητική υποβάθμιση είναι ορισμένα μόνο από τα χαρακτηριστικά που απέκτησαν οι πόλεις.

Η γήρανση ενός σημαντικού αριθμού κτηρίων: πολλά κτίρια είναι ακατοίκητα και χρήζουν στατικής αποκατάστασης και σχεδόν όλα αναβάθμιση της ενεργειακής τους συμπεριφοράς. Ειδικά τα κέντρα των πόλεων, όπως της Αθήνας, έχουν δομηθεί μεταπολεμικά με βάση τον ΓΟΚ του 1955, που προέβλεπε ποσοστό κάλυψης 75% για τα μεσαία οικόπεδα και 85% για τα γωνιακά οικόπεδα.

Το πράσινο είναι λιγοστό: Ο όγκος και η μάζα των κτηρίων από μπετόν αρμέ είναι ένας τεράστιος συσσωρευτής θερμότητας, το χειρότερο για την επιβίωση στο κέντρο της πόλης τα καλοκαίρια. Το φαινόμενο αυτό θα αυξάνεται με την προβλεπόμενη αύξηση της θερμοκρασίας, συνεπεία της κλιματικής αλλαγής.

Η πρωτεύουσα της χώρας έχει το μικρότερο ποσοστό πρασίνου από όλες τις πρωτεύουσες της Ευρώπης ανά κάτοικο. Το ποσοστό ανά κάτοικο είναι γύρω στο 1 τετραγωνικό μέτρο ανά κάτοικο, ενώ η κανονική αναλογία πρασίνου που υπάρχει σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι 9 έως 10 τ.μ. ανά κάτοικο.

Επιτακτική ανάγκη για αλλαγές

• Μέχρι το 2050 πρέπει όλα τα κτίρια να θερμαίνονται χωρίς καύση πετρελαίου ή φωταερίου.
• Χρειαζόμαστε να αυξήσουμε το πράσινο στις περιοχές που είναι ελάχιστο και στις οποίες το μικροκλίμα το καλοκαίρι είναι αβάσταχτο.
• Χρειάζεται αύξηση των κοινόχρηστων χώρων (είναι  γνωστή η έλλειψη σχολείων, παιδικών χαρών, χώρων άθλησης κ.λ.π.).
• Χρειαζόμαστε ένα πυκνό δίκτυο πεζόδρομων για άνετες και ασφαλείς μετακινήσεις των πεζών. Χρειαζόμαστε τις λεγόμενες πράσινες διαδρομές, που συνδυάζουν το περπάτημα με το πράσινο.
• Χρειαζόμαστε ένα πυκνό δίκτυο ποδηλατοδρόμων για ήπιες και οικονομικές μετακινήσεις φιλικές στο περιβάλλον.
• Χρειαζόμαστε κτίρια που να αντέχουν σε μελλοντικούς μεγάλους σεισμούς.
• Χρειαζόμαστε, τέλος, κτίρια με καλή ενεργειακή συμπεριφορά, σύμφωνα με τις νέες συνθήκες και απαιτήσεις των καιρών.

Συνολικές βελτιώσεις

Το σχέδιο νόμου ορίζει παράλληλο πρόγραμμα που αφορά:

• Την αποκατάσταση της στατικής αντοχής των παλαιών κτιρίων που θα κριθεί ότι δεν πρέπει να κατεδαφιστούν, με παράλληλη βελτίωση της ενεργειακής τους συμπεριφοράς.
• Την αισθητική αναβάθμιση στις γειτονιές της πόλης με παρεμβάσεις χαμηλού κόστους, όπως η αύξηση του πρασίνου, οι εικαστικές παρεμβάσεις καλλιτεχνών από τα κέντρα τεχνών των Δήμων και πολλά ακόμα.
• Την ανάπλαση αξιόλογων δρόμων, πλατειών και σημείων ιστορικής και πολιτισμικής αναφοράς, σε συνδυασμό με το σχέδιο ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων.
• Την ενοποίηση ακαλύπτων χώρων και τη συνέχεια με τους κοινόχρηστους χώρους.
• Την ανάπλαση κομβικών σημείων, όπως η περιοχή της σιδηροδρομικής εισόδου  της πρωτεύουσας (Σιδηροδρομικοί Σταθμοί Λαρίσης – Πελοποννήσου).

Όροι και προϋποθέσεις

Πρώτος όρος και προϋπόθεση για να προχωρήσει αυτό το πρόγραμμα, αναφέρει το ΥΠΕΝ, είναι να μην αδικηθεί κανένας ιδιοκτήτης, όλοι θα πρέπει να είναι ωφελημένοι.

• Η αποζημίωση θα πρέπει να είναι μεγαλύτερη από την πραγματική τιμή που έχουν σήμερα οι ιδιοκτησίες τους ή θα λάβουν ιδιοκτησίες μεγαλύτερης αξίας.
• Οι αναπλάσεις ευρύτερων περιοχών θα φέρουν μεγάλη υπεραξία, η οποία θα ωφελήσει το περιβάλλον της πόλης και τους πολίτες.
• Η νέα προγραμματική περίοδος 2020- 2027, στους βασικούς άξονες θα έχει οικονομικούς πόρους στις ενεργειακές αναβαθμίσεις κτηρίων και οικισμών.
• Απαιτείται αναπροσανατολισμός των πόρων σε κατεύθυνση βιωσιμότητας (οικονομικής και κοινωνικής). Μετακίνηση πόρων και στον κρατικό προϋπολογισμό, π.χ. από την οδοποιία στην αποκατάσταση των κτηρίων και το πρασίνισμα των πόλεων.
• Προτεραιότητα, είναι η ανάπλαση της σιδηροδρομικής εισόδου της πόλης δηλαδή της περιοχής κοντά στους σιδηροδρομικούς σταθμούς Λαρίσης – Πελοποννήσου.

Διακομματική συνεννόηση

«Ένα σχέδιο μακρόπνοο και μακρόχρονο θα μπορεί να υλοποιηθεί σε στάδια από πολλούς δημάρχους και πολλούς Υπουργούς καθώς και διαφορετικές κυβερνήσεις» κατέληξε ο κ. Δημαράς. «Αυτό το Νομοσχέδιο τίθεται σε διαβούλευση και περιμένουμε τις απόψεις των επιστημόνων, της αυτοδιοίκησης και των πολιτικών κομμάτων. Για να πετύχει χρειάζεται κοινωνική συναίνεση και διακομματική συνεννόηση. Ελπίζω ο/η αντικαταστάτης μου να σκεφτεί το όλο εγχείρημα με θετικό τρόπο και, αφού το  μελετήσει και το συζητήσει με όσες και όσους εργάστηκαν πάνω σε αυτό, προσθέτοντας και τις δικές του ιδέες και επιχειρήματα, να πάει στη βουλή για ψήφιση.»