Τη Στρατηγική για τη Διεύρυνση της ΕΕ προς τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το πλάνο αυτό για τις έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων (Μαυροβούνιο, Σερβία, Κόσοβο, πΓΔΜ, Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη) επισημαίνει την ανάγκη να δοθεί ώθηση στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωσή τους, με την προοπτική ένταξης, τουλάχιστον ορισμένων εξ αυτών ως το 2025.
Η Στρατηγική ετοιμάστηκε από τη Διεύθυνση Διεύρυνσης της Κομισιόν, υπό την επίβλεψη του αρμόδιου επιτρόπου, Αυστριακού Γ. Χάν, και αφορά προϋποθέσεις και πιθανά χρονοδιαγράμματα για να επιταχυνθούν οι ενταξιακές διαδικασίες των 6 χωρών της περιοχής, τις οποίες, θα επισκεφτεί στα τέλη του μήνα ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζ. Κλ. Γιούνκερ.
Στόχος του προγράμματος είναι να επισημάνει και να λύσει «προβλήματα» που εντοπίζονται στο λεγόμενο κράτος δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα και την καταπολέμηση της διαφθοράς. Ασχολείται επίσης και με θέματα επιχειρηματικότητας και οικονομίας.
«Ενδιαφέρουσα αγορά»
Η Επίτροπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας, Φεντερίκα Μογκερίνι. σε δηλώσεις της επεσήμανε ότι, τα Βαλκάνια είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα αγορά για την ΕΕ, η ασφάλεια και σταθερότητα στην περιοχή είναι πολύ σημαντική και για την ΕΕ και αναγνώρισε ότι στην περιοχή «είναι παρούσα η επιρροή και άλλων όπως οι Ρώσοι».
Καθαρές από προβλήματα
Μιλώντας στην Ολομέλεια της Ευρωβουλής στο Στρασβούργο, ο Πρόεδρος της Επιτροπής, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ τόνισε ότι η σταθερότητα και η ευημερία των Δυτικών Βαλκανίων είναι σημαντική για την ασφάλεια στην περιοχή και στην ΕΕ.
Ο Κ. Γιούνκερπροειδοποίησε τις ενδιαφερόμενες χώρες ότι δεν θα μπορέσουν να ενταχθούν στην ΕΕ πριν διευθετήσουν τις μεθοριακές διενέξεις τους και διευκρίνισε πως η χρονολογία του 2025 που δίνεται για την ένταξη Σερβίας και Μαυροβουνίου είναι «ενδεικτική».
«Θα ήθελα όλες οι χώρες των Βαλκανίων να μπορέσουν να ενταχθούν όταν θα πληρούνται οι προϋποθέσεις. Αυτό δεν συμβαίνει ακόμη προς το παρόν, οι χώρες αυτές απέχουν ακόμη πολύ από το να εκπληρούν τις προϋποθέσεις για να ενταχθούν στην ΕΕ, όμως οφείλουμε να τις βοηθήσουμε να πάρουν αυτόν τον δρόμο», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Γιούνκερ.
Με την απαίτησή τους να έχουν επιλυθεί τα συνοριακά προβλήματα πριν την ένταξη στην ΕΕ, στην Κομισιόν θέλουν να αποφύγουν καταστάσεις όπως η αντιπαράθεση σήμερα, εντός ΕΕ, 2 κρατών μελών, Σλοβενίας και Κροατίας, για τον κόλπο του Πιράν στη βόρεια Αδριατική. Οι δύο χώρες έγιναν μέλη της ΕΕ, το 2004 και το 2013 αντίστοιχα, όμως αμφότερες διεκδικούν το Πιραν από το 1991.
«Δεν θα παίξουμε αυτό το παιγνίδι δεύτερη φορά: αυτά τα προβλήματα (σ.σ: των συνόρων) πρέπει να έχουν επιλυθεί πριν υπάρξει διεύρυνση», επέμεινε ο κ. Γιούνκερ, έχοντας κατά νου τις σχέσεις Σερβίας – Κοσόβου, και τις συνοριακές διαφορές Μαυροβουνίου – Κοσόβου.
Η ελληνική συνεισφορά στη γεωστρατηγική επένδυση
Στο κείμενο της Στρατηγικής, γίνεται ευθύς εξαρχής αναφορά στη συνεισφορά της Ελλάδας στο ζήτημα, όταν επί ελληνικής προεδρίας, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Θεσσαλονίκης το 2003, υποστήριξε το μέλλον της περιοχής ως αναπόσπαστο τμήμα της ΕΕ».
Το πρόγραμμα ακτινογραφώντας τις διμερείς σχέσεις τονίζει ότι, «Το 2016, το συνολικό εμπόριο της περιοχής με την ΕΕ ήταν πάνω από 43 δισ. ευρώ, αυξημένο κατά 80% από το 2008 και με σημαντική περαιτέρω αναπτυξιακή δυναμική. Οι εταιρείες της ΕΕ είναι επίσης οι μεγαλύτεροι επενδυτές στα Δυτικά Βαλκάνια, με περισσότερα από 10 δισ. ευρώ άμεσων ξένων επενδύσεων στην περιοχή τα τελευταία 5 χρόνια».
Αναδιαρθρώσεις στην Οικονομία και την Ασφάλεια
Κρίνοντας ότι «κρίσιμοι κλάδοι των οικονομιών της περιοχής είναι μη ανταγωνιστικοί», η ΕΕ εντοπίζει ως πρόβλημα την υπερβολική πολιτική παρέμβαση και υποανάπτυκτη ιδιωτική οικονομία.
Κανένα από τα Δυτικά Βαλκάνια δεν μπορεί σήμερα να θεωρηθεί ως λειτουργούσα οικονομία της αγοράς ούτε να έχει την ικανότητα να αντιμετωπίσει την ανταγωνιστική πίεση και τις δυνάμεις της αγοράς στην Ενωση.
Παρά την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων, παραμένουν πολλά διαρθρωτικά ζητήματα, τα οποία με τη σειρά τους επηρεάζουν τις αγορές εργασίας και κυρίως τις ευκαιρίες απασχόλησης για τους νέους». Εξ ου και καλεί σε επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων.
Επίσης ως πρόβλημα για την ευρωενωσιακή ενσωμάτωση αναφέρει το ότι, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διμερείς διαφορές μεταξύ των χωρών της περιοχής οι οποίες παραμένουν προς επίλυση.
Η ΕΕ δεν θα δεχθεί να εισαγάγει αυτές τις διαμάχες και την αστάθεια που θα μπορούσαν να συνεπάγονται. Πρέπει να βρεθούν και να εφαρμοστούν οριστικές και δεσμευτικές λύσεις προτού προσχωρήσει μια χώρα.
Σημειωτέον, οι συντάκτες του κειμένου προβάλλουν την άποψη ότι, “χωρίς την αποτελεσματική και συνολική εξομάλυνση των σχέσεων Βελιγραδίου – Πρίστινας μέσω του διαλόγου που διευκολύνεται από την ΕΕ, δεν μπορεί να υπάρξει διαρκής σταθερότητα στην περιοχή”.
Ακόμα, ανακοινώνοντας μια σειρά «πρωτοβουλίες» προς υποβοήθηση της ευρωενωσιακής ολοκλήρωσης της περιοχής, ειδικά για την Ασφάλεια, βάζουν μπρος την «ενισχυμένη συνεργασία για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του βίαιου εξτρεμισμού και για τη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης».
Κόμβος με συγκεκριμένο προσανατολισμό
Εξάλλου, προκειμένου να κόψουν “λοξοκοιτάγματα” προς άλλα κέντρα, στην Στρατηγική χαρακτηρίζουν εξίσου σημαντικό να γίνει κατανοητό απ’ όλους στα Δυτικά Βαλκάνια ότι η ένταξη στην ΕΕ είναι μια επιλογή.
Σε ευθεία σύνεση με τα παραπάνω, αλλά και με μεγάλο ενδιαφέρον για την Ελλάδα και το ρόλο κόμβου που θέλει να παίξει στην περιοχή, είναι το κεφάλαιο της Στρατηγικής που βάζει στόχο την «Αύξηση συνδεσιμότητας» των Δυτ. Βαλκανίων, όπως αυτή κουμπώνει σε ευρύτερους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς για τον έλεγχο δικτύων, αγωγών, διαύλων της Ενέργειας και της Διαμετακόμισης:
«Η ενίσχυση της σύνδεσης στο εσωτερικό των Δυτικών Βαλκανίων αποτελεί στρατηγικό ενδιαφέρον και για τις δύο πλευρές (σ.σ: Δυτ. Βαλκανίων και ΕΕ). Η αύξηση των συνδέσεων στον τομέα των μεταφορών και της ενέργειας θα επιτρέψει την αύξηση της ανταγωνιστικότητας, την οικονομική ανάπτυξη και την ασφάλεια του εφοδιασμού και ταυτόχρονα αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την οικονομική ολοκλήρωση στα Δυτικά Βαλκάνια», αναφέρει το κείμενο και συνεχίζει:
«Τα Δυτικά Βαλκάνια περιβάλλονται γεωγραφικά από τα κράτη μέλη της ΕΕ και αποτελεί πολιτική προτεραιότητα να συνδεθούν οι υποδομές μεταξύ της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων και να επιταχυνθεί η ανάπτυξη διασυνδεδεμένων διευρωπαϊκών δικτύων στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας και των ψηφιακών υπηρεσιών».
Γίνεται, ακόμα λόγος και για μια πραγματική ένωση μεταφορών με τα Δυτικά Βαλκάνια: «Οι συμφωνίες για τους διαδρόμους μεταφορών προτεραιότητας μεταξύ της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων στο πλαίσιο του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών έχουν ήδη τεθεί σε ισχύ. Αυτά πρέπει τώρα να γίνουν πραγματικότητα για να εξασφαλιστεί η συμβολή τους στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ηπείρου στο σύνολό της».
Μπαίνει, άλλωστε, στόχος για «προώθηση ολοκληρωμένων οδικών και σιδηροδρομικών σχεδίων», καθώς προωθείται και «μια νέα σιδηροδρομική στρατηγική για να φέρει τα Δυτικά Βαλκάνια στο κύριο δίκτυο και την αγορά της ΕΕ και να προωθήσει το άνοιγμα της περιφερειακής σιδηροδρομικής αγοράς».
με Αριθμό Μητρώου 12691
